Câu 1
Câu 1 (trang 20, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Em hiểu thế nào là tranh luận về một tác phẩm nghệ thuật?
Phương pháp giải:
Tham khảo ý 1.1 trong mục 1. Định hướng ở SGK, trang 54.
Lời giải chi tiết:
Tranh luận về một tác phẩm nghệ thuật là phân tích, đánh giá một tác phẩm văn học hoặc một vở kịch, bộ phim, bài hát, bức tranh, tượng điêu khắc… Bài tranh luận về một tác phẩm nghệ thuật thường nêu lên những suy nghĩ, cảm nhận về nội dung và hình thức, những điểm mạnh, yếu của tác phẩm nghệ thuật. Từ đó, người viết đưa ra nhận xét, đánh giá về tác phẩm được thảo luận
Câu 2
Câu 2 (trang 20 -21, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Đọc phần tư liệu bài viết Vở kịch “Thúy Kiều - một kiếp đoạn trường” (SGK, trang 54 - 55) và trả lời các câu hỏi:
- Đối tượng được thảo luận trong bài viết trên thuộc lĩnh vực nghệ thuật nào? Nội dung chính của từng phần trong văn bản trên là gì? Nội dung ấy liên quan đến phần đọc hiểu văn bản trong Bài 2 ra sao?
- Tác giả đã đề cập đến những nội dung và một số nét nghệ thuật đặc sắc gì của tác phẩm?
- Qua văn bản, có thể rút ra những lưu ý gì khi phân tích một tác phẩm nghệ thuật?
Phương pháp giải:
Đọc phần tư liệu bài viết Vở kịch “Thúy Kiều - một kiếp đoạn trường”, chú ý vào những chi tiết quan trọng, phục vụ cho việc trả lời các câu hỏi. Lưu ý: cần trả lời ngắn gọn, súc tích, đúng ý chính.
Lời giải chi tiết:
– Đối tượng được thảo luận trong bài viết trên thuộc lĩnh vực sân khấu điện ảnh.
+ Nội dung chính: Văn bản Vở kịch 'Thuý Kiều – một kiếp đoạn trường” bao gồm hai phần ý chính của phần I: Tổng hợp những thành công chính của vở diễn với diễn xuất của các diễn viên chính Tố Uyên (vai Thuý Kiều) và Tiến Huy (vai Từ Hải), Phần 2: Nêu lên những thành công về kịch bản, diễn xuất, âm nhạc và một số hạn chế của vở diễn Toàn bộ nội dung của bài viết về vở kịch liên quan đến tác phẩm Truyện Kiều đang học trong phần Đọc hiểu văn bản của Bài 2.
+ Ở bài này, Truyện Kiều được học với các đoạn trích Trao duyên, Anh hùng tiếng đã gọi rằng là hai đoạn trích khai thác chiều sâu hai nhân vật Thuý Kiều và Từ Hải, cũng là hai nhân vật được nhắc đến nhiều trong bài viết về vở kịch Thuý Kiều – một kiếp đoạn trường. Như thế bài viết này góp phần khai sáng thêm cho các văn bản đọc hiểu về Truyện Kiều. Và ngược lại, do đã học Truyện Kiều với các đoạn trích trên, các em sẽ hiểu rõ hơn nội dung mà bài viết về vở kịch đã nói đến.
– Tác giả bài viết Vở kịch “Thuý Kiều – một kiếp đoạn trường' đã nói về đặc điểm nổi bật của vở diễn, ví dụ: “Vai chính Thuý Kiều do Tố Uyên thể hiện đã phần nào thể hiện tốt những biến đổi tâm lí phức tạp của Thuý Kiều qua từng câu thơ của Nguyễn Du. Từ ấn tượng về một Thuý Kiều tài năng với tâm hồn trong sáng khi gặp Kim Trọng, người xem đã cảm động trước sự thất vọng, sự đau khổ một cách vô cùng trong những phân cảnh chốn lầu xanh hoặc cảnh đánh ghen của Hoạn Thư.”
+ Bài viết cũng nói về một số nét nghệ thuật đặc sắc của kịch, ví dụ: “Các diễn viên trẻ thể hiện vai phụ ở phần cốt truyện, như Kim Trọng, Từ Hải hoặc nhân vật phản diện như Tú Bà, Mã Giám Sinh, Sở Khanh đều diễn xuất chân thành, đưa hồn vào nhân vật mà vẫn giữ nguyên vẻ ngoài ban đầu [...]
