Giải Bài tập Viết trang 34 trong sách bài tập Ngữ văn 8 - Cánh diều

Nêu luận điểm, lí lẽ, bằng chứng và cách phân tích bằng chứng được áp dụng trong đoạn văn dưới đây

Câu 1

Câu 1 (trang 34, Sách Bài tập Ngữ văn 8 - Cánh diều, tập 2):

Nêu luận điểm, lí lẽ, bằng chứng và cách phân tích bằng chứng được sử dụng trong đoạn văn dưới đây:

Trong đoạn trích kịch Đổi tên cho xã, nhân vật ông Nha – chủ tịch xã để lại ấn tượng mạnh mẽ, là một ví dụ điển hình cho người tham vọng, thích hòa mình vào danh vọng. Mỗi người đều có những ước mơ, mong muốn, nhưng nếu những ước mơ đó không có căn cứ trong hiện thực, thì chỉ là mơ hồ, cố gắng theo đuổi mơ hồ đó và cố tìm cách thay đổi không khác gì lừa dối chính bản thân. Việc chỉ đơn giản là thay đổi tên của xã (theo quan điểm chủ quan, cá nhân) đã khiến ông chủ tịch xã tuyên bố rằng “lịch sử của xã chúng ta mở ra một trang mới”, “kết thúc cái tên ... tối tăm, nghèo nàn của một quá khứ. Những lời nói lớn lao, trống rỗng đã tiết lộ rằng ông chủ tịch xã là một người vội vàng, thiếu kiến thức, kiểu như “ếch ngồi đáy giếng”. Ông khao khát thay đổi tình hình nhưng lại không có phương pháp hợp lý. Chẳng có điều gì có thể thay đổi chỉ bằng việc đổi tên cho xã mà mọi việc sẽ thay đổi theo hướng tích cực như một giấc mơ!

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản và thực hiện yêu cầu

Lời giải chi tiết:

Câu 2

Câu 2 (trang 34, Sách bài tập Ngữ văn 8 Cánh diều, tập 2):

  Đọc đề bài và thực hiện các yêu cầu dưới đây.

Đề bài: Phân tích đoạn trích sau để làm sáng tỏ nghệ thuật trào phúng được tác giả sử dụng.

“Bốn chủ thợ phụ ra, hai chủ cởi tuột quần cộc của ông Giuốc-đanh mặc lúc tập kiểm vừa rồi, hai chủ thì lột áo ngắn rồi họ mặc bộ lễ phục mới vào cho ông. Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục xong, đi lại giữa đám thợ, khoe áo mới cho họ xem có được không. Cởi áo, mặc áo, bước đi, nói chuyện, tất cả đều điều chỉnh theo nhịp của dàn nhạc.”

THỢ PHỤ – Lớn hơn bao nhiêu, xin ông lớn ban cho anh em ít tiền uống rượu. 

ÔNG GIUỐC-ĐANH – Anh gọi ta như thế nào?

THỢ PHỤ – Xin phép, ông lớn ạ.

ÔNG GIUỐC-ĐANH – Ông lớn ư? Ồ, thật là ấn tượng khi mặc trang phục lịch lãm như vậy! Nhưng nếu chỉ với việc giả vờ là một quý ông thì không thể được gọi là “ông lớn”. Đây, ta thưởng cho sự xứng đáng với danh hiệu “ông lớn” này!

THỢ PHỤ – Kính bạc cụ lớn, chúng tôi đều trân trọng cụ lớn lắm lắm.

ÔNG GIUỐC-ĐANH – “Cụ lớn”, ồ, ồ, cụ lớn! Chú mày đã hiểu đúng ý rồi. Tiếng “cụ lớn” thật là đáng trân trọng. Đây, cụ lớn thưởng cho các cháu này.

THỢ PHỤ – Dám gọi bằng tướng công, anh em chúng tôi sẽ đi uống rượu chúc sức khoẻ bậc cao nhân.

ÔNG GIUỐC-ĐANH – Lại là “bậc cao nhân”! Hà hà! Hà hà! Các chú đợi tí, đừng vội. Ta là bậc cao nhân đấy mà! (nói riêng) Cái đáng tội, nếu nó tôn ta lên bậc tướng công, thì nó sẽ nhận được cả túi tiền của ta. Đây nữa này, thưởng cho chú về tiếng “bậc cao nhân” đấy nhé!

