Buzz
Câu 1 trang 90 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2
Kho tàng tục ngữ và ca dao đã lưu giữ nhiều truyền thống quý báu của dân tộc. Em hãy minh họa từng truyền thống nêu dưới đây bằng một câu tục ngữ hoặc ca dao.
A. Yêu nước
B. Chăm chỉ lao động
C. Tinh thần đoàn kết
D. Tấm lòng nhân ái
Phương pháp giải: Bạn hãy suy nghĩ và tìm những câu tục ngữ hoặc ca dao phù hợp để minh họa cho từng truyền thống.
Giải đáp chi tiết:
A. Tình yêu nước
- Kẻ thù đến nhà, phụ nữ cũng xả thân chiến đấu
- Con ơi, ngủ yên để mẹ lo lắng thay cho con
Mẹ gánh nước rửa chân cho voi để con an tâm
Muối thì chỉ nhìn trên núi thôi
Nhìn bà Triệu tướng cưỡi voi đánh giặc
- Cùng nắm tay, đoàn kết sức mạnh
Quyết chiến đấu tiêu diệt kẻ thù để bảo vệ đất nước
Lòng em không thể diễn tả hết bằng lời
Gương sáng của anh dũng phản chiếu sự tự hào của nước non
- Dù ai đi ngược, đi xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba
Khắp miền vẫn vang vọng câu ca
Nước non vẫn là nước non của tổ tiên nghìn năm
- Ngọn núi Truồi vừa cao vừa vững chãi
Tấm lòng người Thừa Thiên vừa bền bỉ, vừa kiên cường
Dù nắng sớm hay mưa chiều
Dẫu có sóng gió, vẫn không ngừng đấu tranh
Nam Bắc, dù trong hay ngoài đều gặp gỡ
Bắc Nam, tất cả đều là một nhà
Như gà con một mẹ, như hoa chỉ có một cành
Nguyện cùng biển cả và núi xanh vững bầu trời
Yêu thương nhau để cùng nhau kiên cường đấu tranh
B, Lao động cần cù
- Tay làm việc, miệng ăn uống, tay tiếp tục công việc
- Có công mài sắt, có ngày thành kim
- Chỉ khi lao động mới có được thành quả
Không có chuyện ai dễ dàng tặng phần cho người khác
- Đồng cạn trên cao, đồng sâu dưới thấp
Chồng cày, vợ cấy, con trâu làm ruộng
- Cày đồng dưới ánh nắng giữa trưa
Mồ hôi rơi như mưa trên cánh đồng
Mời bạn dâng bát cơm đầy
Hạt gạo thơm ngon, đắng cay bao nhiêu cũng chịu
- Thân thể tôi vất vả bao nhiêu
Sáng cày lúa, tối về chăm sóc dâu
Dù có lược cũng không đủ thời gian để chải đầu
Có cau cũng không kịp để làm trầu mà nhâm nhi
- Để nuôi tằm, cần phải có dâu
Để dâu phát triển tốt, cần phải nhanh chóng vun trồng
Vườn thì cày xới thong thả
Cách nhau hai thước, đặt hông cho đầy đủ
Giống dâu thích nước từ xưa
Nhưng nếu ngập quá lâu thì cây cũng sẽ già
- Em là cô gái vùng đồng chiêm
Gieo mạ lúa, lại còn trồng thêm rau màu
Ươm tơ, dệt vải và nhuộm màu
May áo bền chắc như trâu cày bừa
- Rủ nhau cùng đi cấy lúa, cày ruộng
Bây giờ vất vả, nhưng rồi cũng có ngày hưởng lạc
Trên cánh đồng cạn, dưới cánh đồng sâu
Chồng cày, vợ cấy, con trâu làm việc nặng
- Những người ra biển hành nghề
Thấy dòng nước cuộn sóng thì nên về, đừng tiếp tục đi
Sóng vỗ, bụng biển ầm ầm
Khi có bão mưa, chúng ta nên tránh ra khơi
C, Đoàn kết
- Khôn ngoan thì ứng xử khéo léo với người ngoài