+ Người viết đã đánh giá, nhận xét về ưu điểm của vở kịch, Ví dụ: “Bên cạnh sự chân thành của các diễn viên, lời thoại, vũ đạo và âm nhạc của vở diễn cũng là một số điểm đáng chú ý.”
+ Nhận xét về hạn chế của vở kịch, ví dụ: “Nếu có gì đáng tiếc, có thể nói là chưa hoàn hảo trong việc kết hợp giữa âm nhạc và vũ đạo.
+Qua văn bản, có thể rút ra được những lưu ý khi phân tích một tác phẩm nghệ thuật. Khi phân tích một tác phẩm nghệ thuật, cần chú ý đến cả những điểm mạnh và điểm yếu của tác phẩm ấy. Hoặc cần chú ý đặc điểm của tác phẩm nghệ thuật thuộc các lĩnh vực khác nhau, cần có một số kiến thức cơ bản về lĩnh vực nghệ thuật đó,...
Câu 3
Câu 3 (trang 21, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Để viết bài tranh luận về một tác phẩm nghệ thuật, các em cần chú ý điều gì?
Phương pháp giải:
Xem lại mục 1. Định hướng ở SGK (trang 54) để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Để viết bài tranh luận phân tích tác phẩm nghệ thuật, các em cần chú ý:
- Hiểu rõ về tác phẩm nghệ thuật được phân tích (đặc điểm thể loại, tác giả, hoàn cảnh sáng tác, bối cảnh thời đại,…)
- Nắm vững những điểm nổi bật về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm thông qua một số chi tiết cụ thể.
- Đưa ra nhận xét cá nhân về ưu điểm và hạn chế của tác phẩm.
- Thực hiện các bước theo quy trình tạo ra văn bản.
Câu 4
Câu 4 (trang 21, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Đọc kỹ đề bài 1 trong SGK, trang 56 về “Phê phán vẻ đẹp của một bức tranh hoặc một tượng điêu khắc mà bạn cho là đáng trân trọng” theo quy trình bốn bước.
Phương pháp giải:
Tham khảo đề văn số 2 “Đánh giá sức hấp dẫn của một bộ phim, vở kịch hoặc một bài hát mà bạn yêu thích” trong SGK để hoàn thành bài tập. Đề văn số 2 đã được thực hiện theo quy trình bốn bước: chuẩn bị, tìm ý, lập dàn ý, viết và kiểm tra sửa chữa.
Lời giải chi tiết:
- Chọn một bức tranh hoặc tượng điêu khắc để phê phán.
- Đọc kỹ đề văn để hiểu rõ yêu cầu trước khi bắt đầu viết:
+ Trọng tâm cần làm rõ: vẻ đẹp nghệ thuật của bức tranh hoặc tượng.
+ Loại văn bản: phê phán một tác phẩm nghệ thuật (bức tranh hoặc tượng).
+ Phạm vi lẫn dẫn chứng: nội dung của bức tranh hoặc tượng đã chọn.
- Tham khảo cách viết bài phê phán một bức tranh hoặc tượng trong văn bản “Vở kịch 'Thuý Kiều – một kiếp đoạn trường'” để biết cách làm.
Câu 5
Câu 5 (trang 21, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Lựa chọn một ý từ đề bài trong mục 2. Thực hành (SGK, trang 56); từ đó, viết hai đoạn văn:
- Thể hiện bằng những câu văn logic suy diễn.
- Thể hiện bằng những câu văn đầy hình ảnh.
Phương pháp giải:
Chọn đề bài trong mục 2. Thực hành ở SGK (trang 56) là “Phê bình về sức hấp dẫn của một bộ phim, một vở kịch hoặc một bài hát mà bạn thích”. Từ đó, viết hai đoạn văn:
- Thể hiện bằng những câu văn logic suy diễn.
- Thể hiện bằng những câu văn đầy hình ảnh.
