Câu 1
Câu 1 (trang 52, Sách bài tập Ngữ văn lớp 11, tập hai):
Em thấy sao về ý kiến này (đúng/sai/không hoàn toàn đúng)? Vì sao?
“Viết bài nghị luận về một hiện tượng đời sống là viết bài văn trình bày ý kiến, phân tích, trao đổi, bàn luận về một hiện tượng của đời sống văn hóa, nghệ thuật văn học”
Phương pháp giải:
Bày tỏ ý kiến cá nhân, sau đó sử dụng lập luận và ví dụ cụ thể để minh họa quan điểm cá nhân.
Lời giải chi tiết:
Ý kiến trên không hoàn toàn chính xác vì hiện tượng đời sống không chỉ giới hạn trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, và văn học mà xuất hiện ở mọi khía cạnh của xã hội. Do đó, cần sửa lại như sau: “Viết bài nghị luận về một hiện tượng đời sống là viết bài văn trình bày ý kiến, phân tích, trao đổi, bàn luận về một hiện tượng của đời sống nhân sinh (chính trị, kinh tế, văn hóa, nghệ thuật, đạo đức, khoa học công nghệ, giáo dục, môi trường,...) mà người viết quan tâm”
Câu 2
Câu 2 (trang 52, Sách bài tập Ngữ văn lớp 11, tập hai):
Yêu cầu nào dưới đây cần chú ý khi viết bài nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống?
Phương pháp giải:
Theo dõi phần Định hướng trong mục Viết để hiểu rõ những yêu cầu cần chú ý khi viết bài nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống
Lời giải chi tiết:
Những yêu cầu cần chú ý khi viết bài nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống:
a- Xác định đối tượng mà bài viết muốn hướng tới.
b - Xác định mục đích nghị luận.
d- Xác định các thao tác nghị luận phù hợp.
e - Xác định các phương thức hỗ trợ khác (miêu tả, tự sự, biểu cảm, thuyết minh)
h - Lựa chọn tranh, ảnh, bảng biểu, số liệu đi kèm…
i - Thu thập các tư liệu liên quan đến hiện tượng đời sống được bàn luận.
k - Tìm ý cho bài viết.
Câu 3
Câu 3 (trang 53, Sách bài tập Ngữ văn lớp 11, tập hai)
Đề bài:
Đọc bài viết dưới đây và thực hiện các yêu cầu sau:
a) Chỉ ra đối tượng chính mà bài viết muốn định hướng.
b) Xác định mục tiêu của tác giả
c) Xác định phần mở đầu, phần thân và phần kết luận của văn bản.
d) Phần mở đầu nói về điều gì?
e) Trong phần thân, tác giả đã trình bày về những điều gì?
f) Tác giả kết thúc bằng cách nào?
g) Có những minh chứng nào được tác giả sử dụng để minh họa ý kiến của mình?
h) Những câu văn nào thể hiện rõ quan điểm, thái độ của tác giả
Phương pháp giải:
Đọc văn bản và chú ý đến từ khóa của từng câu hỏi để tìm thông tin phù hợp.
Lời giải chi tiết:
a) Đối tượng chính mà bài viết muốn định hướng là các bạn trẻ, đặc biệt là những người sử dụng ngôn ngữ biến tướng, lạ lùng.
b) Mục tiêu của tác giả là cảnh báo các bạn trẻ và cả xã hội về một hiện tượng đáng lo ngại trong thời đại hiện nay - việc sử dụng ngôn ngữ không chính thống có nguy cơ làm mất đi tính trong sáng của tiếng Việt.
c) Phần mở đầu là đoạn (1), phần thân là đoạn (2) và phần kết luận là đoạn (3).
d) Phần mở đầu nhấn mạnh về vấn đề lạm dụng ngôn ngữ kỳ lạ trong các diễn đàn, tin nhắn điện thoại,… đến mức gây báo động trong một phần của giới trẻ ngày nay.
e) Trong phần thân, tác giả trình bày liên tiếp về việc sử dụng ngôn ngữ không chính thống của các bạn trẻ, bao gồm cả việc sử dụng phần mềm dịch thuật ngôn ngữ, chỉ ra một số tờ báo khuyến khích việc sử dụng ngôn ngữ kể trên và các nguyên nhân dẫn đến hiện tượng ngôn ngữ này.
f) Tác giả kết thúc bằng việc xác nhận rằng hiện tượng này là một vấn đề cấp bách, đã đạt đến mức báo động, đồng thời đề xuất một số giải pháp cần phải thực hiện để ngăn chặn tình trạng này và khôi phục lại tính trong sáng cho tiếng Việt.
