Buzz
1. Kiến Thức Chung Về Bệnh Đái Tháo Đường
1.1. Các Loại Đái Tháo Đường
Đái Tháo Đường (Tiểu Đường) Là Dạng Bệnh Rối Loạn Chuyển Hóa Đường Bên Trong Cơ Thể Do Tuyến Tụy Không Có Khả Năng Tự Sản Xuất Insulin Hoặc Tế Bào Bị Mất Khả Năng Sử Dụng Insulin Có Sẵn Trong Cơ Thể Khiến Cho Lượng Đường Trong Máu Luôn Cao Hơn Mức Bình Thường.
Cơ chế hình thành bệnh tiểu đường được giải thích.
Bệnh tiểu đường có các dạng như sau:
+ Tiểu đường loại 1:
Bệnh này phát sinh do tuyến tụy không sản xuất insulin, thường do di truyền gây ra. Khi tế bào tuyến tụy sản xuất insulin bị phá hủy, người bệnh sẽ phải dùng thuốc suốt đời. Bệnh không thể phòng tránh được do di truyền, phải tiêm insulin định kỳ kết hợp với thay đổi chế độ ăn uống và thể dục đều đặn. Trong số người bị bệnh tiểu đường thì có 5 - 10% thuộc dạng này và phần lớn ở những người dưới 20 tuổi.
+ Tiểu đường loại 2:
Đây là nhóm bệnh nhân phổ biến, chiếm khoảng 90 - 95%, chủ yếu xảy ra ở độ tuổi trên 40. Nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường loại 2 là do cơ thể không sản xuất đủ hoặc không đáp ứng với insulin một cách bình thường. Tác nhân gây ra bệnh thường là do thiếu vận động, thừa cân và ít vận động.
+ Tiểu đường thai kỳ
Có khoảng 4% thai phụ mắc bệnh lý này, chủ yếu xuất hiện ở thai kỳ từ tuần 24 - 28 và sẽ tự khỏi sau khi sinh xong. Tuy nhiên, để không ảnh hưởng xấu cho cả mẹ và bé thì bệnh lý này cũng cần được điều trị kịp thời.
1.2. Những biến chứng nguy hiểm do tiểu đường gây ra
Biến chứng của bệnh tiểu đường phụ thuộc rất nhiều vào quá trình điều trị và kiểm soát bệnh. Mỗi loại biến chứng có cơ chế sinh bệnh riêng, nhưng tình trạng tăng đường trong máu luôn là yếu tố chính. Có những trường hợp tăng đường máu kéo dài nhưng không gây biến chứng nhiều, trong khi có những trường hợp bị bệnh ngắn nhưng lại có nhiều biến chứng nặng. Ngoài tăng đường máu, các yếu tố khác như di truyền và môi trường cũng đóng vai trò quan trọng trong gây ra biến chứng.
Bệnh tiểu đường có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Các biến chứng nguy hiểm do bệnh tiểu đường gây ra có thể kể đến như:
- Biến chứng cấp tính
+ Giảm Glucose trong máu: biểu hiện bao gồm sự chậm trễ trong các cử động và lời nói, cảm giác buồn ngủ, mệt mỏi, run rẩy, đói, yếu cơ,... Khi Glucose máu giảm xuống mức cực thấp, có thể dẫn đến tình trạng hôn mê.
+ Nhiễm Ceton: đây là hiện tượng nhiễm độc do máu bị tăng acid acetic. Người mắc bệnh thường có các triệu chứng như tiểu nhiều hơn bình thường, uống nước nhiều, khát, chán ăn, đau bụng, đau đầu, da đỏ,... Nếu không được xử trí kịp thời có thể dẫn đến hôn mê và tử vong.
+ Tăng Glucose trong máu: khi lượng đường huyết > 33,3 mmol/l, có thể gây ra tình trạng này với các triệu chứng như yếu cơ, khát nước, chuột rút, tiểu nhiều, co giật, nhầm lẫn. Trong trường hợp nặng nhất, bệnh nhân có thể bị hôn mê và tử vong.
