Giai đoạn mãn kinh là thời điểm chuyển tiếp từ tuổi trung niên sang tuổi già. Về mặt sinh lý, đây là giai đoạn tự nhiên khi cơ thể từ bước đột ngột ngừng sản xuất trứng và thay đổi nồng độ hormone. Quá trình này kéo dài vài năm trước khi kinh nguyệt ngừng hẳn, đi kèm với những biến đổi như suy giảm chức năng rụng trứng, buồng trứng ngừng sản sinh tế bào trứng, và các triệu chứng khác.
Các triệu chứng của mãn kinh
Các triệu chứng của mãn kinh có thể khác nhau tùy thuộc vào từng người, từ những triệu chứng nhẹ đến những biến đổi nghiêm trọng về mặt tâm sinh lý, bao gồm:
- Tăng thường xuyên đi tiểu, tiểu khó, tiểu gắt.
- Cảm giác nóng bừng mặt.
- Rối loạn giấc ngủ và đổ mồ hôi ban đêm.
- Các biến đổi về chu kỳ kinh nguyệt: Chu kỳ kinh nguyệt có thể dừng đột ngột hoặc thay đổi từ từ, có thể là dấu hiệu đầu tiên của mãn kinh.
- Giảm khả năng sinh sản.
- Thay đổi về ngoại hình: Tóc khô, rụng, dễ gãy. Da khô, nhám, nhăn do mất mỡ dưới da. Tuyến vú mềm đi và tăng nguy cơ ung thư vú, giọng nói không ổn định, và mọc lông nhiều hơn ở cằm, môi trên, ngực và bụng.
- Thay đổi tâm trạng: Tăng cảm giác nhạy cảm hoặc dễ mất cân bằng trước những biến cố cảm xúc. Các yếu tố thúc đẩy bao gồm: căng thẳng, thiếu ngủ và các biến cố trong cuộc sống như bệnh hoặc mất người thân, con cái lớn ra khỏi nhà, hoặc về hưu...
- Biến đổi về âm đạo: Sự teo dần của âm đạo có thể làm phụ nữ sợ hãi khi quan hệ vì đau đớn.
- Nguy cơ loãng xương tăng cao ở tuổi mãn kinh, dễ gãy xương.
Nguyên lý cơ bản
Từ độ tuổi 30 trở đi, trong cơ thể phụ nữ bắt đầu giảm lượng hormone nữ là Estrogen. Đến độ tuổi tiền mãn kinh, lượng hormone này giảm nhanh dẫn đến thiếu hụt hormone gây ra các triệu chứng đã nói.
Ý nghĩa của hormone Estrogen
Để phái đẹp có vẻ đẹp và sự hấp dẫn như vậy, hormone Estrogen đóng vai trò rất quan trọng. Estrogen có vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sắc đẹp và sinh lý của phụ nữ. Estrogen được tiết ra bởi các tế bào hạt của buồng trứng, gọi là nội tiết tố nữ.
Estrogen giúp phụ nữ có dáng hình mềm mại, giữ nước và mỡ dưới da, làm cho làn da của phụ nữ mềm mại hơn.
Estrogen góp phần vào phát triển các đặc tính sinh dục nữ như tăng sinh các mô ở cơ quan sinh dục như tuyến vú, làm cho vú to và chắc, kích thích mọc lông nách, lông mu,...
Rủi ro liên quan
Mãn kinh là một quá trình sinh lý bình thường. Tuy nhiên, một số phẫu thuật hoặc thuốc có thể gây mãn kinh sớm hơn dự kiến, bao gồm:
- Phẫu thuật cắt bỏ tử cung: Phẫu thuật cắt bỏ tử cung nhưng vẫn giữ lại hai buồng trứng thường không gây mãn kinh. Tuy nhiên, việc cắt bỏ cả tử cung và hai buồng trứng (thủ thuật cắt bỏ tử cung toàn bộ và phần phụ hai bên) sẽ dẫn đến mãn kinh ngay lập tức mà không có giai đoạn tiền mãn kinh. Điều này có thể dẫn đến ngừng kinh và các triệu chứng mãn kinh sau phẫu thuật.
- Hoá trị và xạ trị: Các phương pháp điều trị ung thư này có thể dẫn đến mãn kinh. Thường thì, mãn kinh này xảy ra từ từ, với giai đoạn tiền mãn kinh kéo dài từ vài tháng đến vài năm trước khi mãn kinh thực sự xảy ra.
Phương pháp điều trị
- Điều trị thay thế hormone (HRT)
- Estrogen từ thảo dược: Loại estrogen này tồn tại tự nhiên trong một số loại thực phẩm. Thường có hai loại chính: Isoflavon – có trong đậu nành, đậu xanh và nhiều loại đậu khác; và lignan – có trong dầu hạt lanh, mầm lúa và một số loại rau quả. Các chuyên gia đã phát hiện ra rằng nhiều phụ nữ ở Trung Quốc và Nhật Bản sử dụng nhiều estrogen từ thảo dược có ít triệu chứng trong thời kỳ mãn kinh và có tỷ lệ thấp hơn mắc các bệnh tim mạch và loãng xương so với phụ nữ ở châu Á - Âu và Mỹ. Đậu nành, mầm lúa, trái cây và rau xanh là những thực phẩm quan trọng trong chế độ dinh dưỡng hằng ngày.