Giải bài tập trang 8 sách bài tập văn 10 - Cánh diều

Buzz

Đọc tóm tắt

- Đoạn văn trình bày các ví dụ về biện pháp liệt kê và tác dụng của nó trong các tác phẩm văn học.
- Những ví dụ này giúp nhấn mạnh vai trò của các nhân vật lịch sử, sự kiện quan trọng và tình huống đặc biệt trong văn chương Việt Nam.

Câu 1

Xác định các kiểu liệt kê và phân tích tác dụng của phép liệt kê trong các đoạn trích sau đây:

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức về biện pháp liệt kê sau đó áp dụng vào bài làm.

Lời giải chi tiết:

a. Các từ liệt kê:

+ “một nhà văn hoá khai sáng, một nhà văn, nhà thơ”.

→ Liệt kê tăng tiến

+ “Quân trung từ mệnh tập (Tập từ lệnh trong quân), Bình Ngô đại cáo, Phú núi Chí Linh, Lam Sơn thực lục……..(SGK Ngữ văn 10, tập hai)”.

→ Liệt kê không tăng tiến

Tác dụng: nhấn mạnh vai trò, vị thế của Nguyễn Trãi trên nhiều lĩnh vực đời sống và sự nghiệp sáng tác đồ sộ của ông.

b. Các từ liệt kê: độc, tham, bạc ngược; nhân, trí, anh hùng.

→ Liệt kê tăng tiến

Tác dụng: nhấn mạnh đến những điều tiêu cực cần phải loại trừ (độc, tham, bạc ngược) để xã hội thái bình có nhân, trí, anh hùng.

Câu 2

Tìm và nêu tác dụng của một số biện pháp tu từ liệt kê mà Nguyễn Trãi đã sử dụng trong văn bản Đại cáo bình Ngô để:

a. Lên án giặc ngoại xâm.

b. Thể hiện quyết tâm giành lại non sông của chủ tướng Lê Lợi.

c. Nói lên khó khăn, thử thách mà nghĩa quân đã trải qua.

d. Miêu tả thất bại thảm hại của quân giặc.

e. Ca ngợi chiến thắng vang dội của quân ta.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản và chú ý các nội dung yêu cầu sau đó tìm, phân tích tác dụng của các biện pháp liệt kê.

Lời giải chi tiết:

a. Dối dân, lừa dân, đủ muôn nghìn kế,

Gây binh, kết oán, trải hai mươi năm.

→ Nhấn mạnh tội ác của giặc Minh.

b. Nhân dân bốn cõi một nhà, dựng cần trúc, ngọn cờ phấp phới,

Tướng sĩ một lòng phụ tử, hòa nước sông, chén rượu ngọt ngào.

→ Cho thấy sự đoàn kết, đồng lòng đánh giặc của nhân dân và nghĩa quân.

c. Khi Lương Sơn lương hết mấy tuần,

Lúc Khôi Huyện quân không một đội.

→ Nhấn mạnh những khó khăn thử thách mà nghĩa quân trải qua trước khi đến được chiến thắng.

e. Ngày mười tám, trận Chi Lăng, Liễu Thế thất thế,

Ngày hai mươi, trận Mã Yên, Liễu Thăng cụt đầu.

Ngày hăm lăm, bá tước Lương Minh đại bại tử vong,

Ngày hăm tám, thượng thư Lý Khánh cùng kế tự vẫn.

→ Cho thấy những chiến thắng giòn giã liên tiếp của ta và số phận của bọn xâm lược.

Câu 3

Tìm biện pháp liệt kê trong các câu dưới đây. Ngoài cách sắp xếp từ ngữ trong phép liệt kê của tác giả, em có thể sắp xếp lại như thế nào? Giải thích cách sắp xếp từ ngữ của em.

a Nguyễn Trãi là người chân đạp đất Việt Nam, đầu đội trời Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ, thông cảm sâu xa với nỗi lòng người dân lúc bấy giờ, suốt đời tận tụy cho một lí tưởng cao quý. Nguyễn Trãi là khí phách của dân tộc, là tinh hoa của dân tộc.

b. Kỉ niệm Nguyễn Trãi là nhớ Nguyễn Trãi, nhắc Nguyễn Trãi, làm quen với Nguyễn Trãi hơn nữa: người làm chính trị, người làm quân sự, người nghiên cứu lịch sử nước nhà, người làm văn, làm thơ đều nên hiểu biết, học hỏi Nguyễn Trãi hơn nữa. (Phạm Văn Đồng).

c. Muốn biến hoài bão đó thành hiện thực thì trong hành trang của chúng ta càng cần đến tính cần cù, lòng hiếu học, trí thông minh. (Vũ Khoan).

Phương pháp giải:

- Đọc lại lý thuyết tại phần Kiến thức ngữ văn.

- Đọc kĩ các đoạn trích được đưa trong đề bài.

Lời giải chi tiết:

- Liệt kê: Nguyễn Trãi là người chân đạp đất Việt Nam, đầu đội trời Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ.

→ Có thể sắp xếp khác: Nguyễn Trãi là người đầu đội trời Việt Nam, chân đạp đất Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ.

