Giải trí là hoạt động mang tính nghệ thuật trong thời gian rảnh, giúp giảm bớt căng thẳng tinh thần, kích thích sự hứng thú và đóng góp vào sự phát triển toàn diện của con người về trí tuệ, thể chất và thẩm mỹ.
Khái niệm và phân loại
Hoạt động giải trí là một phần trong hệ thống các hoạt động của con người; và là hoạt động duy nhất không liên quan đến nhu cầu sinh lý.
Theo Đoàn Văn Chúc, con người cần thực hiện bốn loại hoạt động chính:
- Hoạt động sản xuất để duy trì và phát triển cá nhân cũng như xã hội. Đây là nghĩa vụ xã hội của mỗi người.
- Hoạt động trong các mối quan hệ xã hội như chăm sóc gia đình, thăm bà con, bạn bè… Đây là nghĩa vụ cá nhân.
- Hoạt động liên quan đến đời sống vật chất như nấu ăn, ăn uống, nghỉ ngơi, vệ sinh cá nhân… Đây là hoạt động đáp ứng nhu cầu vật chất của mỗi người.
- Hoạt động liên quan đến đời sống tinh thần như thưởng thức nghệ thuật, chơi trò chơi, tham gia sinh hoạt tôn giáo… Đây là hoạt động đáp ứng nhu cầu tinh thần của mỗi người.
Giải trí là loại hoạt động cuối cùng trong bốn loại hoạt động được nêu. Nó mang tính tự do hơn các hoạt động khác, không liên quan đến nhu cầu sinh lý, không bị cưỡng bức; con người có thể chọn theo sở thích trong khuôn khổ chuẩn mực xã hội. Đây là bước chuyển từ nghĩa vụ sang sự tự nguyện. Đồng thời, đây là những hoạt động không nhằm mục đích vụ lợi, mà nhằm giải tỏa căng thẳng tinh thần, đạt được sự thư giãn, yên tĩnh trong tâm hồn và cảm nhận thẩm mỹ. Thời gian dành cho hoạt động này gọi là thời gian rỗi.
Khoảng thời gian tự do
Khoảng thời gian tự do, không bị áp lực bởi các nhu cầu sinh tồn hay nghĩa vụ cá nhân, là lúc cá nhân được hoàn toàn tự do, không bị chi phối bởi các yêu cầu vật chất. Con người có thể thoát khỏi những lo lắng hàng ngày, tìm đến những hoạt động giải trí với một tâm trí thanh thản và tinh thần tự do.
Nhu cầu giải trí
Giải trí là nhu cầu thiết yếu của con người, đáp ứng những mong muốn sâu xa từ cá nhân. Nó kích thích hoạt động để thỏa mãn nhu cầu đó, thuộc các bậc cao hơn của thang nhu cầu, không chỉ liên quan đến sinh tồn mà còn là sự phát triển tinh thần, hoàn thiện bản thân và khẳng định mình. Nhu cầu giải trí đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc nhu cầu tinh thần của con người.
Di sản
Kể chuyện qua từ ngữ, hình ảnh, âm thanh và cử chỉ là một hình thức giải trí đã tồn tại từ lâu đời.