Giải Mâm bánh ngọt vàng

Giải Mâm bánh ngọt vàng (tiếng Anh: Golden Raspberry Awards hay Razzies) là một giải thưởng điện ảnh do John Wilson thành lập vào năm 1980 với mục đích là trao giải cho những tác phẩm điện ảnh được xem là tệ nhất trong năm của điện ảnh Mỹ, đây là giải thưởng điện ảnh ngược với giải Oscar. Người nhận giải sẽ nhận được một mô hình mâm xôi màu vàng gắn trên đế nhựa, mô hình này có giá khoảng 4,89 USD.

Trong tiếng Anh, raspberry còn là từ được dùng để chỉ âm thanh tiếng cười nhạo hay chế giễu.

Quá trình đánh giá giải thưởng

Hiện nay, Giải Quả dưa hấu Vàng được quyết định thông qua một cuộc bỏ phiếu của các thành viên của Tổ chức Quả dưa hấu Vàng (viết tắt GRAF); khác với quy trình của giải Oscar, danh tính người bỏ phiếu được công khai. Danh sách đề cử của Quả dưa hấu Vàng được công bố trước 1 ngày so với lễ công bố đề cử của Giải Oscar và lễ Trao Giải Quả dưa hấu Vàng diễn ra sau 1 ngày so với lễ trao giải Oscar.

Hạng mục giải

Hạng mục chính thức

Các hạng mục chính thức của Giải Quả dưa hấu Vàng hiện nay bao gồm:

• Phim tệ nhất
• Đạo diễn tệ nhất
• Diễn viên nam chính tệ nhất
• Diễn viên nữ chính tệ nhất
• Nam diễn viên phụ tệ nhất
• Nữ diễn viên phụ tệ nhất
• Cặp vai diễn tệ nhất
• Kịch bản tệ nhất
• Phim làm thêm tệ nhất
• Phim làm lại tệ nhất
• Ngôi sao mới tệ nhất
• Bài hát trong phim tệ nhất

Hạng mục đặc biệt

Ngoài các hạng mục chính thức, từng năm Giải Mâm xôi Vàng cũng trao thêm các hạng mục đặc biệt như Worst Reckless Disregard for Human Life and Public Property (1997), Most Flatulent Teen-Targeted Movie (2002), Worst Excuse for an Actual Movie (All Concept/No Content!) (2003), Most Tiresome Tabloid Targets (2005) và Worst Excuse For Family Entertainment (2006).

Trong những năm 1981, 1983, 1985 và 1987, Giải Mâm xôi Vàng cũng có hạng mục Giải Mâm xôi Vàng cho cống hiến sự nghiệp tồi nhất (Worst Career Achievement Award) được trao cho Ronald Reagan, Linda Blair, Irwin Allen và con cá mập Bruce trong phim Hàm cá mập (Jaws).

Trao giải

Lễ trao giải

Lễ trao Giải Mâm xôi vàng được tổ chức rất đơn giản, không có thảm đỏ và các trang trí lộng lẫy như giải Oscar. Thông thường, những người nhận Giải Mâm xôi vàng thường không chấp nhận giải thưởng hoặc tham gia lễ trao giải, mặc dù cũng có một số ngoại lệ:

