Đọc lại phần Tri thức đọc hiểu trong bài 6 và điền vào các câu dưới đây những thông tin về một số yếu tố của truyện Đọc VB dưới đây và trả lời các câu hỏi bên dưới:
Câu 1
Đọc lại phần Tri thức đọc hiểu trong bài 6 và điền vào các câu dưới đây những thông tin về một số yếu tố của truyện:
a. Chi tiết tiêu biểu là...
b. Ngoại hình nhân vật là...
c. Ngôn ngữ nhân vật là...
d. Hành động của nhân vật là...
đ. Ý nghĩa của nhân vật là...
Phương pháp giải:
Đọc lại phần Tri thức đọc hiểu trong bài 6
Lời giải chi tiết:
Những thông tin về một số yếu tố của truyện:
a. Chi tiết tiêu biểu là chi tiết gây ấn tượng, cảm xúc mạnh đối với người đọc; góp phần quan trọng tạo nên hình ảnh nghệ thuật gợi cảm và sống động trong tác phẩm
b. Ngoại hình nhân vật là những biểu hiện đặc điểm bên ngoài của nhân vật, thể hiện qua hình dáng, nét mặt, trang phục
c. Ngôn ngữ nhân vật là lời của nhân vật trong tác phẩm thường được nhận biết về mặt hình thức qua các dấu hiệu như: câu nói được đặt thành dòng riêng và có gạch đầu dòng; câu nói được đặt trong ngoặc kép sau dấu hai chấm
d. Hành động của nhân vật là những động tác, hoạt động của nhân vật; những hành vi, ứng xử của nhân vật với những nhân vật khác và với các sự vật, hiện tượng trong tác phẩm
đ. Ý nghĩa của nhân vật là những suy nghĩ của nhân vật về con người, sự vật hay sự việc nào đó. Ý nghĩa thể hiện một phần tính cách, tình cảm, cảm xúc của nhân vật, chi phối hành động của nhân vật
Câu 2
Đọc VB dưới đây và trả lời các câu hỏi bên dưới:
CHỈ LÀ EM GẤU LẠC ĐƯỜNG
Em Su đi học về, mặt buồn buồn kể chuyện với chị Hai, trên đường về em gặp một em gấu bông đi lạc. Ai đó để em ngồi dưới gốc cây bằng lăng nhưng vẫn bị ướt nhẹp vì lúc đó trời mưa to. Em nói bà vú đừng chạy vội, mang em về nhưng bà không chịu, giục về nhanh kẻo ướt. Bà sợ em sẽ bị cảm lạnh. Giờ nghĩ tới em gấu mà buồn quá, hẳn em lạnh lắm rồi. Em muốn tự ra ôm em ấy về nhưng không dám, vì em là con mít mà. Con mít thì đầu được tự đi ra đường, rủi bị bắt cóc thì sao?
Em gấu lạc đường dưới gốc cây bằng lăng già. Chỗ của em lẽ ra phải ở trong một căn phòng xinh xinh của cô nhỏ xinh xinh nào đó chứ? Em ấy ướt sũng, đường như đang run rẩy bây giờ, có cả hắt xì hơi mây cái nữa nhưng tiếng còi xe, tiếng xe chạy to quá chẳng ai nghe thấy cả. Chỉ em Su biết chắc, bởi em Su đã có lần bị dầm mưa rồi. Dầm mưa cỡ như vậy chắc chắn sẽ cảm thấy lạnh lẽo.
Lúc em đi về, em liên tục quay đầu nhìn theo em gấu. Em chỉ sợ nhỡ có cô mèo chú chó nghịch ngợm nào đó đi ngang trêu chọc em một phát thì đau lắm. Có khi em lại còn bị gãy tay chân, sứt sẹo tùm lum. Chủ nhân của em gấu chắc cũng cùng trẻ con như mình hoặc gần gũi với tuổi của mình. Chắc chắn bạn ấy đang rất đau lòng vì mất em gấu... Khi kể cho chị nghe về em gấu bị lạc đường, giọng em Su như có lửa bùng cháy. Em ngồi hình dung ra tất tần tật những nguy hiểm mà em gấu đi lạc có thể gặp phải. Trong nháy mắt mẹ ngồi nhặt rau gần đó nghe lén được, có suy nghĩ không phải em đang kể chuyện về một em gấu bông mà là về một đứa trẻ nào đó có tâm hồn biết đau khổ, biết buồn. Lần đầu tiên mẹ thấy một cô bé năm tuổi có tâm trạng nóng ruột vì một ai đó như thế. Điều đó khiến cho người lớn cảm thấy xúc động, chẳng chơi.
