Giải bài Thị Mầu lên chùa tại trang 33 của sách bài tập văn 10 - Cánh diều

Câu 1

Các phát biểu sau đây về đoạn trích Thị Mầu lên chùa là đúng hay sai? Hãy đánh dấu V vào ô phù hợp.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để đánh giá tính đúng sai của các phát biểu.

Lời giải chi tiết:

Câu 2

Lời nói và câu hát sau của Thị Mầu không diễn đạt điều gì?

“THỊ MẦU: Mười ba

(Hát)Tôi lên chùa thấy nhỏ mười ba

Thấy sư mười bốn già mười lăm

Tôi muốn cho một tháng rằm.”

Phương pháp giải:

Đọc kỹ câu hỏi và đoạn văn bản.

Lời giải chi tiết:

Đáp án D.

Câu 3

Thông tin nào được nhấn mạnh trong lời đáp dưới đây của Thị Mầu và vì lý do gì?

“THỊ MẦU: Tên cô ấy à?

Là Thị Mầu, con gái phú ông

Tuổi mới đôi tám, chưa chồng đâu thầy ơi!

Chưa chồng đấy nhé!”

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ câu hỏi và đoạn văn bản.

- Rút ra kết luận về thông tin được nhấn mạnh.

Lời giải chi tiết:

Đáp án D

Câu 4

So sánh với ca dao, câu hát chế giễu Tiểu Kính “Trúc xinh trục mọc sân đình/ Em xinh em đứng một mình không xinh!” có điều gì khác? Vì sao Thị Mầu lại hát như vậy?

Phương pháp giải:

So sánh ca dao với câu hát của Thị Mầu để nhận ra điểm khác biệt.

Lời giải chi tiết:

Cao dao: “Trúc xinh trúc mọc sân đình/ Em xinh em đứng một mình càng xinh!”

Thị Mầu thay từ “càng” thành “không” để mong muốn có thể được kết đôi cùng Tiểu Kính, câu hát mang ý nghĩa chỉ khi ở bên Tiểu Kính thì mới xinh.

Câu 5

Thị Mầu đã dùng ngôn ngữ và hành động như thế nào để thể hiện tình cảm với chú tiểu? Việc lặp lại lời gọi “thầy tiểu ơi” nhiều lần có ý nghĩa gì trong việc biểu đạt cảm xúc của Thị Mầu? Bạn ấn tượng nhất với cách Thị Mầu tỏ tình nào? Vì sao? 

Phương pháp giải:

- Đọc và hiểu kỹ tác phẩm để nắm rõ nội dung của văn bản

- Tổng hợp chi tiết ngôn ngữ và hành động của Thị Mầu khi tương tác với chú tiểu

- Đánh giá tác dụng của lời gọi “thầy tiểu ơi” qua số lần và cách thức, cũng như hành động cụ thể của nhân vật Thị Mầu.

Lời giải chi tiết:

    Khi thể hiện tình cảm với chú tiểu, Thị Mầu đã khen Mầu “đẹp như sao băng”, đôi mắt như dao bổ cau liếc đi, liếc lại, đôi môi đỏ mọng lúc nào cũng cười tươi như hoa và đặc biệt là lời nói chứa đầy sự mềm mại, ẩn chứa những ý định chân thành để “đánh” vào tình cảm của chú tiểu, thậm chí là hành động táo bạo hơn nữa: đợi chờ cơ hội để nắm tay chú tiểu, đòi quét chùa thay chú tiểu, và thậm chí còn mời chú tiểu tham gia. Thấy được sự táo bạo, quyết đoán, không ngần ngại, không e dè từ Thị Mầu.

    Việc lặp lại lời gọi “thầy tiểu ơi” nhiều lần đã phản ánh sự say mê, tình yêu tha thiết của Thị Mầu. Tôi ấn tượng nhất với cách Thị Mầu tỏ tình là:

“Một cành tre, năm bảy cành tre

Phải duyên thời lấy, chớ nghe họ hàng

Ấy mấy thầy tiểu ơi!...