Gà cùng mẹ đừng cãi nhau mãi
- Một cây không thể tạo thành rừng
Ba cây hợp lại tạo thành ngọn núi cao
- Bầu ơi thương lấy bí cùng
Dù rất giống nhau nhưng vẫn chung một giàn
- Nhiều điều xấu che lấp giá trị của gương
Người trong cùng một quốc gia phải biết yêu thương lẫn nhau
- Bắc Nam là con một nhà
Là gà cùng mẹ, là hoa cùng cành
Nguyện cùng biển rộng núi xanh
Thương yêu nhau, nuôi chí chiến đấu bền lâu
- Dây bầu quấn chặt quanh giàn
Dân làng giữ gìn, làng mới thực sự phát triển
Khi đồng lòng, không sợ ai cả
Dù Đông hay Tây, sức lực ai cũng như nhau
- Thiếu cơm áo không đáng lo lắm
Thiếu tình đoàn kết, xóm làng không vui vẻ
- Anh em là một nhà, đồng bào thân thiết
Người sau phải theo gương người trước để tạo niềm vui
Lò là nơi nấu thịt và xôi
Quý hồ hay ở, đến lui đều bằng lòng
- Dù xứ Bắc hay xứ Đông
Khắp nơi, dù ở đâu cũng là anh em
D, Nhân ái
- Yêu người như yêu chính mình
- Lá lành đùm lá rách
- Môi hở răng lạnh
- Anh em như tay chân gắn bó
Lá rách đùm lá lành, khó khăn cùng nhau vượt qua
- Chị ngã, em đỡ
- Một con ngựa bị đau, cả đàn phải bỏ cỏ
- Thấy ai đói khổ thì nên giúp đỡ
Lạnh thì nên mặc ấm, đói thì cần được ăn
- Dù có xây được chín tầng cao
Cũng không bằng việc cứu giúp một người
- Nghèo đây cũng là nghèo
Hai ta như bèo bọt, hỗ trợ lẫn nhau
- Ai ơi, hãy sống đúng đắn
Rèn luyện bản thân để tích lũy cho tương lai
- Có câu: Tích đức, tu nhân
Trong hoạn nạn giúp đỡ nhau, trong phú quý cùng chia sẻ
- Vui cây thì cũng vui cả cành
Cây có nhiều đức thì ra trái nhiều, người có đức thì con cái thành đạt
- Cây xanh thì lá cũng tươi
Cha mẹ hiền đức sẽ truyền lại phẩm hạnh cho con cái
Câu 2 trang 91 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2
Các câu tục ngữ, ca dao hoặc thơ dưới đây đều phản ánh một truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Hãy điền những từ còn thiếu vào các ô trống để giải ô chữ hình chữ S
1, Muốn thành đạt thì phải chăm chỉ
Muốn con thông minh thì phải quý trọng thầy
2, Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng cây khác nhau nhưng vẫn chung một gốc
3, Núi cao vì có đất bồi đắp
Núi chê đất thấp chẳng thèm nhìn
4. Tiếng cười như châu chấu đá xe
Ngỡ rằng châu đã ngã, ai ngờ vẫn vững
5, Nhiều điều phủ kín tấm gương
Người cùng một nước phải đoàn kết với nhau
6, Cá không ăn muối sẽ chết
Con trái lời cha mẹ thì hư hỏng
7, Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Ăn khoai nhớ kẻ trồng dây
8, Muôn vạn dòng sông đều chảy về biển sâu
Biển lớn chê biển nhỏ, biển không thể ...
9, Lên núi mới biết núi cao
Lội sông mới biết nước sâu cạn
10, Dù ai nói đông nói tây
Lòng ta vẫn ... giữa rừng
11, Chiều chiều nhìn ngược, nhìn xuôi
Nhìn không thấy mẹ, nằm ngồi ...
