Buzz
Câu 1
Câu 1 (trang 9 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Nhận diện và lập luận về ý kiến chính và các luận điểm của văn bản
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản, xác định ý kiến chính và các luận điểm ủng hộ ý kiến đó. Lưu ý về đề tài của văn bản.
Lời giải chi tiết:
- Ý kiến chính: Nguy cơ của chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thế giới. Vì vậy, việc đấu tranh chống lại và loại bỏ nguy cơ này để xây dựng một thế giới hòa bình là nhiệm vụ quan trọng của toàn nhân loại.
- Các luận điểm:
+ Vũ khí hạt nhân có khả năng phá hủy hoàn toàn trái đất và các hành tinh trong hệ mặt trời khác.
+ Cuộc đua vũ trang, đặc biệt là vũ trang hạt nhân, là không hợp lý và rất tốn kém.
+ Chiến tranh hạt nhân không chỉ là một sự đi ngược lại với lý trí của loài người mà còn là một sự phản lại lý trí của tự nhiên.
+ Do đó, mọi người trên thế giới phải cùng nhau ngăn chặn chiến tranh hạt nhân và đấu tranh vì một thế giới hòa bình.
Câu 2
Câu 2 (trang 10 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Trong phần đầu của văn bản, tác giả đã làm rõ nguy cơ của chiến tranh hạt nhân đối với con người và mọi sự sống trên trái đất bằng cách nào?
Phương pháp giải:
Đọc lại phần đầu của văn bản; chú ý đến việc sử dụng số liệu thống kê, so sánh và các ví dụ điển hình.
Lời giải chi tiết:
- Nguy cơ của chiến tranh hạt nhân đối với con người và mọi sự sống trên Trái Đất đã được tác giả làm rõ bằng cách:
+ 50.000 quả đạn hạt nhân tương đương với 4 tấn thuốc nổ/người -> nếu cả những quả đó nổ tung lên sẽ tiêu diệt mọi dấu vết sự sống trên Trái Đất mười hai lần.
+ Nguy cơ kinh hoàng đó đang đè nặng lên chúng ta như một thanh gươm Đa-mô-clet -> mối nguy hiểm trực tiếp đe dọa sự tồn tại của con người.
- Tác giả đã sử dụng phương pháp trình bày số liệu, giải thích dựa trên những tính toán khoa học, chính xác và cụ thể để mô tả nguy cơ của vũ khí hạt nhân.
Câu 3
Câu 3 (trang 10 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Tác giả đã chỉ ra sự tốn kém và tính vô lý của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân thông qua những bằng chứng nào?
Phương pháp giải:
- Chú ý vào đoạn văn: Năm 1981 (...) trên thế giới và đoạn Tuy nhiên (...) điểm khởi đầu của nó.
- Tính vô lý của cuộc chạy đua vũ trang không chỉ là việc đi ngược lại lý trí mà còn là việc tiêu tốn tiền vào vũ khí hủy diệt, trong khi không có tiền để cứu trợ trẻ em và thực hiện các chương trình giáo dục, lương thực, y tế,...
Lời giải chi tiết:
- Sự tốn kém:
+ Tác giả đã trích dẫn chương trình không thực hiện được của UNICEF do thiếu kinh phí;
+ Tác giả đã trích dẫn vấn đề y tế;
+ Tác giả đã trích dẫn vấn đề cung cấp thực phẩm;
+ Tác giả đã trích dẫn vấn đề giáo dục.
- Quan trọng nhất là: trong mỗi trích dẫn, tác giả đã so sánh cụ thể để làm nổi bật tính không hợp lý của cuộc chạy đua vũ trang. Những con số cụ thể này đã có sức thuyết phục mạnh mẽ.
Câu 4
Câu 4 (trang 11 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Tại sao có thể nói: “Chiến tranh hạt nhân “không chỉ đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại cả lí trí tự nhiên nữa?' Bạn cảm thấy thế nào trước cảnh báo của nhà văn Mác-két về nguy cơ tiêu diệt sự sống và nền văn minh trên trái đất khi có chiến tranh hạt nhân nổ ra?
