Câu 1
Câu 1 (trang 108 sách VBT Ngữ văn lớp 9, tập 1)
Trong trường hợp này, việc gật đầu hay gật gù thể hiện ý nghĩa phù hợp nhất là gì và tại sao?
Phương pháp giải:
Phân biệt ý nghĩa của việc gật đầu và gật gù:
- Gật đầu: cúi đầu xuống rồi ngẩng lên ngay lập tức để chào hỏi, gọi hoặc tỏ ý ưng thuận.
- Gật gù: cúi đầu nhẹ rồi nâng lên vài lần liên tục, biểu thị sự đồng ý hoặc tán dương.
=> Theo nhận định trên, từ ngữ thích hợp hơn là gật gù.
Lời giải chi tiết:
- Từ ngữ thích hợp: gật gù
- Lý do: Gật gù là hành động cúi đầu nhẹ và nhiều lần, biểu thị sự đồng ý hoặc tán dương; trong khi gật đầu chỉ là cúi đầu lên và xuống, thường để chào hỏi hoặc thể hiện sự đồng ý. Vì vậy, từ gật gù có tính biểu cảm hơn từ gật đầu.
Câu 2
Câu 2 (trang 108 sách VBT Ngữ văn lớp 9, tập 1)
Hãy nhận xét về cách hiểu nghĩa của từ ngữ của người vợ trong câu chuyện cười sau. (Trang 158 trong sách giáo khoa)
Phương pháp giải:
Dựa vào nội dung của câu chuyện cười, hãy nhận xét về cách hiểu nghĩa của từ ngữ của người vợ.
Lời giải chi tiết:
Người vợ không hiểu rõ nghĩa của câu nói chỉ có một cầu thủ đá bóng chân tốt. Câu nói này ý muốn nói rằng toàn đội bóng chỉ có một người giỏi ghi bàn.
Câu 3
Câu 3 (trang 109 sách VBT Ngữ văn lớp 9, tập 1)
Trong những từ vai, miệng, chân, tay, đầu ở đoạn thơ, từ nào được sử dụng theo nghĩa gốc, từ nào được sử dụng theo nghĩa bóng. Nghĩa bóng nào được hình thành bằng phương pháp ẩn dụ, nghĩa nào được hình thành bằng phương pháp hoán dụ.
Phương pháp giải:
Hiểu rõ nghĩa của từng từ trong đoạn thơ để sử dụng chúng phù hợp.
Lời giải chi tiết:
- Các từ sử dụng theo nghĩa gốc: miệng, chân, tay.
- Các từ sử dụng theo nghĩa bóng: vai (phương pháp hoán dụ), đầu (phương pháp ẩn dụ).
Câu 4
Câu 4 (trang 109 sách VBT Ngữ văn lớp 9, tập 1)
Áp dụng kiến thức từ vựng đã học để phân tích điểm đặc biệt của việc sử dụng từ trong bài thơ.
Phương pháp giải:
Theo cách sử dụng kiến thức về từ vựng, em chỉ ra điểm nổi bật của từ ngữ trong bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Điểm nổi bật trong việc sử dụng từ là ở việc sử dụng:
- Các từ thuộc lĩnh vực màu sắc: đỏ, xanh, hồng.
- Các từ thuộc lĩnh vực lửa nhưng đã chuyển sang lĩnh vực tình cảm: lửa, cháy, tro.
Câu 5
Câu 5 (trang 109 sách VBT Ngữ văn lớp 9, tập 1)
Cách đặt tên cho các sự vật và hiện tượng được thực hiện như thế nào? Hãy cung cấp năm ví dụ về các từ ngữ dùng để đặt tên cho các sự vật, hiện tượng dựa trên đặc điểm của chúng.
Phương pháp giải:
Có hai phương thức đặt tên cho các sự vật và hiện tượng như mô tả trong bài tập: sử dụng từ ngữ có sẵn nhưng mang nghĩa mới để chỉ riêng các sự vật, hiện tượng đó.
Lời giải chi tiết:
- Phương thức đặt tên trong đoạn trích là sử dụng từ ngữ đã có nhưng theo một nội dung mới dựa trên đặc điểm của sự vật, hiện tượng được đặt tên.
- Năm ví dụ khác:
+ cá kìm (loài cá ở biển có hàm dưới nhô ra, nhỏ và dài giống như cái kìm);
+ cá kim (loài cá ở biển có mỏ dài và nhọn giống như cái kim);
+ chim lợn (loài chim cú có tiếng kêu giống tiếng lợn eng éc);
+ ong ruồi (loài ong mật nhỏ giống như ruồi);
+ cà tím (loại cà quả tròn, nửa trắng nửa tím hoặc màu tím).
Câu 6
Câu 6 (trang 110 sách VBT Ngữ văn lớp 9, tập 1)
Trong truyện cười, điều gì được phê phán? (SGK trang 159 - 160)
Phương pháp giải:
Phân tích chi tiết tạo nên sự hài hước trong truyện để chỉ ra điều được phê phán.
Lời giải chi tiết:
Nội dung được phê phán trong truyện là: Một số người thiếu kiến thức gọi bác sĩ là Đốc tờ (doctor), nhưng người đàn ông này lại dùng từ bố đốc tờ thì thực sự là người thiếu kiến thức vô cùng. Điều này phê phán những người không biết viết và phát âm đúng chữ.