Giải phần bài tập số 5: Đọc và áp dụng kiến thức tiếng Việt từ trang 4 trong sách bài tập Văn lớp 10 - Kết nối tri thức

Đọc lại phần văn Bình Ngô đại cáo trong sách giáo khoa Ngữ văn 10, tập hai, trang 15-19, từ đoạn

“Tuy nhưng” đến “Nhưng cũng là một cách sống” và trả lời các câu hỏi:

Câu hỏi 1

Liệt kê những câu văn, ý văn minh chứng rõ tinh thần nhân nghĩa của đội quân ta.

Cách làm:

- Đọc lại phần văn bản Bình Ngô đại cáo.

- Danh sách những câu văn, ý văn minh chứng rõ tinh thần nhân nghĩa của đội quân ta.

Giải thích chi tiết:

Các câu văn, ý văn minh chứng rõ tinh thần nhân nghĩa của đội quân ta: “Mang lời lẽ vĩ đại để đánh bại kẻ thù” (gốc: lấy lời lẽ vĩ đại mà đánh thắng kẻ thù), “Thể hiện lòng nhân ái để thay đổi sức mạnh bạo lực” (gốc: để lòng nhân ái mà thay đổi sức mạnh bạo lực), “Chúng ta dự định trừng trị kẻ thù” (gốc: chúng tôi dự định trừng phạt kẻ thù), “Không tấn công mà kẻ thù cũng phải đầu hàng” (gốc: không tấn công mà kẻ thù tự đầu hàng), “Kính trọng và trung thành” (gốc: tu hành hạnh thiện và trung thành), “không hại nhân” (gốc: không giết người), “Thể hiện lòng hiếu thảo của thiên đường” (gốc: thiên đường hiếu thảo), “Hỗ trợ năm trăm chiếc thuyền” (gốc: cung cấp hậu bị năm trăm con thuyền), “Cung cấp nghìn con ngựa” (gốc: cung cấp hậu bị nghìn con ngựa), “Chúng ta sử dụng toàn bộ lực lượng” (gốc: sử dụng toàn bộ quân lực), “Cho dân nghỉ ngơi” (gốc: phục vụ nhân dân),…

Câu 2

Nêu diễn biến cuộc tổng tiến công qua một số sự kiện, trận đánh tiêu biểu của cuộc kháng chiến được thể hiện trong đoạn văn.

Phương pháp giải:

- Đọc lại văn bản Bình Ngô đại cáo.

- Lập bảng biểu hoặc sơ đồ tóm tắt diễn biến và kết quả của từng trận đánh.

- Tra cứu các tài liệu lịch sử để bổ sung thông tin.

Lời giải chi tiết:

Câu hỏi 3

Tìm kiếm những từ ngữ, hình ảnh biểu hiện quyết tâm và chiến công to lớn của quân đội Lam Sơn.

Cách làm:

- Đọc lại phần văn bản Bình Ngô đại cáo.

- Tìm kiếm những từ ngữ, hình ảnh tiêu biểu.

Giải thích chi tiết:

Trong đoạn văn, có nhiều từ ngữ, hình ảnh biểu hiện quyết tâm và chiến công to lớn của quân đội Lam Sơn, nhưng chỉ chọn ra những từ ngữ, hình ảnh tiêu biểu:

Ví dụ: “đặt dao lưỡi, tung ra tấn công” (gốc: dựng thao thưởng tấn công), “dao sắc đẹp mòn đi trên đá” (gốc: kiếm sắc đẹp trên đá trầy phế), “voi uống hết nước, dòng sông phải cạn” (gốc: voi uống hết nước, dòng sông cạn), “rõ ràng không có sự nghi ngờ” (gốc: không có gì để nghi ngờ), “khiến chim muông lạc loài” (gốc: chim muông bay loạt), “nổi sóng lớn” (gốc: sóng lớn nổi),…

Câu hỏi 4

Trong đoạn văn, hình ảnh thất bại của kẻ thù được miêu tả ra sao?

Cách làm:

- Đọc lại phần văn bản Bình Ngô đại cáo.

- Tìm kiếm những từ ngữ, hình ảnh thất bại của kẻ thù.

Giải thích chi tiết:

Hình ảnh thất bại của kẻ thù được tường minh trong đoạn văn, đối lập với sức mạnh mạnh mẽ của quân đội khởi nghĩa, cùng với sự nguy hiểm, kiêu ngạo, và xảo quyệt của chúng khi chúng đưa ra cuộc tấn công để chiếm đất. Sự thất bại của kẻ thù được mô tả chi tiết và sống động qua việc mô tả hình ảnh tướng giặc (“cùng kế”, “lê gối”, “trói tay”, “vỡ mật”, “vẫy đuôi”…), phản ánh được tính cách và tư chất của kẻ thù đầy tàn ác và phi nhân đạo.

Câu hỏi 5

Đánh giá tổng quan về cảm giác âm nhạc của đoạn văn.

Cách làm:

- Đọc lại phần văn bản Bình Ngô đại cáo.

- Rút ra đánh giá về cảm giác âm nhạc của đoạn văn.

Giải thích chi tiết:

Đoạn văn này thể hiện rõ ràng cảm giác âm nhạc nổi bật của bài diễn thuyết, làm cho tác phẩm trở nên hùng vĩ như “âm nhạc truyền kỳ”. Cảm giác âm nhạc chung: hào sảng, hùng hồn, cuồng nhiệt, cuốn hút,… Các biện pháp và thủ pháp cùng với các biểu hiện cụ thể: liệt kê, đối, biểu cảm, sử dụng từ ngữ cụ thể,… Tác giả đã liên tục sử dụng các cặp câu song song có ý nghĩa đối lập về mặt nghĩa, với nhịp điệu mạnh mẽ. Khí thế cuồng nhiệt, cảm giác âm nhạc hùng vĩ được thể hiện qua sự kiện sôi động, ngôn từ mạnh mẽ, và hình ảnh sắc nét.