Buzz
Câu 1 (trang 90 sách giáo khoa GDCD lớp 11):
Các đặc điểm cơ bản của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là gì?
Giải thích chi tiết:
- Giai cấp công nhân là nền tảng chủ yếu: Dân chủ xã hội chủ nghĩa dựa vào giai cấp công nhân như trụ cột chính. Điều này thể hiện qua sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, nơi giai cấp công nhân tạo ra quyền lực và lợi ích cho nhân dân lao động.
- Kinh tế chủ yếu dựa trên sở hữu công: Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa được xây dựng trên nền tảng sở hữu công về tư liệu sản xuất. Điều này giúp giai cấp công nhân và nhân dân lao động kiểm soát các hoạt động xã hội và sản xuất.
- Cơ sở tư tưởng Mác – Lê-nin: Tư tưởng Mác – Lê-nin là nền tảng tinh thần của xã hội. Đây là cơ sở tư duy quan trọng để xây dựng và phát triển nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.
- Dân chủ toàn diện nhất cho nhân dân lao động: Đây là hình thức dân chủ toàn diện và tối đa trong lịch sử. Mọi công dân đều được hưởng quyền dân chủ và nhà nước đảm bảo việc nâng cao trình độ dân trí, tạo điều kiện để thực hiện quyền dân chủ của mình.
- Nhà nước và quyền lực thuộc về nhân dân: Nhà nước xã hội chủ nghĩa là công cụ quyền lực của nhân dân, được hình thành và hoạt động vì lợi ích chung của toàn bộ nhân dân lao động.
- Pháp luật và kỷ cương: Dân chủ xã hội chủ nghĩa gắn bó chặt chẽ với pháp luật và kỷ cương. Việc xử lý các hành vi xâm phạm quyền dân chủ của người dân là rất quan trọng để duy trì dân chủ và phát triển xã hội, đồng thời bảo đảm quyền dân chủ được thể chế hóa và thực hiện qua hệ thống pháp luật.
Câu 2 (trang 90 sách giáo khoa Giáo dục công dân lớp 11):
Hãy nêu các điểm chính của dân chủ trong các lĩnh vực như: kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội.
Trả lời:
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa được thể hiện qua một số đặc điểm cơ bản sau:
- Bản chất của giai cấp công nhân:
+ Nền tảng này thúc đẩy sự lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua Đảng Cộng sản, nhằm bảo vệ quyền lợi và quyền lực của họ.
+ Chỉ dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, giai cấp công nhân và nhân dân lao động mới có thể hiệu quả chống lại chủ nghĩa quan liêu và các hành vi xâm phạm quyền tự do dân chủ.
- Cơ sở kinh tế công hữu:
+ Được xây dựng trên nền tảng chế độ công hữu về tư liệu sản xuất, cho phép người lao động trở thành chủ sở hữu và điều hành hoạt động sản xuất, từ đó tạo ra sự chủ động trong quá trình phát triển xã hội.
- Hệ tư tưởng Mác – Lê-nin là nền tảng tinh thần cơ bản:
+ Tư tưởng này tạo nền tảng cho tinh thần và triết lý xã hội chủ nghĩa, tập trung vào việc nâng cao dân trí và tạo điều kiện cho mọi người thực hiện quyền dân chủ.
- Dân chủ của nhân dân lao động:
+ Đây là hình thức dân chủ toàn diện và sâu rộng nhất trong lịch sử, không chỉ đảm bảo quyền dân chủ mà còn khuyến khích và hỗ trợ phát triển trí tuệ và quyền lợi cá nhân.
+ Nhà nước Xã hội chủ nghĩa được xây dựng và hoạt động vì lợi ích của toàn thể nhân dân lao động, với quyền lực thuộc về nhân dân.
- Liên hệ với pháp luật và kỷ luật:
+ Dân chủ xã hội chủ nghĩa gắn liền với hệ thống pháp luật và kỷ luật. Việc xử lý các hành vi xâm phạm quyền dân chủ được thực hiện theo quy định, nhằm bảo vệ quyền và nghĩa vụ của công dân trong một cộng đồng tuân thủ pháp luật và quy định của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Câu 3 (trang 90 sách giáo khoa Giáo dục công dân 11):
Theo bạn, liệu có mâu thuẫn giữa dân chủ và tập trung, dân chủ và tự do, dân chủ và pháp luật không? Giải thích tại sao?
Trả lời:
Dân chủ, tập trung, tự do và pháp luật là những khái niệm phức tạp và đôi khi có thể mâu thuẫn nhau trong một số tình huống:
- Dân chủ và Tập trung: Dân chủ thường liên quan đến quyền quyết định của đa số, nơi quyền lực thuộc về người dân. Ngược lại, tập trung tạo ra một hệ thống quyền lực tập trung vào tay một số ít người hoặc tổ chức. Trong một số trường hợp, việc tập trung quyền lực có thể hạn chế quyền tham gia của đại đa số và làm suy yếu tính dân chủ.
- Dân chủ và Tự do: Dân chủ thường nhấn mạnh quyền lực của người dân trong việc quyết định chính sách và hành động của chính phủ. Tuy nhiên, quyền lực của đa số có thể dẫn đến việc áp đặt ý kiến lên các cá nhân hoặc nhóm thiểu số, làm hạn chế quyền tự do của họ.
- Dân chủ và Pháp luật: Dù pháp luật thường được xem là nền tảng của xã hội dân chủ, có thể có mâu thuẫn nếu luật pháp bị sử dụng để hạn chế quyền lợi của một nhóm cụ thể hoặc nếu quyết định của đa số không công bằng và vi phạm quyền cá nhân. Hơn nữa, tập trung quyền lực có thể ảnh hưởng đến quá trình lập pháp, khiến các quyết định không phản ánh đúng ý chí của đại đa số.
