Buzz
1. Giới thiệu lý thuyết về việc xây dựng khóa lưỡng phân
Chuẩn bị:
- Sơ đồ khóa lưỡng phân dành cho bảy bộ côn trùng
- Bộ ảnh minh họa bảy bộ côn trùng
- Bộ ảnh đại diện cho năm giới sinh vật
Khóa phân loại bảy bộ côn trùng (gồm bộ không cánh, bộ cánh nửa, bộ hai cánh, bộ cánh cứng, bộ cánh vảy, bộ cánh mạng, bộ cánh màng) được phân loại dựa trên:
- Đặc điểm của cánh (hiện diện/ không hiện diện, một đôi/ hai đôi, cấu tạo của cánh)
- Đặc điểm cấu tạo miệng (nhai nghiền/ vòi hút)
- Đặc điểm của đoạn cuối bụng ở con cái (có kim chích/ không có kim chích)
Hướng dẫn thực hành xây dựng khóa lưỡng phân:
- Xác định các đặc điểm nổi bật của từng đại diện trong năm giới sinh vật
- Dựa trên một cặp đặc điểm đối lập để chia nhóm vật thành hai phần
- Tiếp tục phân chia các nhóm cho đến khi mỗi nhóm chỉ còn lại một sinh vật duy nhất
- Vẽ biểu đồ khóa lưỡng phân
2. Hướng dẫn thực hành xây dựng khóa lưỡng phân
1. Quan sát hình 23.1 và nêu rõ các đặc điểm dùng để phân loại bảy bộ côn trùng
.png)
Chi tiết lời giải:
Các tiêu chí phân loại bảy bộ côn trùng bao gồm:
- Sự hiện diện của cánh
- Đặc điểm cấu tạo miệng kiểu nhai nghiền
- Số lượng đôi cánh
- Cánh trước có dạng màng hay không
- Mặt trước có vảy hay không
- Có kim chích ở bụng con cái hay không?
2. Bài tập luyện tập khoa học tự nhiên lớp 6, bài 23: Thực hành xây dựng khóa lưỡng phân
.png)
Dựa vào hình 23.1 và 23.2 cùng bảng đặc điểm, hãy xác định tên các bộ côn trùng từ a đến h.
Chi tiết câu trả lời:
a. Bộ không cánh
b. Bộ cánh nửa
c. Bộ hai cánh
d. Bộ cánh vảy
e. Bộ cánh vảy
g. Bộ cánh màng
h. Bộ cánh màng
Câu 3. Báo cáo kết quả thực hành xây dựng khóa lưỡng phân
Ngày .... tháng .... năm ....
Nhóm: ....
Lớp: ....
Vẽ biểu đồ khóa lưỡng phân cho năm giới sinh vật
Chi tiết câu trả lời:
Biểu đồ khóa lưỡng phân cho các sinh vật thuộc năm giới:
- Các sinh vật đại diện cho các giới:
- Giới khởi sinh: vi khuẩn E. coli
- Giới nguyên sinh: Trùng roi
- Giới nấm: Nấm mốc
- Giới thực vật: Lúa nước
- Giới động vật: Gà lôi
Biểu đồ chi tiết:
3. Bài tập tự luyện về việc xây dựng khóa lưỡng phân
Câu 1: Ý nghĩa của việc xây dựng khóa lưỡng phân là gì?
a. Để tổ chức các cá thể thành nhóm từ thấp đến cao
b. Hỗ trợ phân biệt các đặc điểm tổng quát của sinh vật
c. Tạo điều kiện cho nghiên cứu trở nên có hệ thống và hiệu quả hơn
d. Tất cả các đáp án trên đều đúng
Câu 2: Hiện tại, số lượng loại virus được phát hiện trên toàn thế giới khoảng bao nhiêu?
a. 3000 loại virus
b. 4000 loại virus
c. 5000 loại virus
d. 6000 loại virus
Câu 3: Khóa lưỡng phân có thể được áp dụng trong việc:
a. Sắp xếp sách vở trên kệ theo từng loại
b. Phân loại đồ vật theo hình dáng
c. Sắp xếp quần áo theo mục đích sử dụng
d. Tất cả các đáp án trên đều đúng
Câu 4: Khi xây dựng khóa lưỡng phân, các tiêu chí phân loại dựa vào đặc điểm gì của sinh vật?
a. Những đặc điểm tương đồng
b. Các đặc điểm đối lập
c. Môi trường sống tương tự
d. Phương thức dinh dưỡng tương đồng
Câu 5: Số lượng bước cần thiết để tạo lập khóa lưỡng phân là bao nhiêu?
a. 2 bước
b. 3 bước
c. 4 bước
d. 5 bước
Câu 6: Hãy sắp xếp các bước để xây dựng khóa lưỡng phân theo trình tự chính xác nhất:
1. Xác định các đặc điểm nổi bật của từng sinh vật
2. Phân chia sinh vật thành 2 nhóm dựa trên đặc điểm nổi bật nhất
3. Tiếp tục chia nhỏ các nhóm thành các nhóm con cho đến khi mỗi nhóm chỉ còn một sinh vật
4. Hoàn thiện khóa lưỡng phân với tất cả các nhóm đã phân loại
a. 3, 1, 4, 2
b. 3, 1, 2, 4
c. 3, 4, 1, 2
d. 1, 3, 4, 2
Câu 9: Để xây dựng khóa lưỡng phân cho các sinh vật như con bói cá, bọ ngựa, cá mập, khỉ và rùa, ta nên dựa vào đặc điểm gì?
