1. Tổng quan về viêm phúc mạc
Thế nào là viêm phúc mạc
Phúc mạc chịu trách nhiệm cố định và bảo vệ các cơ quan trong ổ bụng. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phúc mạc bao gồm hai lá: lá thành và lá tạng. Lá thành bám vào mặt dưới của cơ hoành, mặt trên của đáy chậu và được bao bọc bởi thành bụng và cột sống. Lá tạng bám vào các cơ quan và tạo thành một lớp bảo vệ cố định. Để giảm ma sát, giữa lá thành và lá tạng có một lớp dịch.
Các ổ viêm phúc mạc có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Đây là dạng phản ứng viêm phúc mạc toàn thân hoặc địa phương, do vi khuẩn hoặc hóa chất gây ra. Hội chứng viêm phúc mạc được xem là một căn bệnh nguy hiểm, vì vậy cần điều trị kịp thời theo phác đồ điều trị phù hợp.
Tại sao bệnh tiến triển nhanh chóng
Hiện nay, các bệnh nhân mắc hội chứng viêm phúc mạc thường phát triển nhanh chóng và khó kiểm soát. Một số nguyên nhân gây ra vấn đề này là:
-
Vi khuẩn gây viêm phúc mạc thường kết hợp với nhiều loại khác nhau và đều có đặc tính độc hại cao.
-
Do có diện tích lớn và tính chất bán thấm, phúc mạc khi bị viêm thường hấp thụ chất độc nhanh chóng, dẫn đến Shock và nhiễm độc nghiêm trọng.
-
Qua hệ thống ruột, các tác nhân gây bệnh có thể lây lan nhanh chóng trên toàn bộ ổ bụng.
Vùng bụng của bệnh nhân mắc viêm phúc mạc thường gặp đau nhức cực kỳ mạnh mẽ
2. Nguyên nhân gây bệnh
Xác định và phân loại nguyên nhân gây bệnh làm cho quá trình điều trị hội chứng viêm phúc mạc diễn ra chính xác và nhanh chóng hơn.
Phân loại hội chứng viêm phúc mạc
Thông qua quá trình thăm khám và nghiên cứu, có nhiều cách phân loại hội chứng viêm phúc mạc được áp dụng, như:
-
Theo phân tích về cấu trúc bệnh lý: viêm phúc mạc toàn thể và khu trú.
-
Dựa vào nguyên nhân gây bệnh: hội chứng viêm phúc mạc nguyên phát (gây ra bởi bệnh lao, phế cầu trùng, lậu cầu trùng,... thường gặp ở trẻ dưới 10 tuổi) và viêm phúc mạc thứ phát.
-
Dựa vào diễn biến lâm sàng: hội chứng viêm nhiễm phúc mạc cấp tính và hội chứng viêm nhiễm phúc mạc bán cấp tính.
Khi thấy dấu hiệu bất thường, nên sớm thực hiện các kỹ thuật kiểm tra
Nguyên nhân gây viêm phúc mạc
Nhiễm khuẩn tại màng bụng thường là nguyên nhân chính dẫn đến viêm phúc mạc. Trong một số trường hợp khác, bệnh có thể xuất phát từ sự thủng, vỡ các tạng trong thành bụng.
Có một số yếu tố dẫn đến việc phúc mạc bị vỡ thủng như:
-
Các biến chứng từ viêm ruột thừa cấp, loét dạ dày, viêm đường mật cấp, viêm tụy cấp.
-
Trong quá trình thực hiện các thủ thuật y tế không đảm bảo yếu tố kỹ thuật, vệ sinh dụng cụ.
-
Biến chứng từ các ca phẫu thuật liên quan đến đường tiêu hóa, như việc sử dụng ống nuôi ăn, hút ổ dụng bụng, nội soi đại tràng hoặc nội soi tiêu hóa.
-
Nguy cơ cao của những người mắc bệnh viêm tụy dẫn đến vi khuẩn xâm nhập vào khoang phúc mạc và gây viêm.
-
Nhiễm trùng từ túi thừa trên đường tiêu hóa có thể dẫn đến vỡ túi và làm chất thải từ đường tiêu hóa tràn vào khoang bụng, gây viêm nhiễm phúc mạc.
-
Các vết thương nếu không được xử lý đúng cách có thể làm cho vi khuẩn hoặc các chất hóa học có hại từ các phần khác của cơ thể tràn vào khoang phúc mạc.
-
Biến chứng từ các bệnh liên quan đến gan cũng có thể dẫn đến viêm phúc mạc nguyên phát. Điển hình là việc xơ gan dẫn đến vi khuẩn xâm nhập, phát triển thông qua hiện tượng tích tụ dịch báng.
Khi thực hiện phẫu thuật, cần lựa chọn cơ sở y tế uy tín, chất lượng để giảm thiểu nguy cơ của các biến chứng
3. Quy trình điều trị viêm phúc mạc
Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân mắc hội chứng viêm phúc mạc có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm như sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng,... Tình trạng kéo dài có thể gây bệnh diễn biến nặng, đe dọa tính mạng trực tiếp. Do đó, mỗi người cần thực hiện kiểm tra định kỳ, lắng nghe cơ thể và khi phát hiện triệu chứng bất thường, nên thăm khám ngay lập tức.
Bệnh nhân mắc hội chứng viêm phúc mạc tiên phát sau khi được chẩn đoán sẽ tiến hành điều trị nội khoa. Trong trường hợp bệnh đã chuyển sang giai đoạn cấp tính, điều trị ngoại khoa là cần thiết, không nên trì hoãn phẫu thuật nếu cần.
Dùng kháng sinh
Thường thì, bệnh nhân sẽ dùng thuốc qua đường tĩnh mạch. Trong khi chờ kết quả xác định nguyên nhân viêm, hầu hết sẽ được dùng kháng sinh rộng phổ. Nếu kháng sinh rộng phổ không hiệu quả, bác sĩ sẽ căn cứ vào kết quả xét nghiệm vi khuẩn để chọn loại kháng sinh phù hợp.
Phẫu thuật
Sau khi kiểm tra tình trạng sức khỏe, tổn thương của bệnh nhân, bác sĩ có thể quyết định phẫu thuật để xử lý nguyên nhân gây bệnh hoặc thực hiện tháo hút mủ nếu cần.
Nguyên tắc kỹ thuật phẫu thuật cần tuân theo bao gồm:
-
Mở đường mổ đủ rộng.
-
Mở một lớp thành bụng.
-
Loại bỏ nguyên nhân gây bệnh, làm sạch và dẫn lưu ổ bụng.
-
Đóng bụng một lớp và để da hở nếu có viêm nhiễm nặng hoặc viêm tạp khuẩn.
Một số liệu pháp khác
Để có kết quả tốt nhất trong điều trị hội chứng viêm phúc mạc, ngoài các kỹ thuật điều trị, cần kết hợp sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng hợp lý. Cũng có thể sử dụng truyền dịch điện giải để bù nước hoặc điều chỉnh cân bằng kiềm toan để hỗ trợ hô hấp và hạ nhiệt.
Phẫu thuật là một trong những biện pháp điều trị viêm phúc mạc