Mặc dù có chút buồn lòng nhưng không thể ngồi đó mà chẳng làm gì được. Hai chị em đã nhanh chóng nắm tay nhau, lập tức bàn kế hoạch cứu em bé gấu càng sớm càng tốt. Dù cơn mưa kéo dài từ chiều qua đến tối vẫn chưa nguôi, nước đổ ào ào trên mái tôn nhà mình, hai chị em vẫn mạnh mẽ ra đường, tay cầm theo đèn pin vì lúc này trời đã rất tối. Phải mất gần 10 phút sau, hai chị em mới lên tiếng về nhà, trên tay chị Hai kèm theo là một em gấu bông chỉ to hơn nắm tay một chút.
Trời mưa to quá, gió thổi như xé rách, nhưng cảm giác căng thẳng tràn ngập trong cơ thể chị Hai khi vượt qua cơn mưa lớn để cứu em gấu. Tay chị nắm chặt tay em, chị Hai hát bài hát yêu thích của hai chị em để giảm bớt sự chú ý vào cơn mưa. Mẹ từng nói, khi sợ hãi, cách tốt nhất là mạnh mẽ đối diện và nghĩ về điều mình yêu thích sẽ vượt qua. Dù không nói ra, nhưng cả hai chị em đều rất sợ hãi khi thấy những cơn sấm chớp sáng rực từ xa. Khi trở về nhà, trao em gấu cho em gái, chị Hai cười tươi khi nghe cô bé tự hào, yêu thương nói: “Chị như siêu nhân vậy! Đi cùng chị, em không cần sợ hãi gì cả!”. Lúc này, chị Hai mới nhìn kỹ em gấu. Rất may không có chó mèo cắn hoặc xe cán qua, nhưng dường như đó là em gấu cũ, những đường may đã bắt đầu cũ kỹ, thậm chí cả bộ lông của nó cũng đã phai màu...
Em Su dường như không để ý đến điều đó. Em ôm chặt con gấu trong cơn mưa lớn, vẻ mặt rạng rỡ nhưng không chắc đã vui vẻ. Cô bé cẩn thận lau sạch em gấu, cẩn thận nhờ chị sấy khô và ấm bông, hôn hít em mãi. Khi đi ngủ, em Su dành một chỗ tốt cho em gấu vì em nghĩ: Em gấu chắc chắn đã rất sợ và lạnh từ chiều tới giờ. Em chắc chắn rất buồn khi bị lạc xa chủ cũ. May mắn có chị Hai kịp thời làm “cứu tinh” cho em ấy. Vì vậy, em cần phải yêu thương em ấy, làm “vệ sĩ” riêng cho em ấy.
Sáng mai thức dậy, em Su nhìn chị Hai cười rồi nhìn em gấu hỏi: “Ở nhà mới, ngủ ngon không em gấu?”. Rồi em kể với Hai, tối qua em mơ thấy em gấu đi lạc và hai chị em cùng đi tìm. Lạc vào một vùng đất mênh mông, gió mát, nắng tươi và hoa đẹp rợp trên đường... Hai chị em thấy, em mơ thấy khá thông minh. Rồi có ăn quả gì không? “Không em” — em Su trả lời ngắn gọn. Cả hai cười vui. Dường như em gấu nhỏ cũng vừa nháy mắt tinh nghịch cười theo. Em Su quả quyết với chị Hai rằng, vẻ mặt của em gấu hôm nay đã rạng rỡ hơn rất nhiều so với hôm qua. Lúc ấy chỉ muốn ôm em gấu để giúp em ấy giảm lạnh nhưng ngại dơ mà kìm lòng lại...