a. Cấu trúc tế bào
b. Phương thức dinh dưỡng
c. Các bộ phận cơ thể
d. Phương pháp sinh sản
Câu 10: Để xây dựng khóa lưỡng phân phân loại một nhóm sinh vật, nguyên tắc nào cần được tuân thủ?
a. Phân chia một nhóm sinh vật ban đầu thành hai nhóm dựa trên các đặc điểm đối lập
b. Phân chia một nhóm sinh vật ban đầu thành hai nhóm dựa trên sự khác biệt trong cơ quan di chuyển
c. Phân chia một nhóm sinh vật ban đầu thành hai nhóm dựa trên môi trường sống khác biệt
d. Phân chia một nhóm sinh vật ban đầu thành hai nhóm dựa trên các kiểu dinh dưỡng khác nhau
4. Bài tập tự luận về việc thực hành xây dựng khóa lưỡng phân
Câu 1: Hãy liệt kê một số loài thực vật hoặc động vật mà em biết kèm theo môi trường sống của chúng. Dựa vào đó, hãy đưa ra nhận xét về sự phân bố và môi trường sống của các loài sinh vật trong tự nhiên
Giải đáp chi tiết:
- Một số loài thực vật và động vật cùng môi trường sống của chúng:
Cá vàng: sinh sống trong nước ngọt
Hổ: cư trú trong rừng nhiệt đới
Tầm gửi: tồn tại như một loài ký sinh trên cây gỗ khác
Gấu trắng: sinh sống trong môi trường Bắc Cực
Xương rồng: phát triển trong môi trường sa mạc khô cằn
- Các môi trường sống của sinh vật trong tự nhiên rất phong phú, bao gồm cả trên cạn, dưới nước, ký sinh và bán ký sinh,...
Câu 2: Định nghĩa khóa lưỡng phân là gì?
Lời giải chi tiết: Khóa lưỡng phân là phương pháp phân loại sinh vật phổ biến nhất. Nguyên tắc cơ bản là phân chia một nhóm sinh vật ban đầu thành hai nhóm dựa trên các đặc điểm trái ngược nhau. Sau mỗi lần phân chia, ta sẽ có hai nhóm nhỏ hơn, khác biệt bởi những đặc điểm được sử dụng để phân loại.
Câu 3: Hãy liệt kê các bước thực hiện để xây dựng khóa lưỡng phân:
Lời giải chi tiết:
- Bước 1: Chọn đặc điểm phân loại để chia nhóm các loài sinh vật thành hai nhóm riêng biệt.
Ví dụ: chọn đặc điểm có chân hoặc không có chân. Dựa vào đặc điểm này, các động vật sẽ được phân thành hai nhóm. Tiếp tục áp dụng phương pháp này cho từng nhóm nhỏ cho đến khi xác định được từng loại cụ thể.
- Bước 2: Xây dựng sơ đồ phân loại
Câu 4: Khóa lưỡng phân có mục đích gì?
Khóa lưỡng phân được áp dụng để phân loại và nhận diện các loài sinh vật. Phương pháp này giúp xác định mối quan hệ họ hàng giữa các loài và chỉ ra các đặc điểm chung cũng như khác biệt của chúng. Nó cũng hỗ trợ trong việc tạo ra các cây phân loại, sắp xếp các loài thành các nhóm phân cấp dựa trên sự tương đồng và khác biệt.
Câu 5: Khóa lưỡng phân được áp dụng trong các lĩnh vực nào?
Khóa lưỡng phân có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Ví dụ: Trong lĩnh vực sinh học và động vật học, khóa lưỡng phân được áp dụng để phân loại và nhận diện các loài sinh vật. Trong công nghệ thông tin, phương pháp này hỗ trợ xây dựng các hệ thống phân loại tự động, chẳng hạn như nhận diện ảnh hoặc giọng nói. Nó cũng có thể được sử dụng trong tư duy logic và logic học để phân tích mối quan hệ giữa các khẳng định.
Câu 6: Với các loài sau: chó, thỏ, chim sơn ca, nhái, cá trắm. Hãy nêu các đặc điểm đối lập để phân loại các loài này.
Trả lời câu hỏi:
Các đặc điểm đối lập để phân loại các loài:
- Có bay hoặc không có bay
- Có lông hoặc không có lông
- Ăn thực vật hoặc không ăn thực vật
- Hô hấp bằng phổi hoặc không hô hấp bằng phổi
- Sống trên cạn hoặc không sống trên cạn
Câu 7: So sánh điểm tương đồng và khác biệt giữa dơi và sóc bay:
Giải đáp chi tiết:
- Điểm tương đồng: Cả dơi và sóc bay đều là động vật có vú và sở hữu cánh hoặc màng cánh
- Điểm khác biệt: Dơi có khả năng bay, trong khi sóc bay chỉ có thể lượn mà không bay được.
Bài viết trên Mytour cung cấp thông tin chi tiết về: Giải KHTN lớp 6 bài 23: Thực hành xây dựng khóa lưỡng phân. Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi bài viết.