- Liệt kê: ...người làm chính trị, người làm quân sự, người nghiên cứu lịch sử nước nhà, người làm văn, làm thơ đều nên hiểu biết, học hỏi Nguyễn Trãi hơn nữa.

→ Có thể sắp xếp khác: người làm chính trị, người làm quân sự, người làm văn, làm thơ, người nghiên cứu lịch sử nước nhà đều nên hiểu biết, học hỏi Nguyễn Trãi hơn nữa.

- Liệt kê: ...trong hành trang của chúng ta càng cần đến tính cần cù, lòng hiếu học, trí thông minh.

→ Có thể sắp xếp khác: trí thông minh, tính cần cù và lòng hiếu học.

Câu 4

Hoà bình là giá trị cao quý của loài người, trong khi chiến tranh là bi kịch không lối thoát. Câu này đã thể hiện rõ sự tương phản giữa hai khái niệm này. Một quốc gia sống trong hòa bình có thể phát triển và hạnh phúc, trong khi chiến tranh chỉ mang lại đau thương và hủy diệt. Chúng ta cần phải hướng đến hoà bình, không để chiến tranh cướp đi niềm vui và hạnh phúc của chúng ta.

Liệt kê theo cặp: về vật chất và tinh thần, về cơ sở hạ tầng và con người, về đời sống và xã hội,…

Câu 5

Cách sắp xếp các từ ngữ in đậm dưới đây thể hiện kiểu liệt kê không theo cặp nào?

a. Tính hiếu học, sự thông minh, khả năng thích nghi nhanh với cái mới đều là những phẩm chất của người Việt Nam. (Vũ Khoan)

b. Tôi hiểu được tất cả khi từ góc tối của nhà thờ, sự thất vọng, nỗi sợ hãi và hốc hác vì đói mắt nhìn thấy ba đứa trẻ kế bên: hai người Mỹ da đen, một người Mỹ da trắng. “Trời ơi! Tại sao lại như vậy Chúa ơi.”. (Vũ Cao Phan)

c. Cây tre, nứa, trúc, mai, vầu và nhiều loại khác nhau khác đều có một điểm chung, đó là mầm măng non, luôn mạnh mẽ và phát triển. (Thép Mới)

d. Trong một đất nước nông nghiệp như Việt Nam, lao động phải thực hiện bằng cả cổ, vai, đỉnh đầu, mong, gối, gan và cả bàn chân, gót chân khi làm việc trên cánh đồng, bón phân, cày cấy. (Nguyễn Tuân)

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Liệt kê là gì và có tác dụng gì trong văn học?

Liệt kê là biện pháp tu từ trong đó tác giả sử dụng một loạt từ, cụm từ hoặc câu nhằm nhấn mạnh một vấn đề. Tác dụng của phép liệt kê là làm rõ đặc điểm, đặc trưng của sự vật, hiện tượng, tạo sự liên kết chặt chẽ và gây ấn tượng mạnh đối với người đọc.

Lợi ích của phép liệt kê trong văn bản Đại cáo bình Ngô?

Trong văn bản Đại cáo bình Ngô, phép liệt kê được sử dụng để nhấn mạnh tội ác của giặc Minh, sự đoàn kết của nhân dân và nghĩa quân, cũng như những chiến thắng vang dội của quân ta, tạo sự mạnh mẽ, rõ ràng trong việc lên án kẻ xâm lược và ca ngợi chiến công.

Biện pháp liệt kê được sử dụng để miêu tả thất bại của quân giặc trong Đại cáo bình Ngô là gì?

Biện pháp liệt kê trong Đại cáo bình Ngô được sử dụng để miêu tả thất bại của quân giặc qua các sự kiện và ngày tháng chi tiết như 'Ngày mười tám, trận Chi Lăng, Liễu Thế thất thế' để làm nổi bật sự tội lỗi của quân xâm lược và chiến thắng của quân ta.

Phép liệt kê có thể thay đổi theo cách sắp xếp từ ngữ không?

Có, phép liệt kê có thể thay đổi theo cách sắp xếp từ ngữ. Ví dụ, trong câu 'Nguyễn Trãi là người chân đạp đất Việt Nam, đầu đội trời Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ', ta có thể sắp xếp lại theo thứ tự khác mà vẫn giữ nguyên ý nghĩa.

Liệt kê có thể được sắp xếp theo cặp không?

Có, phép liệt kê có thể được sắp xếp theo cặp để tạo ra sự tương phản hoặc nhấn mạnh. Ví dụ, trong câu 'Vật chất và tinh thần', hai khái niệm này được sắp xếp để thể hiện sự tương phản giữa hai yếu tố quan trọng của cuộc sống.

Liệt kê không theo cặp có thể có tác dụng gì trong văn học?

Liệt kê không theo cặp thường tạo ra sự phân bổ đồng đều và không bị ràng buộc bởi sự đối xứng. Trong câu 'Tính hiếu học, sự thông minh, khả năng thích nghi nhanh với cái mới', phép liệt kê này nhấn mạnh những phẩm chất quan trọng của con người mà không cần sự đối sánh.