Giải câu hỏi 2 Soạn trang 13 sách bài tập Văn 10 - Liên kết tri thức

Yêu cầu bài tập

Lựa chọn và phân tích một bài thơ đã in sâu trong tâm trí bạn về thơ ca nói chung.

Giải thích chi tiết

  Hàn Mặc Tử: là nhà tiên phong của Trường thơ loạn và cũng là người khởi đầu của dòng thơ lãng mạn

   Hàn Mặc Tử, với cuộc đời ngắn ngủi, tinh thần đa chiều, mong manh đã để lại cho thế hệ sau những tác phẩm thơ độc đáo. 'Mùa xuân chín' là một trong số đó. Trong không gian của mùa xuân chín, một khung tâm trạng của tác giả: Nhớ nhà, nhớ quê… và một cái gì đó rất mơ mộng, gợi lên trong lòng chúng ta biết bao suy tư. 'Mùa xuân chín' là một phần không gian riêng của cảm xúc đang trưởng thành trong tâm trí nhà thơ, trong lòng người đọc.

     Đọc tựa đề bài, chúng ta gần như đã cảm nhận được vị ngọt ngào, sự hoàn hảo của 'Mùa xuân chín'. Nếu có 'mùa xuân chín' thì chắc chắn cũng có 'mùa xuân xanh'; 'mùa xuân già'. Nằm giữa ranh giới của 'tuổi trẻ', của 'tuổi già', 'Mùa xuân chín' trở thành điều quý giá nhưng cũng mong manh, ngắn ngủi vô cùng. Để đắm chìm trong khoảnh khắc hoàn hảo nhất của vũ trụ ấy thì không gì có thể sánh kịp!

Dưới ánh nắng tỏa sáng: mây nhạt nhòa tan biến,
Mái nhà tranh rực cháy ánh vàng.

      Từ 'ửng' mang một ý nghĩa đặc biệt. Chúng ta có thể gợi nhớ ngay đến hình ảnh của quả chín ửng của đào, hồng, hoặc là mái má đỏ ửng của các cô gái trong tiết trời se lạnh của mùa xuân đầu năm. Tương tự, mùa xuân đang 'chín' lên trong bức tranh ánh sáng của bức nắng. Dấu hai chấm sau đó nhắc nhở chúng ta về điều gì sẽ dễ dàng xảy ra như việc quả chín từ màu xanh sang màu hồng. Những làn khói sương tan chảy trong ánh sáng mặt trời, lơ lửng, bồng bềnh, nâng cao tinh thần của nhà thơ lên trên mặt đất, trên thực tế, bước vào thế giới của 'mơ mộng'. 'Đôi môi nhấp nhô, mái nhà tranh rực cháy ánh vàng'. Những 'tấm vàng lung linh' đó có thể là tia nắng hoặc là những hình ảnh mơ mộng trong đôi mắt của người đang chìm đắm. Không phải là cảm giác say 'quên cả thiên đường, quên cả trần thế', cảm giác say của nhà thơ là những khoảnh khắc say đắm, hấp dẫn, sâu sắc, không chỉ là âm thanh, hình ảnh, màu sắc mà còn là sự kết hợp của tất cả: khói tan, mái nhà phản chiếu ánh vàng, gió nhẹ vuốt nhẹ áo, cành hoa thiên lí. Đó chính là 'bóng xuân'. Chỉ là 'bóng', mơ hồ, thần tiên, mùa xuân của cô gái đẹp, đẹp như trong những giấc mơ, đẹp như quả chín, đẹp hoàn hảo lướt qua trong tâm hồn của nhà thơ. 

'Cô gái trên đồi hát vang khúc ca'

Âm nhạc của những cô gái đánh thức tâm hồn của Hàn Mặc Tử, đưa nhà thơ trở lại với thực tại. Toàn bộ bài thơ truyền tải cảm xúc tiếc nuối, u sầu:

“Ngày mai trong bóng mát ấy

 Có người lựa chọn theo chồng, bỏ lại cuộc vui…”

     Nhà thơ suy ngẫm về ngày mai, thấy cảnh vật và con người sẽ thay đổi, những cô gái sẽ không còn những khoảnh khắc hồn nhiên, vô tư hát vang với mùa xuân, giống như mùa xuân cũng sẽ qua đi, 'xuân chín' qua rồi thì xuân cũng sẽ tàn. Tâm hồn đa cảm ấy, không thể không xúc động. 'Đám xuân xanh ấy' Mùa xuân tươi đẹp của cuộc đời, cũng là mùa xuân tươi đẹp của tự nhiên mà thi sĩ miêu tả trước mắt người đọc làm ta không thể không suy ngẫm. Thế thì hãy thưởng thức hết những khoảnh khắc tuyệt vời ấy.