Mẹ vẫn theo dõi câu chuyện của hai chị em, đột nhiên nghĩ tới chương trình tìm kiếm người thân bị lạc vẫn thường được phát sóng trên kênh truyền hình Let's Viet mà bà vẫn xem vào mỗi buổi sáng. Có không ít em bé đi lạc. Nhiều hoàn cảnh khiến bà vú ngồi khóc nức nở vì thương, mẹ cũng không khỏi rơi nước mắt. Chỉ mong rằng trên những bước đường lạ, người cũng như em gấu, sẽ tìm được niềm ấm áp.
(Võ Thu Hương, Góc nhỏ yêu thương, NXB Kim Đồng, 2018)
a. Phân biệt câu trả lời đúng - sai trong bảng dưới đây:
b. Hãy kết nối thông tin từ cột A và cột B để sắp xếp các sự kiện theo thứ tự đúng như được kể trong truyện Chỉ là em gấu đi lạc:
c. Tìm trong câu chuyện những chi tiết mô tả:
- Thái độ, suy nghĩ, lời nói của cô bé Su khi kể cho chị Hai nghe về em gấu bông đi lạc dưới trời mưa
- Hành động, lời nói của cô bé Su khi cứu em gấu bông đi lạc với chị Hai
- Hành động, suy nghĩ, lời nói của cô bé Su khi giải cứu em gấu bông đi lạc và đưa em về nhà
d. Tìm những chi tiết đã tìm trong câu c, hãy rút ra những nhận định về đặc điểm của nhân vật bé Su theo sơ đồ sau:
đ. Dựa vào sơ đồ sau, hãy chỉ ra một số điểm giống nhau và khác nhau (trong hành động, suy nghĩ, lời nói) giữa nhân vật bé Su và nhân vật chị Hai:
e. Trong truyện, tình cảm của tác giả đối với nhân vật được thể hiện gián tiếp thông qua ngôn ngữ của người kể chuyện và ngôn ngữ của nhân vật. Hãy tìm trong đoạn dưới đây những cảm xúc, suy nghĩ của người mẹ thể hiện tình cảm đối với bé Su?
Khi kể cho chị nghe về em gấu bông đi lạc, giọng em Su như có lửa râm ran. Em ngồi hình dung ra tất tần tật những rủi ro mà em gấu đi lạc có thể gặp phải. Trong phút chốc mẹ ngồi nhặt rau gần đó nghe lén được, có suy nghĩ không phải em đang kể chuyện về một em gấu bông mà là về một bạn nhỏ nào đó có tâm hồn động điệu, biết đau, biết buồn. Lần đầu tiên mẹ thấy một cô gái năm tuổi có tâm trạng nóng ruột vì một ai đó như thế. Nó khiến cho người lớn mủi lòng tan chảy luôn chứ chẳng chơi.
