Giải đáp Câu 7 trang 53 - Công nghệ 8
Câu hỏi: Hình cắt là gì và nó có công dụng gì?
Lời giải:
+ Hình cắt thể hiện phần bên trong của vật thể sau khi đã cắt bỏ một phần theo mặt phẳng nhất định.
+ Hình cắt giúp làm rõ hình dạng bên trong của vật thể.
Giải thích: Hình cắt là hình vẽ cho thấy một phần bên trong của vật thể được cắt bỏ qua một mặt phẳng. Mặt phẳng này có thể là thẳng, nghiêng hoặc cong. Hình cắt giúp thể hiện chi tiết cấu trúc bên trong của vật thể, giúp người xem hiểu rõ hơn về nó.
2. Các loại hình cắt
Trong kỹ thuật vẽ, có hai loại hình cắt chính: hình cắt toàn phần và hình cắt từng phần.
- Hình cắt toàn phần: Là kiểu hình thể hiện toàn bộ nội dung bên trong của vật thể được cắt theo một mặt phẳng cụ thể. Đặc điểm của hình cắt toàn phần bao gồm:
+ Hiển thị toàn diện hình dạng bên trong vật thể.
+ Có thể dùng để thể hiện cả các vật thể đơn giản lẫn phức tạp.
+ Thường áp dụng trong các bản vẽ kỹ thuật chi tiết.
+ Ví dụ: Hình cắt toàn phần của hộp, hình cắt toàn phần của máy bơm,...
- Hình cắt riêng phần: Là hình minh họa một phần của vật thể bị cắt bỏ theo một mặt phẳng nhất định. Hình cắt này có những đặc điểm sau đây:
+ Thể hiện một phần cấu trúc bên trong của vật thể.
+ Thường được dùng để minh họa các vật thể có cấu tạo phức tạp hoặc các chi tiết nhỏ.
+ Thường thấy trong các bản vẽ kỹ thuật lắp ráp.
+ Ví dụ: Hình cắt riêng phần của một chiếc hộp với các ngăn bên trong, hoặc hình cắt của một máy bơm với các chi tiết bên trong.
So sánh giữa hình cắt toàn phần và hình cắt riêng phần
Đặc điểm | Hình cắt toàn phần | Hình cắt riêng phần |
Phạm vi biểu diễn | Toàn bộ hình dạng bên trong của vật thể | 1 phần hình dạng bên trong của vật thể |
Kích thước | Thường lớn | Thường nhỏ |
Ứng dụng | Dùng để biểu diễn các vật thể đơn giản hoặc phức tạp | Dùng để biểu diễn các vật thể có cấu tạo phức tạp hoặc các chi tiết nhỏ |
3. Các phương pháp vẽ hình cắt
Ngoài việc vẽ hình cắt theo các quy tắc chuẩn, trong một số tình huống, có thể áp dụng các phương pháp vẽ hình cắt khác để làm rõ hình dạng bên trong của vật thể.
- Vẽ hình cắt bằng phương pháp chiếu vuông góc: Đây là phương pháp vẽ hình cắt cơ bản. Các bước thực hiện như sau:
+ Bước 1: Xác định mặt phẳng cắt và hình cắt. Mặt phẳng cắt là mặt phẳng dùng để loại bỏ một phần bên trong của vật thể. Hình cắt là hình minh họa phần bên trong vật thể sau khi cắt bỏ theo mặt phẳng. Mặt phẳng cắt có thể là thẳng, nghiêng hoặc cong, và được chọn để làm rõ nhất hình dạng bên trong vật thể.
+ Bước 2: Vẽ mặt phẳng cắt và hình cắt. Mặt phẳng cắt được thể hiện bằng các đường nét đứt mảnh, với mũi tên chỉ hướng quan sát. Hình cắt được thể hiện bằng nét liền đậm và có ký hiệu rõ ràng.
+ Bước 3: Hoàn thiện hình cắt bằng cách vẽ các chi tiết và đường nét bên trong vật thể. Sau khi đã vẽ mặt phẳng cắt và hình cắt, tiếp tục hoàn thiện hình cắt bằng cách thêm các đường nét và chi tiết bên trong. Các chi tiết bên trong nên được vẽ bằng nét liền đậm, có thể sử dụng nét đứt mảnh để làm nổi bật các phần nhỏ.
- Vẽ hình cắt bằng phương pháp chiếu phối cảnh: Phương pháp này giúp minh họa rõ ràng hình dạng bên trong của các vật thể có cấu trúc phức tạp. Các bước thực hiện như sau:
+ Bước 1: Xác định mặt phẳng cắt và hình cắt. Các bước thực hiện tương tự như phương pháp chiếu vuông góc.