• Năm 1987, Bill Cosby đã nhận 3 Giải Mâm xôi vàng cho Phim tồi nhất, Diễn viên nam chính tồi nhất và Kịch bản tồi nhất cho phim Leonard Part 6. Ông là người đầu tiên chấp nhận giải thưởng này.
• Năm 1992, Tom Selleck chấp nhận Giải Mâm xôi vàng cho Diễn viên nam phụ tồi nhất với vai diễn Vua Ferdinand của Tây Ban Nha trong phim Christopher Columbus: The Discovery.
• Năm 1995, đạo diễn Paul Verhoeven trở thành người đầu tiên xuất hiện tại lễ trao giải để nhận Giải Mâm xôi vàng cho Đạo diễn tồi nhất và Phim tồi nhất với phim Showgirls.
• Năm 1997, nhà biên kịch Brian Helgeland trở thành người đầu tiên giành cả Giải Oscar và Giải Mâm xôi vàng trong cùng một năm. Ông giành giải Oscar cho Kịch bản chuyển thể hay nhất trong phim L.A. Confidential, và nhận Giải Mâm xôi vàng cho Kịch bản tồi nhất trong phim The Postman của Kevin Costner. Brian không tham dự lễ trao giải, nhưng ông đã chính thức nhận giải tại văn phòng của Warner Bros.
• Năm 2001, diễn viên hài Tom Green đã chấp nhận cả năm Giải Mâm xôi vàng cho bộ phim Freddy Got Fingered, trong đó có giải Phim tồi nhất. Khi lên nhận giải, anh nói: 'Tôi muốn nói rằng tôi không xứng đáng nhận giải này nhiều hơn bất kỳ ai... Ôi Chúa ơi! Tôi thực sự muốn nói như thế đấy. Dù sao, tôi cũng không nghĩ rằng mình đúng'. Green đã đi đến lễ trao giải bằng một chiếc Cadillac trắng và anh còn tự mang theo thảm đỏ. Bài phát biểu của Tom Green kết thúc bằng một đoạn nhạc harmonica dường như không bao giờ kết thúc, và cuối cùng anh đã bị kéo ra khỏi sân khấu.

Giải Mâm xôi vàng và giải Oscar

Năm 1997, nhà biên kịch Brian Helgeland trở thành người đầu tiên giành cả giải Oscar và Giải Mâm xôi vàng trong cùng một năm. Ông nhận giải Oscar cho Kịch bản chuyển thể hay nhất trong phim L.A. Confidential và Giải Mâm xôi vàng cho Kịch bản tồi nhất trong phim Người đưa thư (The Postman).

Hai diễn viên từng được đề cử cho cùng một vai diễn ở cả giải Oscar và Giải Mâm xôi vàng là James Coco cho vai diễn trong Only When I Laugh (1982) và Amy Irving cho vai diễn trong Yentl (1984). Cả hai đều không giành được bất kỳ giải thưởng nào trong các đề cử đó. Năm 1992, Jack Nicholson bị đề cử cho Giải Mâm xôi vàng cho vai diễn nam chính cho hai vai diễn trong Hoffa và Man Trouble, cùng năm đó ông cũng đoạt giải Oscar ở hạng mục diễn viên phụ nam cho vai diễn trong Chỉ có vài người tốt (A Few Good Men). Năm 2004, Halle Berry nhận Giải Mâm xôi vàng cho Diễn viên nữ tồi nhất với vai diễn trong Miêu nữ (Catwoman), chỉ hai năm sau khi cô giành Giải Oscar cho Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Cô là nữ diễn viên đầu tiên chấp nhận cả Giải Mâm xôi vàng và khi đến tham dự lễ trao giải, cô đã mang theo cả chiếc tượng vàng Oscar của mình.

Năm 2009, Sandra Bullock đã đạt được một thành tích vĩ đại khi cô trở thành nữ diễn viên duy nhất trong lịch sử giành cả Giải Râu Vàng và Giải Oscar cùng một năm. Cô giành Giải Râu Vàng cho Nữ diễn viên chính tồi nhất với vai diễn trong bộ phim All about Steve và Giải Oscar cho Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất với vai diễn trong The Blind Side.

Kỷ lục

Bộ phim nắm giữ kỷ lục về số lượng đề cử và giành giải của Giải Râu Vàng là Jack & Jill (2011) với 10 đề cử và 10 giải thưởng. Phim có số lượng đề cử thứ hai là Showgirls (1995) với 14 đề cử và giành được 7 giải. Cũng có 7 Giải Râu Vàng như Showgirls là Battlefield Earth 2002 (trong số 8 đề cử). Bộ phim đầu tiên đoạt được 5 giải 'Giải Râu Vàng quan trọng nhất' (Phim tồi nhất, Diễn viên nam và nữ chính tồi nhất, Đạo diễn tồi nhất, Kịch bản tồi nhất) là Gigli (2003). Nam diễn viên Sylvester Stallone với 30 đề cử và 10 giải đang giữ kỷ lục về số lượng đề cử và giải thưởng của Giải Râu Vàng.