g) Để minh họa ý kiến của mình, tác giả đã đưa ra nhiều minh chứng cụ thể về việc sử dụng ngôn ngữ không chính thống của các bạn trẻ. Ví dụ: “Em chút ar2 dzui dze trog ngey le tizh iu nha!”) hoặc “Ar2 ui, hum ney em buồn wa..” (tạm “dịch” là: Anh hai ơi, hôm nay em buồn quá); hay “Zeu ngey moi a hong zi zau, a zhe wua trung dzon e, a zoi em wa Bih Qoi choi. Zeu a baz thi nhen tih e bit em koi pai zoi”;....
h) Các câu văn thể hiện rõ quan điểm, thái độ của tác giả:
- Tuy nhiên, việc quá lạm dụng ngôn ngữ kiểu quái dị trong các diễn đàn hoặc tin nhắn điện thoại,… thực sự đến mức gây báo động.
- “...nhưng tôi thật sự sốc khi bắt gặp những dòng chữ kì quặc của một cô bạn đang là sinh viên năm nhất”
- “....nào ngờ nó lại đang trở thành một thứ ngôn ngữ thông dụng trong giới teen hiện nay”
- “Vậy mà thật bất ngờ khi hiện nay có không ít tờ báo, đặc biệt là những tờ báo dành cho độc giả tuổi mới lớn lại tái hiện ngôn ngữ hàng ngày mà giới trẻ thường sử dụng vào ngôn ngữ báo chí để làm phong phú thêm nội dung và tạo ấn tượng đối với độc giả”
- “Có thể khẳng định vấn đề sử dụng ngôn ngữ của giới trẻ như đã nêu trên là vô cùng đáng báo động, thậm chí có thể xem như một vấn đề xã hội cấp bách”
Câu 4
Câu 4 (trang 55, Sách bài tập Ngữ văn lớp 11, tập hai):
Tìm ý và lập dàn ý cho đề văn sau:
Những năm gần đây, số lượng các bạn trẻ Việt Nam đi du học gia tăng một cách đáng kể
Hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của em về hiện tượng này.
Phương pháp giải:
Dựa vào những suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về hiện tượng Những năm gần đây, số lượng các bạn trẻ Việt Nam đi du học gia tăng một cách đáng kể để lập được dàn bài với đầy đủ phần mở bài, thân bài, kết bài
Lời giải chi tiết:
- Giới thiệu chung về hiện tượng gia tăng số lượng HS Việt Nam đi du học nước ngoài trong những năm gần đây. Đây cũng là một hiện tượng cần được nhìn nhận, đánh giá một cách đúng đắn và toàn diện.
- Khái quát tình hình và quan niệm chung của xã hội về vấn để du học:
+ Trong những năm gần đây, số lượng HS Việt Nam đi du học nước ngoài tăng nhanh ở tất cả các bậc – từ trung học đến cao đẳng, đại học, sau đại học và với nhiều hình thức phong phú (hoặc tự túc, hoặc bằng học bổng của nhà nước, của các trường…).
+ Nhìn chung, dư luận xã hội Việt Nam đề cao chuyện du học, coi đó là cơ hội tốt cho các bạn trẻ.
- Bàn luận, mở rộng vấn đề:
+ Sự gia tăng số lượng du học sinh trước hết là một “tín hiệu” đáng mừng cho tương lai của đất nước. Vì du học mang lại cơ hội cho các bạn trẻ tiếp xúc với những nền giáo dục tiên tiến trên thế giới; các bạn có điều kiện giao lưu và học hỏi bạn bè quốc tế. Rất nhiều du học sinh đã đạt được thành tích cao trong các trường trung học, đại học nước ngoài, làm rạng danh cho đất nước. Nhiều du học sinh Việt Nam sau khi học xong đã trở về góp phần xây dựng, phát triển đất nước. Họ là nguồn nhân lực vô cùng quý giá cho xã hội… Vì vậy, nếu có điều kiện, các bạn trẻ rất nên lựa chọn hướng đi này.
