Câu 1
Tìm đọc các truyện dân gian Nói dối như Cuội, Sự tích chú Cuội cung trăng và cho biết: Có những nhân vật mới nào trong kịch bản của Lưu Quang Vũ so với truyện dân gian? Các nhân vật đó đóng vai trò gì trong vở kịch?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ Bài tham khảo (SGK trang 46)
- Chú ý đến các nhân vật mới và vai trò của các nhân vật trong vở kịch
Lời giải chi tiết:
- Một số nhân vật như: Nha, Cuội, Điền, quận chúa, cô Lụa…
- Các nhân vật có đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người đọc hiểu được nội dung, thông điệp tác giả muốn truyền đạt đến người đọc, người nghe
- Tạo sự đa dạng cho cốt truyện
Câu 2
Khi xây dựng hình tượng nhân vật Cuội, tác giả đã tiếp thu và cải biên những gì ở truyện dân gian? Sự tiếp thu và cải biên đó có thuyết phục hay không? Vì sao?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ Bài tham khảo (SGK trang 46)
- Chú ý đến hình tượng nhân vật Cuội và trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
- Khi xây dựng hình tượng nhân vật Cuội, tác giả đã tiếp thu và cải biên những điều sau :
+ Cử chỉ, hành động của nhân vật Cuội .
+ Ngôn ngữ hình thể.
+…
- Sự tiếp thu và cải biến đó có tạo nên sự thuyết phục vì: nó không chỉ giúp bộc lộ nội tâm, tính cách, số phận của nhân vật, mà còn biểu đạt những thông tin khác trong một vở kịch như thời gian, không gian và những thông điệp quan trọng khác.
Câu 3
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ Bài Hồi X (SGK trang 47)
- Chú ý đến cuộc đối thoại của 2 nhân vật và chỉ ra đó là mâu thuẫn gì và trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
- Cuộc đối thoại giữa Lụa và Cuội thể hiện mâu thuẫn: giữa ý định tốt đẹp vì người khác với hành động nói dối, lừa lọc của nhân vật Cuội, đằng sau đó là mâu thuẫn giữa hiện thực và lí tưởng, giữa thực tế và mơ ước.
- Các mâu thuẫn đó được thể hiện bằng ngôn ngữ như sau: những trò mưu mẹo gian dối, bịp bợm, thật lòng, thành thật, nói dối, kẻ gian dối lừa lọc, người trung hậu chất phác….
- Ngôn ngữ trên sân khấu khác với ngôn ngữ thông thường vì: ngôn ngữ sân khấu phải thể hiện rõ được ý kiến phải cho người xem thấy được suy nghĩ, quan điểm cá nhân, , cảm xúc, tính cách của nhân vật, phải gây được ấn tượng rõ và mạnh khiến người đọc, xem chú ý và ghi nhớ.
Câu 4
Việc tác giả mang nhân vật Bờm vào vở kịch có thể coi là một cách tiếp cận mới, sáng tạo hay không? Tại sao?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ Bài tham khảo (SGK trang 46)
- Chú ý đến nhân vật Bờm và Cuội và đưa ra ý kiến của bản thân để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Việc tác giả đưa nhân vật Bờm vào vở kịch có thể coi là một cách tiếp cận mới, sáng tạo vì: Nhân vật Bờm được coi là đại diện cho tính cách hiền lành, thật thà, chất phác. Việc đưa nhân vật này vào vở kịch có thể tạo ra sự so sánh với nhân vật Cuội và có thể coi đó là sự tiếp cận mới, sáng tạo khi sử dụng kết hợp các nguồn tư liệu dân gian khác nhau để tạo nên tuyến nhân vật trong tác phẩm của mình.
Câu 5
Ở phần kết của vở kịch, Cuội đã quyết định bay lên trời. Theo bạn, quyết định này có mâu thuẫn với các lời nói và hành động của Cuội trong các phần trước không? Tại sao?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ Bài tham khảo (SGK trang 46)
- Chú ý đến các hành động của nhân vật Cuội và trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Quyết định này không mâu thuẫn với lời nói và hành động của Cuội vì:
Khi chúng ta đối chiếu các lời nói và hành động của Cuội ở phần kết với các lời nói và hành động trong các phần trước, ta sẽ thấy rõ mục đích tốt đẹp, mục đích vì người khác được thể hiện từ đầu đến cuối vở kịch.
Câu 6
So sánh phần kết của truyện dân gian Sự tích chú Cuội cung trăng với phần kết vở kịch Lời nói dối cuối cùng, bạn nhận thấy điểm gì khác biệt? Ý nghĩa của sự khác biệt đó là gì?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ Bài tham khảo (SGK trang 46)
- Chỉ ra những điểm giống và khác biệt của phần kết truyện dân gian Sự tích chú Cuội cung trăng với phần kết vở kịch Lời nói dối cuối cùng
Lời giải chi tiết:
- Cả hai đều kể về việc bay lên cung trăng nhưng một bên là hành động chủ động, một bên là hành động bị động.
- Sự khác biệt này cho thấy mục đích của tác phẩm, là vì mục đích tốt đẹp, chống lại sự không trung thực và lời nói dối.
Câu 7
Qua vở kịch này, Lưu Quang Vũ đã thảo luận vấn đề gì trong cuộc sống hiện đại?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ Bài tham khảo (SGK trang 46)
- Rút ra được vấn đề mà tác giả muốn thảo luận trong cuộc sống hiện nay
Lời giải chi tiết:
Qua vở kịch này, Lưu Quang Vũ đã thảo luận về vấn đề nói dối, không trung thực trong cuộc sống hiện đại. Việc nói dối luôn tồn tại ở mọi thời đại, thậm chí có những lúc trở nên phổ biến. Quan điểm của tác giả là dù có những lúc cần thiết phải nói dối, thì cuối cùng, một xã hội tốt đẹp vẫn là xã hội dựa trên niềm tin và sự trung thực.
Câu 8
Nếu muốn biểu diễn vở kịch này, bạn sẽ thay đổi như thế nào để kịch bản của Lưu Quang Vũ gần gũi hơn với đời sống hiện đại?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ bài tham khảo (SGK trang 46)
- Đưa ra ý kiến của bản thân sau khi đọc xong tác phẩm và trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
- Nếu thay đổi kịch bản, tôi sẽ đưa vở kịch gần gũi hơn với học sinh và môi trường học tập.
- Cốt truyện sẽ được xây dựng dựa trên những trải nghiệm thực tế, tạo hứng thú với độ tuổi và nhu cầu của các tầng lớp xã hội khác nhau.
- …..