Phương pháp giải:
Cần chú ý đến lập luận của tác giả ở đoạn văn Tuy nhiên (...) điểm khởi đầu của nó, đưa ra suy nghĩ về cảnh báo của nhà văn về nguy cơ hủy diệt.
Lời giải chi tiết:
- Chiến tranh hạt nhân “không chỉ đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại cả lí trí tự nhiên nữa” bởi vì:
+ Chiến tranh hạt nhân xảy ra sẽ tiêu diệt, xoá sạch những thành tựu của văn minh con người cũng như quá trình tiến hoá của sự sống, tự nhiên trên Trái Đất.
+ Lời cảnh báo của nhà văn G.Mac-ket đã đặt ra trước mặt toàn loài người một trách nhiệm quan trọng. Đó là chúng ta phải đoàn kết, quyết tâm ngăn chặn nguy cơ chiến tranh hạt nhân, đấu tranh cho một thế giới hòa bình.
- Suy nghĩ của bạn: nhà văn đã có cái nhìn sâu rộng và nhân văn khi đưa ra những lập luận cảnh báo về nguy cơ hủy diệt. Lời cảnh báo của nhà văn G.Mac-ket đã đặt ra trước mặt toàn loài người một trách nhiệm quan trọng. Đó là chúng ta phải đoàn kết, quyết tâm ngăn chặn nguy cơ chiến tranh hạt nhân, đấu tranh cho một thế giới hòa bình.
Câu 5
Câu 5 (trang 11 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Theo bạn, vì sao văn bản này được gọi là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình?
Phương pháp giải:
Cần chú ý đến nội dung văn bản, thái độ lên án cuộc đua vũ khí, lời kêu gọi của tác giả về một thế giới không có vũ khí.
Lời giải chi tiết:
- Văn bản được gọi là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình, bởi vì mục đích của người viết là muốn nhấn mạnh vào nhiệm vụ đấu tranh để ngăn chặn nguy cơ đó.
- Tên gọi đó thể hiện quan điểm cơ bản của bài văn, đồng thời như một khẩu hiệu, kêu gọi, hướng người đọc tới một thái độ đấu tranh tích cực.
Luyện tập
Trả lời câu hỏi (trang 11 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Chia sẻ cảm nghĩ của bạn sau khi đọc văn bản Đấu tranh cho một thế giới hòa bình của nhà văn G.G Mác-két.
Phương pháp giải:
Tập trung vào cảm xúc và suy nghĩ về sự tiêu tốn của cuộc đua vũ khí, tính phi lí của nó, nguy cơ của thế giới và trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc ngăn chặn chiến tranh.
Lời giải chi tiết:
“Đấu tranh cho một thế giới hòa bình' là một thông điệp sâu sắc của Mác-két, một nhà văn và nhà hoạt động xã hội lỗi lạc người Colombia, được trao giải Nobel Văn học năm 1982, gửi đến nhân loại trên toàn cầu. Và tác phẩm đã để lại nhiều suy ngẫm cho chúng ta.
Để làm rõ ý nghĩa của 'Đấu tranh cho một thế giới hòa bình', Mác-két đã trình bày ba luận điểm thuyết phục: một là nhân loại đang đối mặt với nguy cơ hạt nhân; hai là cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân là vô cùng lãng phí; ba là lời kêu gọi chống lại nguy cơ hạt nhân, đấu tranh cho hòa bình.
Nhân loại đang đối mặt với nguy cơ hạt nhân; mối nguy này đang đe dọa chúng ta như thanh gươm Đa-nô-clét'. Với hơn 50.000 đầu đạn hạt nhân được triển khai trên toàn cầu, mỗi người đang ngồi trên một thùng thuốc nổ 4 tấn. Với số lượng vũ khí hạt nhân đó, có thể phá hủy 12 lần tất cả sự sống trên Trái Đất; có thể tiêu diệt hết các hành tinh quay quanh Mặt Trời, cộng với 4 hành tinh nữa. 'Mác-két lên án nguy cơ hạt nhân là một dịch hạch' vì cảnh tượng tận thế tiềm tàng trong các bệ phóng của cái chết'... Những con số mà Mác-két đưa ra đã nâng cao nhận thức cho mọi người về nguy cơ chiến tranh hạt nhân, và sự hủy diệt kinh hoàng của vũ khí hạt nhân.