+ Nhưng du học không phải là con đường bằng phẳng mà ai đặt chân lên đó cũng đều tới đích. Trên thực tế, không ít bạn trẻ chưa được chuẩn bị tốt đã vội vã “lên đường”, khiến bản thân phải gánh những áp lực quá lớn. Cũng có nhiều bạn chỉ dựa vào tiềm lực kinh tế, hoặc coi chuyện du học như một kì nghỉ dài để tự do “hưởng thụ cuộc sống”… Rốt cuộc, bản thân họ và gia đình có thể phải nhận những hậu quả đáng tiếc…
+ Sự gia tăng số lượng du học sinh, nhìn từ một góc độ khác, cũng có thể là một hiện tượng đáng lo ngại cho nền giáo dục và kinh tế Việt Nam. Nó có thể làm tăng tình trạng “chảy máu chất xám” và làm giảm thu nhập chung của xã hội. Vì sao nhiều bậc phụ huynh sẵn sàng “đầu tư” một số kinh phí lớn để cho con du học? Vì sao nhiều bạn trẻ sẵn sàng chấp nhận vất vả hơn, gian khó hơn khi quyết định học tập trong môi trường quốc tế?
+ Chúng ta cần phải làm gì để cân bằng vấn đề này và biến nó thành điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của xã hội?
- Bản thân anh (chị) có ý định du học không? Vì sao? Theo anh (chị), cách nhìn nhận đúng đắn và toàn diện đối với vấn đề du học là gì?
- Từ hiện tượng trên, có thể rút ra những kết luận gì? (Du học nước ngoài vừa là cơ hội nhưng cũng vừa là thử thách lớn. Mỗi bạn trẻ cần xuất phát từ điều kiện cụ thể của bản thân và cần xác định cho mình mục đích đúng đắn để lựa chọn.)
Câu 5
Câu 5 (trang 55, Sách bài tập Ngữ văn lớp 11, tập hai):
Dựa vào dàn ý đã thực hiện ở câu 4, viết bài nghị luận xã hội về hiện tượng tăng số lượng học sinh đi du học của Việt Nam.
Phương pháp giải:
Sau khi lập dàn ý, hình thành ý chính và viết thành đoạn văn từ phần mà mình thấy ấn tượng nhất. Viết đoạn văn cần đầy đủ ý, các quan điểm, ý kiến đưa ra cần chính xác, thuyết phục.
Lời giải chi tiết:
Giới thiệu về hiện tượng gia tăng số lượng HS Việt Nam đi du học nước ngoài trong những năm gần đây.
Gần đây, đã quan sát thấy một tăng đột phá trong số lượng học sinh Việt Nam chọn du học ở nước ngoài. Đây là một hiện tượng đáng chú ý và cần được đánh giá toàn diện để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và tác động của nó. Việc gia tăng số lượng học sinh Việt Nam đi du học có thể được giải thích bằng một số lý do. Thứ nhất, sự hội nhập và cầu nguyện vọng về một bằng cấp quốc tế ngày càng tăng, đặc biệt trong thị trường lao động toàn cầu. Thứ hai, hệ thống giáo dục tại một số quốc gia nước ngoài đáng kể được đánh giá cao về chất lượng và đa dạng chương trình học. Tuy nhiên, việc này cũng đặt ra nhiều thách thức. Điều quan trọng là phải đảm bảo rằng họ nhận được sự hỗ trợ cần thiết để thích nghi và học tập hiệu quả trong môi trường mới. Ngoài ra, cần xem xét tác động của hiện tượng này đến xã hội và nền giáo dục Việt Nam, đặc biệt về việc giữ và phát triển nhân tài quốc nội.
Câu 6
Câu 6 (trang 55, Sách bài tập Ngữ văn lớp 11, tập hai):
Tác giả đã sử dụng phương pháp nào để phân tích dẫn chứng trong đoạn văn sau?
Phương pháp giải:
Đọc đoạn văn để có thể đưa ra nhận xét về cách tác giả tiến hành phân tích dẫn chứng.
Lời giải chi tiết:
Tác giả đã phân loại dẫn chứng thành các khía cạnh cụ thể để làm rõ luận điểm và lí lẽ được nêu ra
- Luận điểm: “Thế mà hơn 80 năm nay, thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa”
- Lí lẽ 1: “Về chính trị, chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào”
- Dẫn chứng 1:
+ “Chúng thi hành những luật pháp dã man. Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết”
+ “Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu”
+ “Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân”
+“Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược”
- Lí lẽ 2: “Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta đến tận xương tủy, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều”
- Dẫn chứng 2:
+ “Chúng cướp không ruộng đất, hầm mỏ, nguyên liệu”
+ “Chúng giữ độc quyền in giấy bạc, xuất cảng và nhập cảng”
+“Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lí, làm cho dân ta, nhất là dân cày và dân buôn, trở nên bần cùng”
+ 'Chúng không cho các nhà tư sản ta ngóc đầu lên. Chúng bóc lột công nhân ta một cách vô cùng tàn nhẫn”
Câu 7
Câu 7 (trang 56, Sách bài tập Ngữ văn lớp 11, tập hai):
Chọn từ phù hợp để điền vào các chỗ trống trong đoạn văn sau:
Phương pháp giải:
Đọc đoạn văn đề bài cung cấp, dựa vào hiểu biết và kinh nghiệm để lựa chọn từ phù hợp cho mỗi chỗ trống.