Tuy vậy, trong một xã hội lý tưởng, các yếu tố này cần phải hoạt động hài hòa để tạo ra một môi trường dân chủ và tự do cho tất cả các thành viên. Sự cân bằng giữa dân chủ, tập trung, tự do và pháp luật là mục tiêu quan trọng trong việc xây dựng một xã hội công bằng và tự do.
Câu 4 (trang 90 sách giáo khoa Giáo dục công dân 11):
So sánh dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp. Cung cấp ví dụ minh họa.
Trả lời:
- Dân chủ trực tiếp là phương thức dân chủ mà qua đó người dân tham gia trực tiếp vào việc thảo luận, quyết định các vấn đề của cộng đồng và nhà nước.
+ Đây là cách mà mọi công dân đều có cơ hội tham gia bình đẳng và trực tiếp vào các quyết định trong các lĩnh vực như kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội,… thông qua biểu quyết đa số, phản ánh trực tiếp ý chí của những người nắm quyền về những vấn đề quan trọng.
+ Ví dụ: Tất cả công dân đủ điều kiện tham gia bỏ phiếu trực tiếp để bầu chọn những người đủ phẩm hạnh và năng lực vào Hội đồng nhân dân các cấp và Quốc hội.
- Dân chủ gián tiếp là phương thức dân chủ mà người dân bầu ra các đại diện để thay mặt mình quyết định các vấn đề chung của cộng đồng và quốc gia.
+ Đây là cách mà người dân thực hiện quyền làm chủ thông qua các đại diện và cơ quan đại diện như Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân ở các cấp chính quyền.
+ Đây là hình thức thực hiện quyền làm chủ của công dân, với cơ cấu tổ chức bao phủ toàn bộ lãnh thổ từ địa phương đến trung ương, cho phép người dân kiểm soát các lĩnh vực của đời sống xã hội.
+ Ví dụ: Các đại biểu Quốc hội là những người được cử tri ủy quyền, thay mặt nhân dân tham gia vào việc xây dựng các luật lệ để quản lý xã hội.
Câu hỏi 5 (trang 90 sách Giáo dục công dân lớp 11):
Nêu các ví dụ về cách thể hiện của dân chủ và sự thiếu dân chủ mà bạn biết.
Trả lời:
Dân chủ có hai hình thức chính: trực tiếp và gián tiếp, cả hai đều có các quy định để người dân tham gia vào việc ra quyết định và quản lý các vấn đề chung của cộng đồng và quốc gia.
- Dân chủ trực tiếp: Đây là kiểu hình thức cho phép tất cả công dân tham gia trực tiếp vào quyết định các vấn đề quan trọng qua bỏ phiếu hay biểu quyết. Ví dụ là việc bầu cử đại biểu vào Hội đồng nhân dân các cấp hoặc Quốc hội, nơi mọi công dân đủ điều kiện có quyền bỏ phiếu chọn người đại diện mình.
- Dân chủ gián tiếp: Đây là hình thức khi người dân trao quyền cho các đại diện để thay mặt họ đưa ra quyết định. Qua các cơ quan đại diện như Quốc hội, các đại biểu được bầu lên để bảo vệ quyền lợi và ý chí của người dân trong việc quyết định và xây dựng chính sách. Hình thức này cho phép người dân ủy thác quyền lực cho những người đại diện được bầu chọn.
Cả hai dạng dân chủ đều nhấn mạnh sự tham gia và quyền quyết định của người dân trong quản lý xã hội. Dân chủ trực tiếp tập trung vào việc mỗi cá nhân tham gia trực tiếp vào quyết định, trong khi dân chủ gián tiếp chú trọng vào việc ủy thác quyền lực cho đại diện để thực hiện quản lý và quyết định. Cả hai hình thức đều quan trọng trong việc xây dựng một xã hội dân chủ và công bằng.
Câu hỏi 6 (trang 90 sách Giáo dục công dân lớp 11):
Như một học sinh, em nên làm gì để góp phần vào việc thực hiện lối sống dân chủ?
Trả lời:
Là học sinh, bạn có thể thực hiện nhiều cách để thúc đẩy lối sống dân chủ:
- Tham gia tích cực vào các hoạt động lớp học: Hãy tham gia vào các cuộc thảo luận, góp ý và thể hiện ý kiến của mình một cách xây dựng và tôn trọng.
- Tìm hiểu về dân chủ và quyền công dân: Nâng cao hiểu biết về dân chủ và quyền lợi của mỗi người. Điều này giúp bạn bảo vệ quyền lợi của bản thân và của người khác.
- Tham gia vào hoạt động cộng đồng: Dân chủ không chỉ hiện diện trong lớp học mà còn trong cộng đồng. Tham gia các nhóm tình nguyện hoặc câu lạc bộ xã hội để học cách làm việc nhóm và thảo luận về vấn đề cộng đồng.
- Hợp tác và tôn trọng ý kiến khác: Học cách làm việc nhóm với những người có quan điểm khác. Luôn lắng nghe và tôn trọng ý kiến của người khác.
- Khuyến khích sự minh bạch và trung thực: Hãy hỗ trợ việc chia sẻ thông tin và tham gia tranh luận một cách rõ ràng và trung thực trong môi trường học tập.
- Hỗ trợ và thúc đẩy quyết định chung: Khi có cơ hội, hãy tổ chức thảo luận hoặc bỏ phiếu để đưa ra quyết định về các vấn đề quan trọng trong lớp học hoặc cộng đồng học đường.
Đây là bài viết từ Mytour, hy vọng nó cung cấp thông tin hữu ích giúp bạn giải quyết tốt bài tập của mình.