Âm nhạc vang vọng giữa dãy núi,

Bất định như giọng của dòng nước…
Ngâm nga với ai ngồi dưới trúc

Hiểu được ý nghĩa và vẻ đẹp ngây ngất…

Trí tưởng tượng của tác giả đã bay cao, tiếng hát như đang 'vang vọng giữa dãy núi', như đang 'bất định như giọng của dòng nước'. Những âm thanh không bay xa mà vẫn 'ngâm nga với ai ngồi dưới trúc'. Từ 'ai' phức tạp và mâu thuẫn đó cho thấy những cảm xúc vô cùng tinh tế trong tâm trí của thi sĩ. Tiếng hát lan tỏa khắp không gian, thi sĩ chỉ dành riêng cho 'ai'. Chính mình cũng thốt lên: “Hiểu được ý nghĩa và vẻ đẹp ngây ngất”

Có ai hiểu hết cảm xúc của trời đất như thế! Nghĩ về trời đất, về sự thay đổi, về mùa xuân, tác giả lại tự nhìn nhận về bản thân. Khác biệt khi gặp mùa xuân chín

Thì ra mình chỉ là một người xa lạ, lạc lõng, cô đơn gặp 'Mùa xuân chín' mới cảm nhận được niềm ấm áp. Hàn Mặc Tử nhớ về quê xưa, tâm trạng hoang mang nhớ lại quê nhà'.

Cảm giác 'hoang mang' đột ngột, dồn dập, tên tác giả, biệt danh mà gia đình bạn bè thân thuộc gọi Hàn Mặc Tử biết bao nhiêu, gần gũi biết bao nhiêu. Ngẫu nhiên, đó cũng là một từ rất phù hợp với nỗi nhớ của tác giả. Nhớ về quê nhà, hình ảnh đầu tiên mà tác giả nhớ đến là hình ảnh của một người con gái. 'Chị ấy' có thể là chị ruột, chị họ hoặc thậm chí là một người quen…? Chúng ta không thể biết. Nhưng chúng ta cảm nhận được rằng tác giả đã dành một tình cảm đặc biệt, rất trân trọng, rất sâu sắc cho người con gái đó. Tại sao hình ảnh đầu tiên mà tác giả nhớ không phải là cha mẹ, anh em, ngôi nhà xưa? Vì đó chính là 'sự nhớ', điều mà ý thức không kiểm soát mà là của con tim đang dồn dập, nóng bỏng vì nỗi nhớ điều khiển. Những từ, tiếng vần như 'trắng, nắng', 'chang chang' tạo nên hình ảnh rõ ràng về một bờ sông cát trắng, nắng chói loáng tạo nên hình ảnh về một người phụ nữ thực sự đẹp.

'Chị ấy năm nay vẫn gánh thóc

Dọc bên bờ sông trắng nắng chang chang'

Mùa xuân luôn là nguồn cảm hứng của nhiều nhà thơ. Tuy nhiên, trong bài thơ 'Mùa xuân chín' của Hàn Mặc Tử vẫn mang đậm bản sắc riêng, không chỉ là 'Mùa xuân chín' mà còn là sự 'chín' của tâm hồn thi sĩ, của nỗi nhớ quê hương, nhớ những người thân trong thơ của Hàn Mặc Tử.

      Bài thơ đong đầy cảm xúc khiến người đọc xao xuyến. Với tâm hồn lãng mạn và những lời thơ trữ tình đặc sắc, Hàn Mặc Tử đã tạo ra một bức tranh xuân, một hình ảnh xuân đẹp và dịu dàng. Người có thể đã ra đi nhưng tình người vẫn mãi trong lòng. Bài thơ ấy cùng với cái tôi của Hàn Mặc Tử vẫn tồn tại mãi mãi.