Buzz
Thông tin về người phát ngôn trong Lời tiễn dặn? Làm thế nào để nhận biết điều đó? Trong đoạn (1) của đoạn trích, anh chàng và cô gái đã thảo luận về vấn đề gì? Cách họ nói cho thấy tâm trạng của họ ra sao?
Câu hỏi 1
Câu hỏi 1 (trang 9, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Lời tiễn dặn thuộc về ai? Làm sao để nhận ra điều đó?
Cách giải:
Phân tích nội dung thơ để xác định và chỉ ra ai là người nói lời tiễn dặn với ai.
Trả lời chi tiết:
Lời tiễn dặn thuộc về chàng trai nói với người yêu của mình. Điều này có thể được xác định thông qua các chi tiết trong thơ, cách họ gọi nhau: “Anh yêu em, lẽ tiễn đưa em đến tận nhà chồng…”, “Tiễn đưa em, thôi anh quay lại, em ơi!”....
Câu hỏi 2
Câu hỏi 2 (trang 9, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Trong phần (1) của đoạn trích, anh chàng và cô gái đã thảo luận về điều gì? Cách họ nói cho thấy tâm trạng của họ như thế nào?
Cách giải:
Đọc và hiểu nội dung phần (1) của đoạn trích, tập trung vào đoạn hội thoại để hiểu được nội dung mà anh chàng và cô gái đã nói với nhau. Từ đó, đưa ra câu trả lời cho câu hỏi được đưa ra trong đề bài.
Trả lời chi tiết:
- Trong phần (1) của đoạn trích, anh chàng và cô gái đã thảo luận về hoàn cảnh của họ. Họ đau khổ và xót xa khi yêu nhau nhưng không thể ở bên nhau. Họ chỉ mới yêu nhau một thời gian ngắn trước khi anh chàng phải tiễn cô gái về nhà chồng. Trên đường về nhà chồng, cô gái thổ lộ tâm trạng của mình, cảm thấy cô đơn và nhớ nhung, không muốn rời xa người yêu. Anh chàng an ủi và động viên cô gái bằng những lời hứa: “Nếu không ở bên nhau vào mùa hè, chúng ta sẽ cưới nhau vào mùa đông / Nếu không ở bên nhau khi còn trẻ, chúng ta sẽ cưới nhau khi già phong mạt.”.
- Những lời nói đó thể hiện rằng họ đang trải qua một tâm trạng đau khổ, nhớ nhung và muốn ở bên nhau. Họ đặt niềm tin vào tương lai, nơi họ hy vọng sẽ được sống hạnh phúc cùng nhau.
Câu hỏi 3
Câu hỏi 3 (trang 9, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Phân tích thái độ, cử chỉ của anh chàng khi chứng kiến cảnh đau khổ của cô gái ở nhà chồng.
Cách giải:
Phân tích nội dung phần (2) để hiểu những thái độ, hành động của anh chàng khi chứng kiến cảnh đau khổ của cô gái ở nhà chồng.
Trả lời chi tiết:
Khi anh chàng chứng kiến cảnh đau khổ, bị ngược đãi, bị đánh đập và thiếu thức ăn của cô gái ở nhà chồng, anh cảm thấy đau đớn, quằn quại và bất lực: “Em cần chăm sóc, cho em gội đầu − Tóc rối anh buộc giúp em”, “Thuốc này em uống sẽ hết đau”.
Câu hỏi 4
Câu 4 (trang 9, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Qua lời dặn dò của anh chàng, bạn cảm nhận nhân vật này như thế nào?
Phương pháp giải:
Tham khảo, phân tích nội dung thơ và từ góc nhìn, cảm nhận cá nhân, đưa ra đánh giá về nhân vật chính.
Lời giải chi tiết:
Thể hiện qua lời dặn dò của anh chàng, ta thấy nhân vật này là một người đàn ông trung thành, kiên định và yêu thương người bạn đời của mình. Dù gặp phải nhiều khó khăn, thách thức, anh chàng vẫn không ngừng chăm sóc và động viên người yêu. Đây chính là hình mẫu của một người đàn ông trung thành, sẵn lòng hy sinh cho người mình yêu thương nhưng lại đối diện với nhiều khó khăn và trắc trở trong tình yêu.
Câu hỏi 5
Câu 5 (trang 9, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Xác định các câu thơ sử dụng kỹ thuật nghệ thuật lặp cấu trúc; đồng thời phân tích giá trị biểu cảm của kỹ thuật nghệ thuật đó.
Phương pháp giải:
Sau khi nghiên cứu và phân tích nội dung bài thơ, hãy liệt kê các câu thơ sử dụng kỹ thuật lặp cấu trúc và phân tích giá trị biểu cảm của kỹ thuật nghệ thuật đó.
Lời giải chi tiết:
Câu 6
Câu 6 (trang 9, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Đoạn trích Lời tiễn dặn có những hình ảnh rất quen thuộc, gần gũi với cách suy nghĩ, cảm nhận của người dân miền núi. Hãy phân tích tác dụng nghệ thuật của những hình ảnh đó.
Phương pháp giải:
Tìm trong đoạn trích những hình ảnh quen thuộc, gần gũi với cách suy nghĩ, cảm nhận của người dân miền núi, từ đó cảm nhận và phân tích tác dụng nghệ thuật của các hình ảnh.