Tiếp theo, Mác-két đã chỉ ra rằng cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân là một lãng phí lớn lao. Đây là những con số cụ thể mà ông đã nêu ra: Chi phí để mua 100 máy bay ném bom chiến lược B1B của Mỹ và dưới 7.000 tên lửa vượt đại châu là 100 tỷ đô-la. Số tiền này có thể được sử dụng để cứu trợ y tế, giáo dục cơ bản, cải thiện vệ sinh và cung cấp thực phẩm, nước uống cho 500 triệu trẻ em nghèo nhất thế giới. Giá của 10 tàu sân bay Ni-mít mang vũ khí hạt nhân đủ để thực hiện một chương trình kiểm soát bệnh trong 14 năm cho hơn 1 tỷ người khỏi bệnh sốt rét và cứu hơn 14 triệu trẻ em ở châu Phi. Số lượng calo trung bình cho 575 triệu người thiếu dinh dưỡng không đủ bằng 149 tên lửa MX. Chỉ cần 27 tên lửa MX là đủ để mua nông cụ cần thiết cho các quốc gia nghèo để họ có thực phẩm trong 4 năm tới.
Lập luận của Mác-két rất sắc bén. Những con số về tiền bạc mà ông đưa ra chỉ ra rằng ngân sách quân sự, chi phí của cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân là rất lớn! Tác giả sử dụng lối biện luận tương phản về thời gian: quá trình tiến hóa của sự sống và văn minh nhân loại đã kéo dài hàng triệu triệu năm, trong khi sự hủy diệt của Trái Đất chỉ mất một thoáng, 'chỉ cần một lần nhấn nút' thì tất cả sẽ trở thành tro bụi - ông đã cho mỗi người, mỗi dân tộc, mỗi quốc gia thấy rõ hiểm họa vũ khí hạt nhân, cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân khủng khiếp như thế nào!
Cuối cùng, ông kêu gọi mọi người 'chống lại điều đó' - cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân; hãy 'tham gia vào cuộc đồng thanh của những người yêu hòa bình, muốn một thế giới không có vũ khí và một cuộc sống hòa bình, công bằng'. Ông đề xuất 'mở ra một ngân hàng lưu trữ trí nhớ, có thể tồn tại sau thảm họa hạt nhân' để cho thế hệ tương lai biết rằng 'sự sống đã từng tồn tại'..., để thế hệ tương lai biết về những kẻ phạm tội đã 'gây ra nỗi sợ hãi, đau khổ' cho hàng tỷ con người, để thế hệ tương lai biết về tên của những kẻ 'giả vờ không biết trước những lời kêu gọi hòa bình, những lời kêu gọi làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn'...
Mác-két đã có một cách diễn đạt, một cách viết độc đáo lên án những kẻ chiến tranh đã và đang gây ra cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân, đe dọa cuộc sống yên bình, hạnh phúc của các dân tộc và nhân loại.
Có thể nói, văn bản 'Đấu tranh cho một thế giới hòa bình' đã phản ánh tài năng và tâm hồn của Mác-két. Ông đã mở ra mắt cho chúng ta nguy cơ hạt nhân là một hiểm họa đáng sợ - 'dịch hạch hạt nhân'. Tâm hồn của ông đang cháy bỏng với khao khát hòa bình cho nhân loại. Và qua đó, ta càng sợ hãi hơn trước cuộc chiến tranh hạt nhân tàn bạo đã phá hủy những điều tốt đẹp của cuộc sống, cũng như từ đó ta càng yêu hòa bình, và nâng cao ý thức bảo vệ một thế giới không có vũ khí hạt nhân.
Mác-két đã có một phong cách nói, một cách viết rất độc đáo. Những con số ông nêu ra có sức thuyết phục lớn, làm cho mọi người, mọi dân tộc nhận ra một cách sâu sắc nhiệm vụ đấu tranh bảo vệ hòa bình là sự sống còn của nhân loại.