12, Nói chín ... làm muỗi
Nói mười làm chín, kẻ cười người chê
13, Ăn trái nhớ người trồng cây
... nhớ người dạy dỗ, chỉ bảo, dìu dắt
14, ... từ khi còn nhỏ
Dạy con từ thuở bé hãy còn ngây thơ
15, Nước lấp lánh mà thành hồ
Tay không mà nổi ... mới thật ngoan
16, Có cha như có gốc rễ vững chắc
Không có cha như cây thiếu rễ, dễ gãy đổ
Trả lời:
1, Muốn thành đạt thì phải dựa vào cầu kiều
Muốn con giỏi giang thì phải yêu thương thầy cô
2, Bầu ơi hãy quý trọng bí cuốn
Dù có khác nhau nhưng vẫn cùng một gốc
3, Núi cao vì được đất bồi đắp
Núi chê đất thấp, núi vẫn ở đó
4, Tiếng cười vui vẻ như châu chấu đá
Tưởng rằng châu bị ngã, ai ngờ xe nghiêng
5, Nhiều điều bị che khuất bởi giá gương
Người trong một nước phải yêu thương nhau
6, Cá không ăn muối thì cá sẽ hôi
Con cãi cha mẹ thì trăm đường con hư
7, Ăn quả thì nhớ đến người trồng cây
Ăn khoai phải nhớ ơn người cho dây mà trồng
8, Muôn dòng sông đều đổ về biển cả
Biển chê sông nhỏ, biển đâu còn nước
9, Lên núi mới biết núi cao
Lội sông mới biết sông nào cạn sâu
10, Dù ai nói đông hay nói tây
Lòng ta vẫn vững bậc cây giữ rừng
11, Chiều chiều ngó ngược, ngó xuôi
Ngó không thấy mẹ, ngồi ngồi nhớ thương
12, Nói chín thì nên làm mười
Nói mười làm chín, người cười kẻ chê
13, Ăn quả nhớ người trồng cây
Ăn gạo nhớ người đâm, xay, giần, sàng
14, Uốn cây từ thuở còn non
Dạy con từ nhỏ hãy giữ tâm hồn trong sáng
15, Nước lạ mà đọng thành hồ
Tay không mà thành cơ đồ mới nên người
16, Có cha như nhà có mái
Không cha như đuôi nòng nọc bị đứt
Cách mở rộng vốn từ qua luyện tập: Truyền thống
- Khám phá văn hóa và lịch sử:
+ Tìm hiểu văn hóa dân gian, truyền thuyết và lịch sử để phát hiện các từ ngữ, thành ngữ hay cụm từ đặc trưng
+ Nghiên cứu các phong tục, lễ hội và câu chuyện dân gian để mở rộng vốn từ
- Giao lưu với cộng đồng
+ Tham gia vào các hoạt động cộng đồng để trải nghiệm và làm quen với từ ngữ và cách sử dụng trong giao tiếp hàng ngày
+ Tương tác với người địa phương để hiểu rõ hơn về cách diễn đạt và sử dụng ngôn ngữ của họ
- Tìm kiếm và nghiên cứu thêm sách:
+ Đọc sách và tìm hiểu tài liệu về truyền thống, thơ ca, và văn học cổ điển để làm phong phú thêm vốn từ vựng
- Học hỏi từ những người xung quanh
+ Tìm những người am hiểu sâu sắc về truyền thống và lịch sử để học hỏi và mở rộng vốn từ vựng
+ Hỏi ý kiến và lắng nghe những người có kinh nghiệm về truyền thống, lễ hội, và câu chuyện để làm phong phú thêm vốn từ của mình
- Tạo ra và thực hành
+ Áp dụng từ vựng mới vào viết lách, diễn đạt và giao tiếp hàng ngày để cải thiện kỹ năng sử dụng
+ Sáng tạo và viết các câu chuyện, bài thơ hoặc bất kỳ sản phẩm nào sử dụng ngôn ngữ truyền thống để làm giàu thêm vốn từ của bản thân.
