Đọc lại đoạn văn “Và tôi vẫn muốn mẹ...' trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11, tập hai (trang 41 - 44) và trả lời các câu hỏi:
Câu 1
Câu 1 (trang 11, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Dựa vào các thông tin về văn bản được cung cấp trong sách giáo khoa, hãy cho biết, những yếu tố khách quan nào là cần thiết để viết kí đã được tác giả sử dụng?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại đoạn văn để chỉ ra những yếu tố khách quan cần thiết để viết kí được tác giả sử dụng.
Lời giải chi tiết:
* Dựa vào các thông tin được cung cấp trong sách giáo khoa, có thể nhận thấy một số yếu tố khách quan cần thiết để viết kí đã được tác giả sử dụng để tạo ra đoạn văn “Và tôi vẫn muốn mẹ...”
- Từ khi còn nhỏ, có một người tên là Zina Kosyak đã trải qua những khó khăn của chiến tranh (cụ thể ở đây là Chiến tranh thế giới thứ hai).
- Người đó đã chia sẻ những kí ức đáng sợ của mình với nhà văn Svetlana Alexievich.
- Dựa trên các nhân vật và sự kiện được thu thập qua cách kể chuyện, nhà văn đã tổ chức và tái hiện để tạo ra câu chuyện có tính nghệ thuật.
Câu 2
Câu 2 (trang 11, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Bạn nghĩ sao, yếu tố hư cấu có được thể hiện trong đoạn văn không? Nếu có, thì nó được thể hiện như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại toàn bộ đoạn văn để chỉ ra yếu tố hư cấu được thể hiện.
Lời giải chi tiết:
Yếu tố hư cấu được thể hiện qua: các sự kiện được tái hiện thông qua sự sắp xếp của người viết; ngôn ngữ được sử dụng trong đoạn văn mang những đặc điểm của ngôn ngữ viết (là sản phẩm của nhà văn) chứ không phải là ngôn ngữ nói.
Câu 3
Câu 3 (trang 11, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Phân biệt thời điểm diễn ra các sự kiện được kể và thời gian nhân chứng kể cho nhà văn về những sự kiện đó. Đối với người đọc, việc phân biệt thời gian như vậy mang ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại toàn bộ văn bản để phân biệt thời điểm diễn ra các sự kiện được kể và thời gian nhân chứng. Từ đó rút ra nhận xét về ý nghĩa.
Lời giải chi tiết:
- Trong tác phẩm có thời điểm diễn ra các sự kiện và thời điểm kể lại những sự kiện đó. Thời điểm diễn ra các sự kiện là thời điểm trong quá khứ, lúc đó, nhân vật “tôi” chỉ là một đứa trẻ tám tuổi. Nhưng khi kể lại câu chuyện cho nhà văn nghe (thời điểm hiện tại), nhân vật đã trở thành một thợ làm tóc năm mươi mốt tuổi.
- Việc phân biệt thời điểm đó giúp người đọc không chỉ hiểu được tính chính xác của các sự kiện, mà còn thấy được sự sáng tạo trong tác phẩm.
Câu 4
Câu 4 (trang 12, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Sự tàn khốc của chiến tranh được thể hiện ra sao trong văn bản?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại toàn bộ văn bản để chỉ ra sự tàn khốc của chiến tranh.
Lời giải chi tiết:
Chiến tranh được tái hiện qua kí ức đáng sợ của một con người, dù đã cách xa bốn mươi ba năm (khi chiến tranh diễn ra, Din-na Cô-si-ắc chỉ mới tám tuổi, lúc kể lại cho nhà văn, nhân vật đã năm mươi mốt tuổi). Một số sự kiện đặc biệt thể hiện sự tàn khốc của chiến tranh mà nhân vật từng chứng kiến, trải qua: Những đứa trẻ mới vào lớp Một đã phải rời xa gia đình để sơ tán; trên đường đi chứng kiến cảnh nhà cửa cháy rụi, người dân chết chóc, tang thương; phải chịu đựng sự đau đớn khủng khiếp của những cơn đói, phải ăn thậm chí là cỏ dại để qua ngày; nhiều đứa trẻ mất cha, mất mẹ, suốt đời thèm khát tình thương của người thân.
Câu 5
Câu 5 (trang 12, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
“Ban đêm chúng tôi khóc rền. Gọi ba gọi mẹ' Theo bạn, vì sao câu 'Gọi ba gọi mẹ” không có chủ ngữ nhưng vẫn không phải là một câu sai ngữ pháp?
Phương pháp giải:
Hãy nhớ lại kiến thức về cấu trúc ngữ pháp câu để chỉ ra lỗi sai ngữ pháp
Lời giải chi tiết:
Trong hai câu: “Ban đêm chúng tôi khóc rền. Gọi ba gọi mẹ”, câu “Gọi ba gọi mẹ” là câu không có chủ ngữ. Tuy nhiên, nhờ quan hệ với câu trước đó mà câu này không sai về ngữ pháp. Người đọc sẽ hiểu “chúng tôi” ở câu trước cũng chính là người thực hiện hành động “gọi ba gọi mẹ” ở câu sau.