Buzz
I. Nhận xét về cách liên kết các câu trong bài học thông qua việc thay thế từ ngữ lớp 5
Câu 1 trang 76 sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 tập 2
Các câu trong đoạn văn sau đang đề cập đến ai? Những từ ngữ nào giúp chúng ta xác định điều đó?
Đã nhiều năm gắn bó với Vương phủ Vạn Kiếp, gần gũi với Hưng Đạo Vương, chàng thư sinh họ Trương thấy Ông luôn giữ được sự điềm tĩnh. Không có gì có thể khiến vị Quốc công Tiết chế mất bình tĩnh. Với tài năng xuất chúng, Hưng Đạo Vương không quên rằng để giành chiến thắng, cần phải tạo sự đồng lòng. Chuyến này, Ông cùng nhà vua tham dự Hội nghị Diên Hồng. Sau đó, Ông sẽ trực tiếp ra chiến trường. Trước tình hình nguy hiểm, với vận nước mong manh, Người vẫn giữ được sự bình thản, tự tin và đĩnh đạc một cách lạ thường.
Theo LÊ VÂN
Giải thích chi tiết:
Đoạn văn miêu tả về Hưng Đạo Vương.
Các từ ngữ nào cho bạn biết điều đó là:
- Ông: xuất hiện nhiều lần trong đoạn văn.
- Hưng Đạo Vương: được đề cập trực tiếp ở câu số 5.
- Vị Quốc công Tiết chế: danh hiệu của Hưng Đạo Vương được nêu ở câu số 2.
- Vị Chủ tướng tài ba: danh xưng của Hưng Đạo Vương được nhắc đến ở câu số 3.
- Người: đại từ dùng để thay thế Hưng Đạo Vương, được đề cập ở câu số 6.
Câu 2 trang 76 trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 tập 2
Tại sao cách diễn đạt trong đoạn văn này lại được đánh giá cao hơn so với cách diễn đạt trong đoạn văn dưới đây?
Nhiều năm sống tại Vương phủ Vạn Kiếp, gần gũi Hưng Đạo Vương, chàng thư sinh họ Trương nhận thấy Hưng Đạo Vương luôn giữ được sự điềm tĩnh. Không điều gì có thể làm Hưng Đạo Vương mất bình tĩnh. Hưng Đạo Vương hiểu rằng một yếu tố quan trọng để đạt được chiến thắng là sự gắn bó của lòng người. Lần này, Hưng Đạo Vương cùng nhà vua tham dự Hội nghị Diên Hồng. Sau đó, Hưng Đạo Vương sẽ lập tức ra chiến trường. Trước hiểm nguy, với vận nước như ngàn cân treo sợi tóc, Hưng Đạo Vương vẫn giữ được sự bình thản, tự tin, và đĩnh đạc một cách đáng ngạc nhiên.
Giải thích chi tiết:
Có thể khẳng định cách diễn đạt trong đoạn văn 1 vượt trội hơn so với đoạn văn 2 vì những lý do sau đây:
- Áp dụng nhiều đại từ thay thế khác nhau:
+ Đoạn văn 1: sử dụng các đại từ thay thế như 'Ông', 'Vị Quốc công Tiết chế', 'Vị Chủ tướng tài ba', 'Người' để thay cho 'Hưng Đạo Vương'.
+ Đoạn văn 2: chỉ lặp lại 'Hưng Đạo Vương' nhiều lần.
=> Việc sử dụng nhiều đại từ thay thế giúp đoạn văn 1 tránh sự lặp lại (tạo nên sự linh hoạt, mượt mà cho câu văn); tăng cường tính trang trọng (thể hiện sự tôn trọng đối với Hưng Đạo Vương); làm nổi bật phẩm chất và tính cách của Hưng Đạo Vương (giúp người đọc hình dung rõ nét về vị danh tướng này).
- Sử dụng các từ ngữ mô tả sinh động:
+ Đoạn văn 1: sử dụng các từ miêu tả sinh động như 'điềm tĩnh', 'bình thản', 'tự tin', 'đĩnh đạc', 'lạ lùng'.
+ Đoạn văn 2: chỉ dùng những từ miêu tả cơ bản như 'luôn điềm tĩnh', 'không điều gì làm ... rối trí', 'bình thản, tự tin, đĩnh đạc'.
=> Việc sử dụng từ ngữ miêu tả sinh động trong đoạn văn 1 làm tăng sự biểu cảm (giúp người đọc cảm nhận rõ hơn về phẩm chất của Hưng Đạo Vương); tăng cường sự gợi cảm (giúp hình dung rõ nét hình ảnh Hưng Đạo Vương); và tạo ấn tượng mạnh (giúp người đọc nhớ lâu về nhân vật Hưng Đạo Vương).
- Áp dụng cấu trúc câu đa dạng.
+ Đoạn văn 1: sử dụng nhiều kiểu câu với cấu trúc và ngữ điệu phong phú.
+ Đoạn văn 2: sử dụng các câu văn đơn giản, chủ yếu là câu kể về trạng thái hoặc hành động.
=> Sử dụng cấu trúc câu đa dạng giúp đoạn văn 1 tránh sự đơn điệu (tạo sự hấp dẫn cho người đọc); làm nổi bật nội dung (giúp người đọc dễ dàng nắm bắt thông tin); và tăng cường tính biểu cảm (giúp người đọc cảm nhận sâu sắc cảm xúc của tác giả).