THỢ PHỤ – Dạ, dám gọi bằng bậc cao nhân, anh em chúng tôi xin biểu dương ơn người.

ÔNG GIUỐC-ĐANH – nói riêng – Nó như thế là đúng phải không, nếu không ta sẽ cho nó ngay cả túi tiền thôi.

Bốn người thợ phụ vui mừng nhảy múa.”.

(Trích bài viết về Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục, Ngữ văn 8, tập một, NXB Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, 2023) 

a) Liệt kê các công việc cụ thể cần chuẩn bị trước khi viết bài này. 

b) Cách em sẽ tìm ý cho bài viết là gì? Mô tả chi tiết. 

c) Sắp xếp các ý đã tìm theo một trình tự hợp lý để tạo dàn ý cho bài viết. 

d) Dựa vào dàn ý đã lập, viết một đoạn văn cho phần thân bài. 

Cách giải:

Đọc kỹ đoạn văn và làm theo yêu cầu

Bài giải chi tiết:

a) Phải đọc kỹ đề để hiểu loại bài (phân tích văn học); yêu cầu bài viết (phân tích đoạn văn để làm rõ nghệ thuật trào phúng); cách thức trình bày chính (phân tích văn nghị luận), phạm vi sử dụng bằng chứng (đoạn văn được chỉ định).

b) Để tìm ý cho bài viết, cần trả lời các câu hỏi:

+ Nghệ thuật trào phúng chính của đoạn văn là gì (sử dụng phóng đại, lời khoa trương để châm chọc cái xấu, tiêu cực trong xã hội)?

+Nghệ thuật trào phúng trong đoạn văn được thể hiện qua những yếu tố nào (xung đột giữa ông Giuốc-đanh và các thợ phụ; mâu thuẫn bên trong con người Giuốc-đanh; qua các lời thoại hài hước, gây cười,...)?

+ Nghệ thuật trào phúng trong đoạn văn mang lại hiệu ứng gì (như một công cụ sắc bén châm chọc những thói xấu của con người trong một xã hội hỗn mang nhưng giả trí, giả dối, thực dụng, nịnh bợ,...; tạo ra ấn tượng sâu sắc về các nhân vật trong vở kịch,...)?

+ Có thể học được điều gì từ đoạn văn (tu dưỡng lối sống giản dị, chân thực, hướng tới một cuộc sống có văn hóa, có đạo đức,...)?

- Bắt đầu bài viết

Giới thiệu đoạn trích (nguồn gốc, nội dung chính, loại văn bản, tác giả); chia sẻ ấn tượng, cảm nhận về nghệ thuật trào phúng trong đoạn trích. 

- Phần chính 

+ Tổng quan về nghệ thuật trào phúng trong hài kịch.

+ Phân tích một số biểu hiện của nghệ thuật trào phúng trong đoạn trích: tình huống kịch (Giuốc-đanh đại diện cho người kiêu căng, bọn thợ phụ biết điều Thân bài vì vậy hành động lấy lòng, lừa bịp lão để kiếm tiền); đặc điểm của các nhân vật (tương đồng và khác biệt); lời thoại, hành động....

+ Giải thích về tác dụng của nghệ thuật trào phúng trong việc truyền đạt ý nghĩa của đoạn trích (phê phán, răn dạy).

- Kết luận

Đánh giá về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích; rút ra những bài học về nhận thức và hành động cho bản thân.

d) Trong đoạn trích trên, tác giả sử dụng nghệ thuật trào phúng thông qua các câu, đoạn văn mang tính châm biếm và chỉ trích. Khi hai thợ phụ cởi tuột quần cộc của ông Giuốc-đanh và mặc áo lễ phục mới, ông ta thể hiện sự phô trương áo mới của mình và yêu cầu thợ phụ gọi ông là 'ông lớn'. Tuy nhiên, người thợ phụ lại đáp trả bằng cách gọi ông là  “cụ lớn” và 'đức ông', khiến ông Giuốc-đanh sung sướng, thỏa mãn và ban thưởng cho chúng. Chi tiết này đã thể hiện thói ham hư vinh, danh vọng của ông Giuốc-đanh. Qua đó, có thể thấy,  tác giả đã sử dụng trào phúng để chỉ trích những hành vi kiêu căng và khoe khoang của ông Giuốc-đanh.