- Biến chứng mãn tính
+ Mạch máu nhỏ bị tổn thương: nguyên nhân là sự biến động của Glucose trong máu và sự tăng cao của nồng độ đường trong máu. Nếu bệnh nhân mắc cao huyết áp, tổn thương sẽ nặng hơn.
+ Vấn đề về thần kinh: gây ra bởi sự tổn thương của các mạch máu nhỏ cung cấp dinh dưỡng cho các dây thần kinh.
+ Rối loạn về võng mạc: dẫn đến giảm thị lực và có thể gây mù hoàn toàn. Nguyên nhân của hiện tượng này là do sự tổn thương của các mạch máu trong võng mạc.
+ Vấn đề về thận: do các mạch máu nhỏ tại khu vực thận bị tổn thương.
+ Bệnh mạch vành: khoảng 75% số người mắc bệnh đái tháo đường phát triển biến chứng bệnh mạch vành, đồng thời nguy cơ tử vong ở trường hợp này cao gấp 4 lần so với người mắc bệnh mạch vành nhưng không đái tháo đường.
2. Lý do ít vận động tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường
2.1. Tầm quan trọng của hoạt động thể chất đối với sức khỏe và bệnh tiểu đường
Trước khi tìm hiểu nguyên nhân tại sao thiếu vận động gây nguy cơ đái tháo đường, trước hết chúng ta cần hiểu vai trò của việc vận động đối với bệnh lý này. Việc tập luyện thể chất nói chung, đặc biệt là vận động thể dục thể thao, luôn là một phần quan trọng với sức khỏe của chúng ta vì nó giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch, béo phì, cao mỡ máu,...
Thiếu vận động làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường nên việc tập luyện đúng cách là biện pháp phòng ngừa hiệu quả cho căn bệnh này
Đối với bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường, việc vận động không chỉ giúp kiểm soát đường huyết mà còn tăng cường hoạt động của insulin trong cơ thể, từ đó hỗ trợ:
- Giảm đường trong máu và tăng khả năng sử dụng glucose của cơ thể.
- Có thể giảm sản xuất insulin.
- Tăng cholesterol lành mạnh và giảm cholesterol có hại, từ đó giảm nguy cơ về bệnh tim mạch.
- Cải thiện áp lực máu.
- Điều chỉnh cân nặng.
- Giữ cho khớp linh hoạt và gia tăng tính linh hoạt.
- Giảm căng thẳng.
- Hỗ trợ điều trị tiểu đường và ngăn chặn các biến chứng của căn bệnh này.
- Cải thiện sự sử dụng đường trong cơ thể, giúp kiểm soát đường huyết và giảm nhu cầu sử dụng thuốc của bệnh nhân.
2.2. Thiếu vận động là một trong những yếu tố gây ra đái tháo đường
Người ít vận động, đặc biệt là những người làm việc trong môi trường bệnh viện hoặc văn phòng, có nguy cơ cao hơn để mắc bệnh tiểu đường so với những người lao động năng động gấp ba lần. Nguyên nhân chính gây ra nguy cơ đái tháo đường do ít vận động là do tụy, nơi sản xuất insulin, và insulin giúp tế bào lấy glucose từ máu để tạo ra năng lượng. Khi ít vận động, tế bào ít phản ứng với insulin. Nếu ngồi liên tục hơn 8 tiếng mỗi ngày, sự đáp ứng với insulin sẽ giảm, dẫn đến sản xuất insulin quá mức và cuối cùng là bệnh tiểu đường.
Thêm vào đó, thói quen ít vận động kết hợp với việc tiêu thụ thực phẩm giàu năng lượng cũng tăng nguy cơ béo phì. Ở giai đoạn đầu của béo phì, sản xuất insulin vẫn bình thường, nhưng càng về sau, sự đề kháng insulin tăng lên khiến cho hiệu quả hoạt động của chất này bị suy giảm. Để khắc phục tình trạng này, tuyến tụy phải làm việc quá sức, dẫn đến giảm khả năng sản sinh ra insulin và cuối cùng, cơ thể không đủ để duy trì chuyển hóa đường trong máu một cách bình thường nữa. Đây cũng là lý do gián tiếp khiến ít vận động tăng nguy cơ đái tháo đường.