Lời giải chi tiết:
Các từ phù hợp lần lượt là: sai - lệch lạc - thuyết phục - bác bỏ - lí lẽ - dẫn chứng - luận cứ - sai trái - quan điểm - khách quan - tất cả - quá.
Câu 8
Câu 8 (trang 56, SBT Ngữ văn 11, tập hai):
Trong phần văn bản dưới đây, tác giả đã phản bác quan điểm nào? Phương pháp phản bác là gì?
Phương pháp giải:
Xác định quan điểm bị phản bác, từ đó xác định cách tác giả sử dụng để phản bác là gì
Lời giải chi tiết:
- Quan điểm bị phản bác: “Nhiều người dân của chúng ta, để biện hộ việc từ bỏ tiếng mẹ đẻ, đã phàn nàn rằng ngôn ngữ quê hương của họ nghèo nàn”
- Phương pháp phản bác: Sử dụng thực tế (“Ngôn ngữ của Nguyễn Du nghèo hay giàu?”) kết hợp với suy luận (“Tại sao một số người Việt Nam có thể dịch các tác phẩm từ Trung Quốc sang tiếng mẹ đẻ, nhưng không thể viết các tác phẩm tương tự?”)
Câu 9
Câu 9 (trang 57, SBT Ngữ văn 11, tập hai):
Em sẽ thực hiện những gì để chuẩn bị cho bài thuyết trình theo các yêu cầu dưới đây?
Phương pháp giải:
Áp dụng phần Định hướng trong Hoạt động Nói và Nghe và kinh nghiệm cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ này
Lời giải chi tiết:
Để chuẩn bị cho bài thuyết trình với trình chiếu PowerPoint về chủ đề: Đề cập đến ý kiến về việc học sinh sử dụng tiếng nước ngoài trong giao tiếp hàng ngày của giới trẻ Việt Nam, dành cho đối tượng người nghe là các bạn học sinh cùng lớp, trong thời lượng 15 phút, cần thực hiện các bước sau:
- Tạo kế hoạch cho bài thuyết trình
- Viết nội dung cụ thể cho bài thuyết trình
- Lựa chọn các ý chính để trình bày bằng PowerPoint
- Dựa vào nội dung thuyết trình, có thể chọn các hình ảnh, đoạn văn… để minh họa cho sinh động
- Luyện tập biểu đạt, kết hợp lời nói với cử chỉ, điều khiển máy tính, máy chiếu (nếu có)
Câu 10
Câu 10 (trang 57, SBT Ngữ văn 11, tập hai):
Nếu bạn là người nghe một bài thuyết trình về Hiện tượng học sinh sử dụng tiếng nước ngoài trong giao tiếp hàng ngày của giới trẻ Việt Nam, bạn sẽ chuẩn bị như thế nào để tham gia trao đổi, thảo luận một cách tích cực, hiệu quả?
Phương pháp giải:
Sử dụng các kinh nghiệm cá nhân và hiểu biết về tình hình thực tế để áp dụng vào bài tập, nêu rõ sự chuẩn bị để tham gia trao đổi, thảo luận một cách tích cực, hiệu quả
Lời giải chi tiết:
Với vai trò là người nghe, để tham gia trao đổi, thảo luận một cách tích cực, hiệu quả trong cuộc trò chuyện về vấn đề “Hiện tượng học sinh sử dụng tiếng nước ngoài trong giao tiếp hàng ngày của giới trẻ Việt Nam”, cần thực hiện các bước sau:
- Tìm hiểu trước một số thông tin về “Hiện tượng học sinh sử dụng tiếng nước ngoài trong giao tiếp hàng ngày của giới trẻ Việt Nam” qua Internet, sách báo và trải nghiệm thực tế của giới trẻ mà bạn đã thấy
- Dự kiến một số câu hỏi, nội dung sẽ được trao đổi, trong đó cần thể hiện quan điểm và cách giải thích của bản thân
- Chuẩn bị các công cụ (bút, giấy,…) để ghi chép các nội dung trong bài thuyết trình cũng như các câu hỏi, ý kiến nảy sinh trong quá trình lắng nghe.