+ Bước 2: Vẽ mặt phẳng cắt và hình cắt theo phương pháp chiếu phối cảnh để thể hiện rõ hơn các chi tiết bên trong.
+ Bước 3: Hoàn thiện hình cắt bằng cách thêm các đường nét và chi tiết bên trong vật thể.
- Vẽ hình cắt theo phương pháp chiếu mờ: Phương pháp này giúp làm rõ hình dạng bên trong của vật thể với nhiều chi tiết nhỏ. Các bước thực hiện như sau:
+ Bước 1: Xác định mặt phẳng cắt và mặt cắt. Ở đây, chọn mặt phẳng cắt song song với mặt phẳng chiếu đứng. Mặt cắt sẽ là hình chiếu đứng của phần bên trong vật thể.
+ Bước 2: Vẽ mặt phẳng cắt và mặt cắt bằng nét đứt mảnh và có mũi tên chỉ hướng nhìn. Mặt cắt cần có ký hiệu rõ ràng.
+ Bước 3: Hoàn thiện hình cắt bằng cách vẽ các đường nét và chi tiết bên trong vật thể bằng nét chấm. Các chi tiết nhỏ như lỗ, chốt, ốc vít được vẽ bằng nét đứt mảnh.
4. Các ký hiệu trong hình cắt
Trong hình cắt, có một số ký hiệu thường dùng để thể hiện đặc điểm của vật thể, ví dụ như:
- Ký hiệu mặt cắt: Đây là ký hiệu được đặt phía trước mặt phẳng cắt, giúp chỉ rõ mặt phẳng nào đang được sử dụng để vẽ hình cắt. Ký hiệu này thường nằm cách mặt phẳng cắt khoảng 10 mm và bao gồm 2 chữ cái:
+ Chữ cái đầu tiên là chữ cái đầu của tên mặt phẳng cắt.
+ Chữ cái thứ hai là chữ cái chỉ hướng nhìn của mặt phẳng cắt.
+ Ví dụ, nếu mặt phẳng cắt song song với mặt phẳng chiếu đứng và nhìn từ trên xuống, thì ký hiệu mặt cắt sẽ là A1.
- Ký hiệu chắp nối: Dùng để nối các phần bị cắt đứt của vật thể trong hình cắt, giúp liên kết các cạnh bị cắt bởi mặt phẳng cắt.
- Ký hiệu lỗ: Dùng để biểu thị các lỗ bên trong vật thể trong hình cắt, chẳng hạn như lỗ tròn, lỗ vuông, lỗ hình chữ nhật,... Ký hiệu lỗ có 2 phần:
+ Phần bên trong: Chỉ hình dạng của lỗ.
+ Phần bên ngoài: Chỉ kích thước của lỗ.
Ngoài các ký hiệu đã nêu, hình cắt còn có thể bao gồm các ký hiệu khác để thể hiện các đặc điểm cụ thể của vật thể, theo các tiêu chuẩn vẽ kỹ thuật.
5. Ứng dụng của hình cắt
Hình cắt được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực kỹ thuật, chẳng hạn như:
+ Kế hoạch, thiết kế, chế tạo: Hình cắt giúp làm rõ cấu trúc bên trong của vật thể, hỗ trợ thiết kế và chế tạo hiểu biết sâu hơn về cấu tạo của nó.
+ Hướng dẫn lắp ráp: Hình cắt hỗ trợ việc lắp ráp các bộ phận của vật thể.
+ Hướng dẫn sử dụng: Hình cắt giúp người sử dụng hiểu cách thức vận hành của vật thể.
Cần lưu ý một số điểm khi sử dụng hình cắt:
+ Lựa chọn mặt phẳng cắt hợp lý: Mặt phẳng cắt phải được chọn sao cho thể hiện rõ nhất cấu trúc bên trong của vật thể.
+ Vẽ hình cắt chính xác: Hình cắt cần phải được vẽ một cách chính xác, rõ ràng và dễ hiểu.
+ Sử dụng ký hiệu hình cắt một cách hiệu quả: Ký hiệu trong hình cắt cần được áp dụng chính xác để làm rõ các đặc điểm của vật thể.
1 số ứng dụng của hình cắt:
+ Trong bản vẽ kỹ thuật chi tiết của một máy móc, hình cắt được dùng để thể hiện cấu trúc bên trong của các bộ phận máy một cách rõ ràng hơn.
+ Trong bản vẽ kỹ thuật lắp ráp của một máy móc, hình cắt giúp hướng dẫn việc lắp ráp các bộ phận máy một cách chính xác.
+ Trong bản vẽ kỹ thuật hướng dẫn sử dụng của một máy móc, hình cắt được dùng để chỉ dẫn người dùng cách sử dụng các bộ phận của máy hiệu quả.