Mẫu đơn giồng cạnh nhà thờ

Đôi ta chỉ quyết đợi chờ lấy nhau”

     Bởi lời tỏ tình này chứa đựng mong ước về tự do yêu đương, tự do lựa chọn hôn nhân. Thị Mầu đưa ra tiếng nói về quyền lợi phụ nữ để phá bỏ những truyền thống cũ kỹ, đẩy lùi những ràng buộc của xã hội, và tạo ra niềm hy vọng vào một tình yêu đích thực.

Câu 6

Qua ngôn ngữ và hành động của Tiểu Kính trong đoạn trích, bạn nhận xét gì về nhân vật này?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ tác phẩm để hiểu và tổng hợp nội dung của văn bản

- Tổng hợp lại các chi tiết về hành động và ngôn ngữ của nhân vật Tiểu Kính trong các tình huống khác nhau.

- Đưa ra đánh giá về nhân vật từ góc nhìn khách quan.

Lời giải chi tiết:

Nhân vật Tiểu Kính được mô tả là một chàng trai đẹp trai, có vẻ ngoài thu hút, nhưng tính cách thì lạnh lùng, cứng rắn như đá. Anh ta luôn ngồi yên, mặt đều đều, không biểu lộ cảm xúc, thậm chí làm thơm niệm Phật để che giấu cảm xúc. Vẻ mặt lạnh lùng và sự kiềm chế của anh ta khiến cho Thị Mầu phải càng nỗ lực hơn nữa để thu hút sự chú ý của anh ta.

Câu 7

Dưới đây là một số trích dẫn ngôn ngữ của tác giả dân gian (được thể hiện qua tiếng đế) và nhân vật Thị Mầu:

Phương pháp giải:

- Đọc và tìm hiểu kĩ tác phẩm để hiểu và thâu tóm được nội dung của văn bản

- Cảm nhận tác phẩm theo quan điểm các nhân để đánh giá khách quan nhân vật và các tình huống trong đoạn trích.

Lời giải chi tiết:

Em hoàn toàn đồng tình với cánh đánh giá trên của tác giả dân gian.

    Bởi vì ngay từ đâu Thị Mầu đã được xây dụng là người con gái lẳng lơ, không phải là người con gái theo quan niệm “tam tòng tứ đức” của thời xưa vậy nên, qua lời đề thì những cái dở, cái xấu của Mầu được bộc lộ rõ ràng hơn.

Cái dở đó chỉ duy nhất là sự mù quáng; mà đã yêu đương say đắm và dữ dội đến như thế, thì có mù quáng cũng là dễ hiểu, do đó dễ thông cảm, và hơn nữa, dễ thương mà thôi. Cái mù quáng của Thị Mầu là ở chỗ cô không nhận biết – đối tượng của mình…

Thầy Tiểu mà cô mê thực ra là Thị Kính giả trai. Sự mù quáng của Thị Mầu cùng với cơn yêu đương. Những lời đế ấy không chỉ giúp Mầu thể hiện rõ bản thân của mình mà còn khiến giá trị của những yếu tố trong vở chèo dân gian là cách dùng gậy ông lại đập lưng ông mà văn học dân gian rất thiện nghệ để phê phán, hơn nữa, bóc trần cái đạo đức giả của đạo đức quan phong kiến.

Câu 8

Bạn biết những tác phẩm văn học nào được lấy cảm hứng từ nhân vật Thị Mầu trong vở chèo Quan Âm Thị Kính.

Phương pháp giải:

 Tìm hiểu và tập hợp những tác phẩm văn học lấy cảm hứng từ nhân vật Thị Mầu thông qua sách, phương tiện truyền thông và internet

Lời giải chi tiết:

- Thị Mầu, Lẳng lơ Thị Mầu, Cãi,... (Trong tập Cưới thơ của Hoàn Nguyễn)

- Thị Màu (Anh Ngọc)

- Này em Thị Mầu (Ngân Vịnh)