II. Ghi nhớ: Liên kết các câu trong bài bằng cách thay thế từ ngữ lớp 5
Khi các câu trong đoạn văn đều nói về một đối tượng cụ thể, chúng ta có thể dùng đại từ hoặc từ đồng nghĩa để thay thế cho những từ đã sử dụng trong câu trước. Điều này giúp tạo sự liên kết giữa các câu và tránh lặp từ quá nhiều.
III. Luyện tập: Liên kết các câu trong bài bằng cách thay thế từ ngữ lớp 5
Câu 1 trang 77 trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 tập 2
Mỗi từ in đậm dưới đây thay thế cho từ nào? Việc thay thế từ ngữ như vậy có ý nghĩa gì?
Hai Long lái xe nhanh về phía Phú Lâm để tìm hộp thư bí mật.
Người đặt hộp thư luôn khiến anh bất ngờ. Hộp thư bao giờ cũng được đặt ở một nơi dễ tìm nhưng ít người để ý. Thỉnh thoảng, người liên lạc còn gửi kèm một chút tình cảm, thường là những vật mang hình chữ V mà chỉ anh mới nhận ra. Đó chính là tên Tổ quốc Việt Nam, là lời chúc mừng chiến thắng.
HỮU MAI
Giải thích chi tiết:
Các từ in đậm thay thế cho:
- Anh: thay cho 'Hai Long'.
- Người liên lạc: thay cho 'người đặt hộp thư'.
- Đó: thay cho 'những vật mang hình chữ V'.
Việc thay thế từ ngữ ở đây có tác dụng:
- Tránh sự lặp lại: tạo sự linh hoạt và mượt mà cho câu văn.
- Làm nổi bật nội dung: giúp người đọc dễ dàng tiếp thu thông tin.
- Tăng cường tính biểu cảm: giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về cảm xúc của tác giả.
Câu 2 trang 77 trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 tập 2
Hãy thay thế những từ lặp lại trong từng câu của đoạn văn dưới đây bằng các từ ngữ tương đương để đảm bảo sự liên kết mà không bị lặp từ:
Vợ An Tiêm cảm thấy rất lo lắng. Bà nói với An Tiêm:
- Như thế này, vợ chồng chúng ta sẽ gặp nguy hiểm.
An Tiêm cố gắng trấn an vợ:
- Chỉ cần còn hai tay, chúng ta vẫn có thể sống được.
Giải thích chi tiết:
Phương pháp 1:
Vợ An Tiêm cảm thấy cực kỳ lo lắng. Bà nói với An Tiêm:
- Nếu tình hình này tiếp tục, chúng ta sẽ không sống nổi.
An Tiêm cố gắng động viên vợ:
- Nếu còn hai bàn tay, gia đình chúng ta vẫn có thể sống sót.
Phương pháp 2:
(1) Vợ An Tiêm cảm thấy rất lo lắng. (2) Bà nói với chồng:
- 'Bà' (câu 2) thay cho 'vợ An Tiêm' (câu 1).
- 'Chồng' (câu 2) thay cho 'An Tiêm' (câu 1).
(3) Như vậy, chúng ta sẽ gặp nguy hiểm.
(4) An Tiêm tìm cách trấn an vợ.
(5) Chỉ cần còn hai bàn tay, chúng ta vẫn có thể sống sót.
IV. Phần bài tập luyện tập
Câu 1:
Đoạn văn gốc:
Mùa xuân đến với những làn gió ấm áp. Cánh đồng lúa xanh mướt như một tấm thảm dài. Ánh nắng xuân nhẹ nhàng phủ lên cánh đồng, làm cho lúa trở nên óng ánh như vàng. Trên cánh đồng, các chú chim hót líu lo, tạo nên một bản nhạc du dương và vui tươi.
Yêu cầu:
- Thay thế các từ lặp lại trong đoạn văn bằng những từ ngữ tương đương để duy trì sự liên kết mà không bị lặp từ.
- Viết lại đoạn văn sau khi đã thay thế.
Giải thích chi tiết:
Đoạn văn sau khi đã thay thế:
Khi mùa xuân đến, những cơn gió ấm áp thổi về. Cánh đồng lúa xanh mướt trải dài như một tấm thảm. Ánh nắng xuân nhẹ nhàng lan tỏa trên cánh đồng, làm cho lúa lấp lánh như dát vàng. Các đàn chim hót líu lo trên cánh đồng, tạo ra một bản nhạc du dương và vui tai.
Câu 2:
Đoạn văn gốc:
Những bông hoa sen nở rộ trên mặt hồ. Hoa sen có nhiều cánh mỏng manh, xếp đều đặn, ôm lấy nhụy hoa vàng óng. Nhụy của hoa sen tỏa ra một mùi hương thơm nhẹ nhàng. Mùi hương ấy lan tỏa khắp không gian, khiến mọi người cảm thấy thư thái và dễ chịu.
Yêu cầu:
- Thay thế các từ lặp lại trong đoạn văn bằng những từ ngữ tương đương để duy trì sự liên kết mà không bị lặp từ.
- Viết lại đoạn văn sau khi đã thay thế.
Giải thích chi tiết:
Đoạn văn sau khi đã thay thế:
Trên mặt hồ, hoa sen nở rực rỡ. Các cánh hoa mỏng manh xếp đều đặn, ôm lấy nhụy hoa vàng óng. Từ nhụy của hoa, một hương thơm nhẹ nhàng tỏa ra. Mùi hương ấy lan rộng khắp không gian, đem lại cho mọi người cảm giác thư thái và dễ chịu.
