Năm 2004, trong quá trình xây dựng một trung tâm mua sắm ở Norwich - Anh, các công nhân đã phát hiện 17 bộ hài cốt dưới đáy giếng có tuổi đời 800 năm.
Theo đài CNN, việc phát hiện hài cốt của 6 người lớn và 11 trẻ em dưới đáy giếng, cùng với nguyên nhân họ lại ở dưới đáy giếng thời Trung cổ, đã gây ra nhiều tranh cãi trong giới khảo cổ học.
Không giống như các ngôi mộ tập thể khác, nơi các bộ hài cốt được sắp xếp gọn gàng, các bộ hài cốt dưới đáy giếng lại được phát hiện trong tình trạng kỳ lạ, cho thấy có thể họ đã bị đẩy xuống giếng sau khi chết.
Các nhà khoa học gần đây đã trích xuất vật liệu di truyền được bảo quản trong xương của các bộ hài cốt này nhờ tiến bộ trong công nghệ giải trình tự ADN cổ điển.
Phân tích gen của 6 người trong số họ đã chỉ ra rằng có 4 người có mối quan hệ họ hàng với nhau, bao gồm 3 chị em gái, người nhỏ tuổi nhất khoảng từ 5-10 tuổi. Phân tích sâu hơn về vật liệu di truyền đã chỉ ra rằng tất cả 6 người 'gần như chắc chắn' là người Do Thái Ashkenazi.

Tái tạo khuôn mặt của một người lớn dưới đáy giếng ở Norwich - Anh (Ảnh: CNN)
Các nhà nghiên cứu cho rằng tất cả họ đã qua đời trong một cuộc xung đột, có thể là một cuộc bạo động diễn ra vào tháng 2 năm 1190, có liên quan đến cuộc Thập tự chinh lần thứ ba.
Tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở London - Anh, Selina Brace, một nhà nghiên cứu, chia sẻ: “Tôi cảm thấy rất hạnh phúc và nhẹ nhàng khi, sau 12 năm nghiên cứu về những bộ hài cốt này, công nghệ đã tiến bộ và giúp chúng tôi hiểu được họ là ai và vì sao họ đã qua đời”.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người trong giếng có cùng tổ tiên với người Do Thái Ashkenazi ngày nay. Họ là hậu duệ của các nhóm Do Thái sống trong thời Trung cổ, chủ yếu tại Bắc và Đông Âu.
“Chúng tôi chưa bao giờ có cơ hội phân tích ADN cổ của người Do Thái trước đây do lệnh cấm khám phá mộ của họ. Chúng tôi không biết họ là người Do Thái cho đến khi thực hiện phân tích gen” - Mark Thomas, một nhà di truyền học tiến hóa và đồng tác giả nghiên cứu tại Đại học London, chia sẻ. “Những bộ hài cốt đã làm điều đó, lấp đầy khoảng trống lịch sử về thời điểm một số cộng đồng Do Thái hình thành lần đầu tiên và nguồn gốc của một số bệnh di truyền”.

Tái tạo khuôn mặt của một đứa trẻ dưới đáy giếng ở Norwich - Anh (Ảnh: CNN)
Quá trình phân tích ADN đã cho phép các nhà nghiên cứu đoán biết một số đặc điểm về ngoại hình của một cậu bé mới biết đi được tìm thấy trong giếng. Có thể cậu bé này có đôi mắt xanh và mái tóc đỏ, đặc điểm thường thấy ở người Do Thái châu Âu.
Giếng phát hiện những bộ hài cốt nằm ở khu vực trước đây là khu phố Do Thái thời Trung cổ tại Norwich. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa nhóm người này với cuộc bạo động vào năm 1190 vẫn còn mơ hồ.
Xác định tuổi của những bộ hài cốt bằng phương pháp carbon phóng xạ chỉ ra rằng chúng đã nằm trong giếng từ năm 1161 đến năm 1216.
Theo Tom Booth, một nhà khoa học tại Viện Francis Crick ở Anh: “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy vai trò quan trọng của khảo cổ học, đặc biệt là các kỹ thuật khoa học mới như phân tích ADN cổ điển, trong việc đưa ra cái nhìn mới về những sự kiện lịch sử”.