Trước khi viết, tham khảo lại cách viết câu văn logic suy luận đã được hướng dẫn trong SGK (trang 56-57)
Lời giải chi tiết:
Một ví dụ về câu văn logic suy diễn về bức tranh nghệ thuật “Nàng Mona Lisa”
Bức tranh Mona Lisa là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, nổi tiếng và luôn gây sự chú ý của công chúng. Một trong những yếu tố tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt của bức tranh này chính là gương mặt của cô gái trong tranh. Gương mặt của Mona Lisa đầy bí ẩn và lôi cuốn, tạo cho người xem một cảm giác tò mò và muốn tìm hiểu thêm về con người và câu chuyện đằng sau. Mắt của Mona Lisa đặc biệt cuốn hút, chúng đắm chìm trong tâm trí người xem và dường như lôi kéo họ vào một thế giới ẩn dấu đầy phức tạp.
Sự kỳ lạ trong việc không có một biểu cảm rõ ràng trên gương mặt Mona Lisa cũng là một điểm gây quan tâm. Bức tranh đã tạo ra một sự mâu thuẫn thú vị giữa việc cô gái trong tranh có vẻ ngoài vô cùng bình thường và nét độc đáo của cô gái này. Bí ẩn này khơi gợi sự tưởng tượng của người xem và tạo ra không gian cho nhiều ý nghĩa khác nhau. Điều này khiến cho bức tranh không bao giờ trở nên nhàm chán hay dễ dàng đọc hiểu, mà luôn để lại một ấn tượng mạnh mẽ và đặc biệt.
Ngoài ra, kỹ thuật vẽ sáng tạo và sự tinh tế trong việc sử dụng ánh sáng, bóng và màu sắc cũng góp phần làm nổi bật sự tinh túy và độc đáo của bức tranh. Kỹ thuật vẽ chăm chỉ và tỉ mỉ tạo nên một hình ảnh chân thực và sắc nét, khiến cho người xem có cảm giác như đang nhìn thấy một con người thực sự đứng trước mắt họ.
Có thể thấy, sức hấp dẫn của bức tranh Mona Lisa đến từ sự kết hợp hài hòa giữa gương mặt bí ẩn của cô gái và những yếu tố nghệ thuật tinh tế trong việc vẽ và sử dụng ánh sáng. Sự bí ẩn, sự tò mò và khả năng tạo ra nhiều ý nghĩa khác nhau làm cho người xem không thể rời mắt khỏi tác phẩm này và luôn tìm kiếm những câu trả lời mới về nó.
Câu 6
Câu 6 (trang 21, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Để trình bày một tác phẩm nghệ thuật tự chọn hiệu quả, chúng ta cần chú ý những gì?
Phương pháp giải:
Tham khảo mục 1. Định hướng trong SGK (trang 58-59) để có câu trả lời cho câu hỏi này
Lời giải chi tiết:
Để trình bày một tác phẩm nghệ thuật tự chọn hiệu quả, chúng ta cần chú ý:
- Xác định rõ mục đích, đối tượng người nghe và nội dung tác phẩm cần giới thiệu: có thể là tác phẩm văn học, tác phẩm điện ảnh, âm nhạc, kiến trúc, điêu khắc, hội họa…
- Lựa chọn cách trình bày phù hợp
- Thể hiện sự tôn trọng đối với người nghe.
Câu 7
Câu 7 (trang 21, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Dựa vào văn bản giới thiệu bài hát Làng tôi của nhạc sĩ Văn Cao (SGK, trang 59-60), trả lời các câu hỏi sau:
+ Nội dung của bài hát là gì?
+ Hình thức nghệ thuật của bài hát có gì đặc sắc?
+Vì sao bạn thích bài hát này?
Phương pháp giải:
Dựa vào văn bản giới thiệu bài hát Làng tôi của nhạc sĩ Văn Cao (SGK, trang 59-60) để trả lời các câu hỏi trên.
Lời giải chi tiết:
+ Nội dung của bài hát: Ca ngợi vẻ đẹp của quê hương và tinh thần dũng cảm của nhân dân trong cuộc chiến.
+ Hình thức nghệ thuật của bài hát: Sử dụng nhịp nhàng, giàu cảm xúc, bố cục gọn gàng và phản ánh một cách sâu sắc tinh thần của người dân.
+ Tự nhận xét và đánh giá về giá trị của bài hát.
+ Lý do bạn thích bài hát này.