Lời giải chi tiết:
Đoạn trích Lời tiễn dặn có những hình ảnh rất quen thuộc, gần gũi với cách suy nghĩ, cảm nhận của người dân miền núi.
- Cách sử dụng những hình ảnh với cặp đôi gắn bó quen thuộc trong đời sống tự nhiên, trong đời sống sinh hoạt rất gần gũi, quen thuộc của người dân miền núi để nói về tình yêu thủy chung, son sắt.
+ Hình ảnh từ đời sống tự nhiên: cá - nước,lúa - ruộng, mùa nước đỏ - cá về, chim tăng ló - gọi hè, chết thành sông - nước uống mát lòng , chết thành đất - dây trâuf xanh thẳm, chết thành bèo - trôi nổi ao chung.
+ Hình ảnh từ đời sống sinh hoạt: chết thành muôi - múc xuống cùng bát.
+ Hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống của người dân miền núi: chim chích trên cao lượn vòng, chim nhạn bay quanh nhà, nước đập bè chìm, sóng xô bè vỡ, thác trào dòng củi vướng, guồng gỗ, tơ rối, tơ vò, lam ống thuôc, bán trâu ngoài chợ, thu lúa muôn bông.
Tác dụng của những hình ảnh đó:
Những hình ảnh trong đoạn trích Lời tiễn dặn đã làm đậm màu sắc dân tôch:
+ Trong ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật.
+ Thiên nhiên và cuộc sống xã hội của người dân miền núi
+ Tâm lý, tính cách của người dân miền núi.
Câu 7
Câu 7 (trang 10, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Thông điệp mà đoạn trích Lời tiễn dặn muốn gửi đến người đọc là gì? Ý nghĩa của thông điệp đó đối với cuộc sống hiện nay?
Phương pháp giải:
Từ đoạn trích Lời tiễn dặn rút ra cho mình bức thông điệp ý nghĩa nhất và nêu rõ.
Lời giải chi tiết:
- Thông điệp mà đoạn trích Lời tiễn dặn muốn gửi đến người đọc:
+ Những đau khổ trong tình yêu và hôn nhân của người dân miền núi trong xã hội cũ.
+ Vẻ đẹp của tình yêu son sắt thuỷ chung.
+ Sự phản kháng tập tục hôn nhân lạc hậu của người Thái xưa và khát vọng giải phóng khỏi tập tục hôn nhân đó (Nỗi đau khổ và quyết tâm gắn bó của chàng trai và cô gái đã thể hiện sự phản kháng lại tập tục và khát vọng giải phóng khỏi tập tục hồn nhân lạc hậu của nam nữ thanh niên Thái).
- Ý nghĩa của thông điệp:
+ Sự chung thuỷ ở đâu và khi nào cũng là vẻ đẹp vĩnh hằng của tình yêu đôi lứa.
* Quan niệm về tình yêu và hôn nhân lành mạnh vẫn là vấn đề mang tính thời sự đối với lớp trẻ hiện nay.
* Giải phóng đồng bào miền núi khỏi những tập tục lạc hậu, phát huy mọi tiềm Hằng, mọi khả năng của người dân miền núi để xây dựng một đời sống xã hội văn minh, phát triển về mọi mặt của người dân miền núi đang là sự quan tâm lớn của nhân dân cả nước.
Câu 8
Câu 8 (trang 10, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Chỉ ra một đặc điểm nổi bật của truyện thơ dân gian được thể hiện trong đoạn trích Lời tiễn dặn
Phương pháp giải:
Sau khi đọc và cảm nhận nội dung của đoạn trích Lời tiễn dặn, kết hợp cùng việc đọc lại phần Kiến thức ngữ văn trong SGK viết về Truyện thơ dân gian để nắm được những đặc điểm cơ bản của thể loại này (về tính nguyên hợp, về sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình, về kết cấu, nhân vật, ngôn ngữ kể chuyện), tự đúc kết và chỉ ra một đặc điểm nổi bật của truyện thơ dân gian được thể hiện.
Lời giải chi tiết:
Đoạn trích Lời tiễn dặn được coi là một trong những đoạn trích thể hiện rõ nét về những đặc sắc của thể loại truyện thơ dân gian mang lại. Nó là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình. Hình ảnh cô gái được hiện lên rõ nét qua quan sát và tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn cô và thái độ chăm sóc ân cần của chàng trai khi cô gái ở nhà chồng. Sự đan xen giữa kể sự việc và miêu tả tâm trạng nhân vật là ưu thế nổi bật của truyện thơ. Đồng thời, các cấu trúc câu lặp lại, lối sử dụng điệp từ là đặc điểm nghệ thuật nổi bật trong đoạn trích. Một hành động, một tâm trạng khi được dùng với tần suất lặp lại với nhiều hình ảnh theo một cấu trúc ngữ pháp, nó sẽ khắc họa sâu sắc nội dung diễn tả hơn. Điều đó tạo tính chất phô diễn, giãi bày đậm chất trữ tình và tạo sự cân đối, nhịp nhàng, hài hòa về nhạc điệu. Ngoài ra, việc sử dụng các đại từ nhân xưng “anh yêu em”, “đôi ta yêu nhau”, các hô ngữ, mệnh lệnh thức “xin hãy”, “dậy đi em”,… cũng làm đoạn trích tăng tính chất trữ tình cho thể loại này.
