Giải pháp khi trẻ bị táo bón kéo dài - từ góc nhìn chuyên gia

1. Nhận biết sớm tình trạng táo bón kéo dài ở trẻ

Trẻ bị táo bón khi đi đại tiện ít hơn so với bình thường (ít hơn 3 lần/tuần), đi kèm với các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi,...

Mỗi độ tuổi của trẻ có tần suất đi vệ sinh khác nhau, vì vậy cha mẹ cần quan sát và phát hiện sớm nếu trẻ có dấu hiệu táo bón để có giải pháp phù hợp.

Tình trạng táo bón kéo dài có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ như:

• Bệnh trĩ.

• Nhiễm nấm hoặc vi khuẩn.

• Nứt hậu môn.

• Giãn đại tràng.

• Gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh,...

2. Nguyên nhân phổ biến gây táo bón kéo dài ở trẻ

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng táo bón kéo dài ở trẻ, nhưng có thể phân loại thành 2 nhóm nguyên nhân chính với mức độ nghiêm trọng và cách điều trị khác nhau.

Trẻ bị táo bón thường do lượng chất xơ trong chế độ ăn không phù hợp

2.1. Nguyên nhân chức năng gây táo bón

Chế độ dinh dưỡng không khoa học

Trẻ nhỏ dễ bị táo bón nếu cha mẹ không quan tâm đến chế độ ăn như chỉ ăn thực phẩm đặc, cứng, uống ít sữa và nước hoặc mất cân bằng dinh dưỡng. Nhiều cha mẹ nghĩ rằng, trẻ ăn nhiều chất xơ là tốt, nhưng thiếu hoặc thừa chất xơ đều có thể dẫn tới táo bón. 

Nếu trẻ sơ sinh chỉ bú sữa mẹ  trong khi mẹ bị táo bón thì mẹ cần xem lại chế độ dinh dưỡng để xem có vấn đề gì hay không. Thông thường chỉ khi mẹ bị táo bón nghiêm trọng, trẻ mới nhận nguồn sữa từ mẹ sẽ bị táo bón.

Trẻ không đủ vệ sinh

Do quá nghịch ngợm hoặc lo sợ khi đi nhà trẻ, nhiều trẻ thường không đi vệ sinh đúng lúc. Đây là thói quen rất không tốt vì sẽ làm phân tích tụ và cứng hơn, gây khó khăn khi đi tiêu.

Trẻ ít vận động hoặc bị căng thẳng, lo lắng

Tâm lý cũng ảnh hưởng rất lớn đến việc đi tiêu ở trẻ, cha mẹ cần chú ý giải tỏa trạng thái căng thẳng, lo sợ của trẻ. Ngoài ra, nên khuyến khích trẻ tham gia thể thao, vận động nhiều để phát triển cơ thể, ngăn ngừa táo bón thay vì chỉ ngồi học hoặc chơi đùa tại chỗ.

Trẻ uống sữa không đúng cách: Nếu trẻ uống sữa pha không đúng tỉ lệ, sai công thức,… đặc biệt là sữa quá đặc có thể gây táo bón.

Uống sữa sai cách có thể dẫn đến tình trạng táo bón

Lạm dụng thuốc hoặc các bổ sung dinh dưỡng: sử dụng quá nhiều thuốc hoặc bổ sung dinh dưỡng trong thời gian dài không thể thay thế dinh dưỡng từ thực phẩm, dễ dẫn đến táo bón ở trẻ nhỏ.

2.2. Táo bón do nguyên nhân bệnh lý

Tình trạng táo bón có thể trở nên nghiêm trọng và khó chữa nếu nguyên nhân là do các bệnh lý như viêm đại tràng, cường giáp, phình đại tràng bẩm sinh, bệnh lý hậu môn, bệnh cột sống, rối loạn điện giải,...

Dù không phổ biến nhưng nếu tình trạng táo bón không được phát hiện sớm, bệnh có thể diễn biến nghiêm trọng và ảnh hưởng đến sức khỏe. Lúc này, trẻ cần được đưa đi khám để tìm nguyên nhân bệnh lý và đề xuất phương pháp điều trị thích hợp.

3. Bác sĩ tư vấn: Làm thế nào khi trẻ bị táo bón kéo dài?

Việc điều trị táo bón ở trẻ càng sớm càng tốt, hầu hết tình trạng sẽ cải thiện nếu cha mẹ và trẻ thực hiện đúng những điều sau:

3.1. Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Chế độ ăn uống hàng ngày của trẻ cần đảm bảo như sau:

• Đảm bảo cân đối dinh dưỡng, đặc biệt là bổ sung đủ chất xơ và dầu ăn để hỗ trợ tiêu hóa,…

• Giới hạn lượng tinh bột, cơm trắng và chuối, thay vào đó cho trẻ ăn yến mạch, gạo nguyên cám, ngũ cốc,…

• Hạn chế cho trẻ uống quá nhiều nước ngọt và thức ăn có nhiều chất béo.

• Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày, có thể thay thế bằng nước ép hoa quả để trẻ thích hơn và bổ sung Vitamin và chất xơ.

Dùng thuốc làm mềm phân nếu trẻ đại tiện gặp khó khăn quá nhiều

3.2. Sử dụng thuốc làm mềm phân theo hướng dẫn của bác sĩ

Khi bị táo bón, việc đi đại tiện của trẻ rất khó khăn và có thể gây đau đớn, thậm chí làm tổn thương niêm mạc ruột. Do đó, có thể cần dùng thuốc làm mềm phân để tăng nhu động ruột và cải thiện tình trạng. Tuy nhiên, để sử dụng thuốc hiệu quả thì cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

3.3. Điều chỉnh hành vi và tâm lý cho trẻ

Để ngăn ngừa tình trạng táo bón tiếp tục xảy ra thì ngoài chế độ dinh dưỡng và sử dụng thuốc, điều chỉnh hành vi và tâm lý cho trẻ cũng rất quan trọng. Dưới đây là những thói quen mà cha mẹ cần áp dụng cho trẻ:

• Hướng dẫn trẻ ngồi đúng tư thế khi đi đại tiện, tránh sử dụng điện thoại hoặc đọc sách khi đi.

• Khuyến khích trẻ đi đại tiện ngay khi có nhu cầu, đặc biệt là tạo thói quen vào buổi sáng mỗi ngày, tránh để trẻ lười đi đại tiện.

• Cha mẹ nên quan tâm, giải thích và động viên trẻ khi gặp phải tình trạng táo bón, tránh để trẻ lo lắng và căng thẳng vì có thể làm nặng thêm tình trạng táo bón.

• Khuyến khích thói quen uống nước đầy đủ, ăn nhiều rau xanh và trái cây thay vì các loại thực phẩm ít chất xơ.

Điều trị táo bón sớm giúp ngăn ngừa biến chứng của bệnh

Hi vọng thông tin Mytour chia sẻ sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về vấn đề táo bón ở trẻ và cách giải quyết thắc mắc phải làm gì khi trẻ bị táo bón kéo dài. Không nên bỏ qua vấn đề này dù táo bón ở trẻ rất phổ biến vì nó có thể dẫn đến các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và phát triển của trẻ sau này.