Câu 1
Câu 1 (trang 31 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Đọc nhiều lần bài thơ và cảm nhận mạch cảm xúc trong bài (gợi ý: từ cảm xúc về thiên nhiên, đất nước dẫn đến suy nghĩ, ước nguyện của tác giả). Từ việc nhận ra mạch cảm xúc, hãy nêu bố cục của bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Mạch cảm xúc: từ xúc cảm trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời đến mùa xuân của mỗi con người trong mùa xuân lớn của đất nước.
Câu 2
Câu 2 (trang 32 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước đã được mô tả như thế nào qua những hình ảnh, màu sắc, âm thanh trong hai khổ thơ đầu?
Lời giải chi tiết:
- Mùa xuân ở khổ thơ đầu là mùa xuân của thiên nhiên, đất trời đầy sức sống với dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện hót vang trời.
- Có nhiều cách hiểu về hai câu thơ này, dù hiểu như thế nào thì hai câu thơ cũng thể hiện niềm say sưa ngây ngất của nhà thơ trước cảnh mùa xuân.
Câu 3
Câu 3 (trang 32 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Phân tích đoạn thơ 'Ta làm con chim hót... Dù là khi tóc bạc' (chú ý những hình ảnh biểu tượng, từ ngữ và cách diễn đạt rất gợi cảm thể hiện một ước nguyện chân thành của tác giả). Đoạn thơ ấy gợi cho em những cảm nghĩ gì về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người.
Lời giải chi tiết:
- Đó là khát vọng được hòa nhập vào cuộc sống, được cống hiến phần tốt đẹp của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.
- Đoạn thơ gợi cho ta những suy nghĩ sâu sắc về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người.
Câu 4
Câu 4 (trang 33 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Bài thơ mang một giai điệu trong sáng, tinh tế, gợi cảm, gần gũi với âm nhạc dân ca. Những yếu tố như hình thể thơ, cách chia nhịp, ghép vần, điệp ngữ,... đã được sử dụng như thế nào để tạo nên giai điệu đó?
Lời giải chi tiết:
Nhạc điệu bài thơ được tạo ra nhờ vào việc sử dụng các yếu tố:
- Hình thể thơ nhẹ nhàng, tinh tế, gần gũi với âm nhạc dân ca, ghép vần liền tạo ra sự liền mạch cho cảm xúc.
- Sự cân đối giữa hình ảnh tự nhiên, đơn giản với hình ảnh sâu sắc và biểu tượng
- Ngôn ngữ thơ trong sáng, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc với những tượng trưng, điệp ngữ.
- Cấu trúc bài thơ chặt chẽ, dựa trên sự phát triển của hình ảnh mùa xuân.
Câu 5
Câu 5 (trang 33 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Em hiểu thế nào về tiêu đề Mùa xuân nho nhỏ? Hãy nói về chủ đề của bài thơ.
Lời giải chi tiết:
- Phản ánh về tiêu đề của bài thơ: đó là một sáng kiến độc đáo của nhà thơ Thanh Hải, Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải không chỉ là mùa xuân của thiên nhiên mà còn là mùa xuân của cuộc sống con người, nhỏ bé nhưng đầy ấm áp với lòng nhân ái.
- Chủ đề của bài thơ: cảm nhận về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước và khát vọng hy sinh cho đất nước, cho cuộc sống.
Luyện tập
Câu hỏi (trang 33 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Viết một đoạn văn nhận xét về một khổ thơ trong bài mà bạn yêu thích.
Lời giải chi tiết:
Bình luận về khổ thơ đầu:
Bắt đầu bài thơ, tác giả đã vẽ ra một bức tranh mùa xuân trước mắt chúng ta giữa cảnh thiên nhiên và đất trời, vũ trụ:
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi! Con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời...
Khung cảnh mùa xuân dần dần hiện ra với vẻ đẹp đơn giản, tĩnh lặng nhưng cũng đầy sức sống. Ở đây, mùa xuân của Thanh Hải không phô trương với hoa đào nở rộ, nhưng lại mang lại một vẻ đẹp bình dị, gần gũi, làm cho bức tranh mùa xuân thêm phần gần gũi và sâu sắc. Màu tím của bông hoa trở nên đặc biệt khi tác giả tô đậm thành 'tím biếc', tạo nên một bức tranh mùa xuân độc đáo và sâu lắng. Bức tranh này càng trở nên sinh động với gam màu tím kết hợp với hình ảnh của con chim chiền chiện hót trong không khí, tạo nên một cảm giác tươi mới và yên bình.