Câu 1
Câu 1 (trang 27, SBT Ngữ văn 8 Cánh diều, tập 2):
(Bài tập 1, SGK) Tìm câu khẳng định và câu phủ định trong những câu dưới đây. Chỉ ra đặc điểm về ý nghĩa và hình thức của mỗi câu.
a) Tất cả những điều ấy, họ làm sao mà hiểu được rõ ràng, đích xác. (Ngô gia văn phái)
b) Hôm sau, vua Quang Trung hạ lệnh tiến quân. (Ngô gia văn phái)
c) Các quân đều nghiêm chỉnh đội ngũ mà đi. (Ngô gia văn phái)
d) Chị Dậu vẫn chưa nguôi cơn giận. (Ngô Tất Tố)
Câu 2
Câu 2 (trang 27, SBT Ngữ văn 8 Cánh diều, tập 2):
(Bài tập 3, SGK) Chuyển những câu khẳng định sau thành những câu có ý nghĩa tương đương, trong đó có sử dụng hai lần từ phủ định:
a) Ai cũng muốn đuổi chúng đi. (Ngô gia văn phái)
b) Ngày nào thị Nở cũng phải đi qua vườn nhà hắn. (Nam Cao)
c) Từ đẩy, ngày nào Hoài Văn cũng xuống các thôn xóm, vận động bà con đứng lên cứu nước. (Nguyễn Huy Tưởng)
Câu 3
Câu 3 (trang 27, SBT Ngữ văn 8 Cánh diều, tập 2):
Tìm từ có nghĩa phủ định trong những câu sau. Chỉ ra nét khác nhau về nghĩa giữa từ đó với từ không.
a) Ồ đâu phải, qua đêm dài lạnh cóng
Mặt Trời lên là hết bóng mù sương!
Ôi đâu phải, qua đoạn đường lửa bỏng
Cuộc đời ta bỗng chốc hoả thiên đường!
(Tố Hữu)
b) Đêm xa nước đầu tiên ai nỡ ngủ
Sóng vỗ dưới thân tàu đâu phải sóng quê hương.
(Chế Lan Viên)
c) Trên đường tiến quân, đâu thể quay xe trở lại ... (Huỳnh Như Phương)
Câu 4
Câu 4 (trang 28, SBT Ngữ văn 8 Cánh diều, tập 2):
Những câu dưới đây được dùng với mục đích nghi vấn (hỏi để được trả lời) hay với mục đích khẳng định, phủ định? Vì sao?
a) Từ xưa, các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước, đời nào không có? (Trần Quốc Tuấn)
b) Người thì có bao giờ hết được? (Nguyễn Huy Tưởng)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần Kiến thức ngữ văn đầu bài về câu khẳng định, câu phủ định
Lời giải chi tiết:
a) Câu này được dùng với mục đích khẳng định. Vì trong câu, Trần Quốc Tuấn đã sử dụng từ 'đời nào không có?' để chứng tỏ rằng từ xưa đến nay, không có một đời nào mà các bậc trung thần nghĩa sĩ không bỏ mình vì nước.
b) Câu này được dùng với mục đích nghi vấn (hỏi để được trả lời). Với việc sử dụng từ 'có bao giờ', Nguyễn Huy Tưởng hỏi xem liệu có một người nào có thể hết được hay không, nhằm tạo ra sự suy nghĩ và cân nhắc từ phía người đọc hoặc nghe.