Bài 1
Bài 1 (trang 8, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Tóm tắt nội dung Sơn Tinh Thuỷ Tinh theo chuỗi nguyên nhân – kết quả:
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và phân tích các mối quan hệ nguyên nhân – kết quả.
Lời giải chi tiết:
Vua Hùng tổ chức cuộc thi kén rể —> Hai chàng trai xuất sắc cùng tham gia, không ai thua ai —> Vua Hùng đưa ra điều kiện ai mang lễ vật đến trước thì được cưới con gái —> Sơn Tinh đến trước và cưới Mị Nương. Thuỷ Tinh đến sau và thất bại —> Thủy Tinh tức giận, đem quân đánh chiếm Phong Châu, làm ngập thành phố —> Sơn Tinh không sợ hãi, hai bên đối đầu khốc liệt —> Thuỷ Tinh thua và quyết tâm trả thù —> mỗi năm, Thuỷ Tinh gây mưa gió, lũ lụt, nhưng không bao giờ đánh bại Sơn Tinh.
Bài 2
Bài 2 (trang 8, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Đặc điểm chung của Sơn Tinh và Thuỷ Tinh khiến họ được coi là thần trong tâm trí người xưa:
Phương pháp giải:
Khảo sát nhân vật trong truyện.
Lời giải chi tiết:
Trong câu chuyện này, Sơn Tinh và Thuỷ Tinh được gọi là thần bởi: họ có khả năng siêu nhiên, có thể kêu mưa, gọi gió, di chuyển núi, kiểm soát tự nhiên và vũ trụ....
Bài 3
Bài 3 (trang 8, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Những điểm đặc biệt, đáng chú ý xung quanh cuộc thi kén rể của Vua Hùng trong câu chuyện:
Phương pháp giải:
Theo dõi cuộc thi giữa hai thần và xác định điểm đặc biệt.
Lời giải chi tiết:
Cuộc thi kén rể trong câu chuyện này đặc biệt vì:
- Vua không thể tìm ra ai phù hợp với Mị Nương nên phải đề xuất thử thách về lễ vật và thời gian.
- Lễ vật chỉ có ở trên cạn trong truyện.
=> Do đó, điều đặc biệt ở đây là từ đầu, một phần của Vua Hùng và dân chúng đã thiên về Sơn Tinh, người mang lại lợi ích cho cuộc sống con người.
Bài 4
Bài 4 (trang 9, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Sơn Tinh được người dân coi là anh hùng bởi:
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
- Người chiến thắng được coi là anh hùng vì Sơn Tinh đã đấu tranh chống lại Thuỷ Tinh và là người bảo vệ hạnh phúc, sự yên bình của nhân dân.
Bài 5
Bài 5 (trang 9, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Qua việc mô tả cách Thuỷ Tinh trả thù vì ghen tuông, có thể nhận biết được một số điều thú vị trong cách tác giả dân gian miêu tả nhân vật này như sau:
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và tập trung vào các chi tiết về Thuỷ Tinh.
Lời giải chi tiết:
- Thuỷ Tinh được hình tượng là hiện tượng mưa bão to lớn, được mô tả rất mạnh mẽ. Tư duy dân gian đã hình thành hình ảnh của sức mạnh nước và hiện tượng bão lụt thành kẻ thù hung dữ, kẻ thù của Sơn Tinh.
Bài 6
Bài 6 (trang 9, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Chủ đề của truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh:
Phương pháp giải:
Từ nội dung văn bản, hãy chỉ ra chủ đề chính.
Lời giải chi tiết:
Chủ đề của truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh: ước mơ kiểm soát thiên tai của người Việt cổ. Câu chuyện về quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước của các vua Hùng.
Bài 7
Bài 7 (trang 9, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Suy nghĩ của em về cách người xưa giải thích nguồn gốc của hiện tượng lũ lụt được thể hiện qua truyền thuyết Sơn Tinh, Thuỷ Tinh:
Phương pháp giải:
Tập trung vào việc mô tả hiện tượng tự nhiên trong truyện để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
- Trong truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh, lũ lụt được giải thích bằng cách sử dụng hận thù của Thuỷ Tinh sau khi thất bại trong việc cưới Mị Nương từ Sơn Tinh.
Bài 8
Bài 8 (trang 9, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Ngoài Thánh Gióng và Sơn Tinh, Thuỷ Tinh, em biết đến những truyền thuyết nào khác có các chi tiết giải thích nguồn gốc của một số hiện tượng trong tự nhiên:
Phương pháp giải:
Tìm kiếm thêm các truyền thuyết về nguồn gốc của một số hiện tượng tự nhiên khác.
Lời giải chi tiết:
- Câu chuyện về bánh chưng, bánh giầy giải thích nguồn gốc của hai loại bánh này.
- Truyền thuyết về Hồ Gươm giải thích nguồn gốc của Hồ Gươm và Tháp Rùa.
Bài tập 9
Bài tập 9 (trang 10, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Viết một đoạn văn (khoảng 5-7 câu) miêu tả về ngoại hình của Sơn Tinh và Thuỷ Tinh.
Phương pháp giải:
Viết đoạn văn đáp ứng yêu cầu và tưởng tượng về hai nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Ngoại hình của Sơn Tinh và Thủy Tinh - hai vị thần luôn gây tò mò. Sơn Tinh có ba mắt, trong đó mắt thứ ba có khả năng nhìn xa và thấy nhân dân trong những trận lụt, quyết tâm chống lại Thủy Tinh. Sơn Tinh trông phiêu bạt, oai phong. Còn Thủy Tinh mang vẻ phong trần với râu ria quăn xanh rì, màu xanh của biển cả nhuốm trên người. Ngựa rồng mạnh mẽ thêm vào vẻ đẹp uy nghi của Thủy Tinh, biểu tượng cho sức mạnh và cuồng nhiệt. Hai nhân vật là hai hình ảnh sống động về tự nhiên khác biệt nhau.