g. Xác định chủ đề của truyện Chỉ là em gấu đi lạc
h. Phân tích chủ đề truyện Chỉ là em gấu đi lạc
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
a. Xác định
b. Liên kết thông tin giữa cột A và cột B theo trình tự trong truyện:
c. Đánh giá
Phương Sự việc diện |
Lời nói |
Hành động |
Suy nghĩ |
Thái độ |
Khi kể cho chị Hai về em gấu đi lạc |
Su mách chị Hai việc em gấu đi lạc |
- Su nói bà vú dừng chân để nhặt em gấu nhưng bà không chịu - Lúc em đi về, em, cứ ngoái nhìn theo em gấu - Em ngồi hình dung ra tất tần tật những rủi ro mà em gấu có thể gặp phải |
- Em muốn tự ra bế em ấy về nhưng không dám, vì em là con nít mà. Con nít thì đâu được tự đi ra đường - Chị em Su biết chắc, bởi em Su đã có lần bị dầm mưa rồi, Dầm mưa cỡ như vậy chắc chắn sẽ cảm lạnh mất - Em chỉ sợ nhỡ có cô mèo chú chó nghịch ngợm nào đó đi ngang trêu chọc ngoạm em một phát thì đau lắm. - Chủ nhân của em gấu ấy chắc bạn ấy đang rất đau lòng vì lạc mất em gấu |
Giờ nghĩ tới em gấu mà buồn quá, hẳn em lạnh lắm rồi |
Khi đi giải cứu em gấu bị lạc với chị Hai |
Chị thật là siêu nhân! Đi bên cạnh chị em chẳng sợ gì cả! |
Cùng với chị bàn kế hoạch giải cứu em, gấu |
|
Cả hai chị em đều rất sợ hãi khi thấy những cơn sấm chớp thi thoảng lại lóe lên từ xa xa |
Khi đưa em gấu đi lạc về nhà |
- Lạ nhà, ngủ ngon không gấu ơi! - Em Su quả quyết với chị Hai rằng, vẻ mặt em gấu hôm nay đã vui hơn rất nhiều so với hôm qua |
- Cô nhóc cẩn than giặt con gấu, cẩn thận nhờ chị sấy khô và ẵm bồng, hôn hít em mãi - Kể cho chị Hai nghe về giấc mơ tối hôm qua, cùng chị, em gấu đi lạc vào một vùng đát đẹp |
- Khi đi ngủ, em muốn Su dành một vị trí tươm tất gần mình nhất cho em gấu Vì thế, em cần phải yêu thương em ấy, làm “vệ sĩ” riêng cho em ấy |
- Em gấu hẳn nhiên đã rất sợ hãi và bị lạnh từ chiều tới giờ. Em hẳn rất buồn khi bị xa chủ cũ - Ôm chầm lấy con gấu lấm lem nước mơ, vẻ mặt sáng rỡ tưởng như bắt được vàng |
d. Phân tích
đ. So sánh nhân vật chị Hai và bé Su:
* Điểm tương đồng giữa nhân vật chị Hai và bé Su:
- Sâu sắc lòng nhân ái, biết quan tâm đến mọi người xung quanh, biết yêu thương ngay cả một em gấu bông đi lạc.
- Thể hiện tình yêu thương, sự hoà thuận, và khả năng chia sẻ cảm xúc với nhau.
* Điểm khác biệt giữa chị Hai và bé Su:
- Chị Hai là người trưởng thành, vững vàng, biết trở thành điểm tựa đáng tin cậy cho em, điều này được thể hiện qua:
+ Hành động dẫn em đi cứu chủ của em gấu.
+ Nắm tay em và hát để vượt qua nỗi sợ trong cơn mưa.
+ Cười và đùa với em Su về giấc mơ của em, nơi có vườn cây ăn trái và nhiều hoa cỏ, để em Su hiểu rằng giấc mơ đó chỉ là một ảo tưởng.
- Em Su có tính cách đáng yêu, ngây thơ, và giàu trí tưởng tượng, điều này được thể hiện qua:
+Lo lắng rằng em gấu bông sẽ ốm khi dầm mưa;
+Muốn hôn em gấu sau khi cứu được nhưng lại lo sợ bẩn.
+Trong giấc mơ, hai chị em cùng em gấu lạc trong một vùng đất rộng lớn, tràn ngập hoa cỏ và cây trái.
e. Tình cảm của tác giả dành cho bé Su được thể hiện:
- Thông qua cách miêu tả nhân vật với sự trìu mến, và gọi nhân vật là “em”.
- Thông qua các chi tiết khiến người mẹ nhận ra tấm lòng của Su dành cho em gấu bông, khiến trái tim người lớn tan chảy không ngừng.
g. Trong truyện Chỉ là em gấu đi lạc, nội dung xoay quanh đề tài về tình thương yêu và lòng nhân hậu của con người.
h. Từ truyện Chỉ là em gấu đi lạc, tác giả muốn thể hiện vẻ đẹp của lòng nhân hậu trong tâm hồn của trẻ em, từ đó thể hiện niềm tin vào sức mạnh của yêu thương và sự sẻ chia.