Bài giảng: Phân tích Tác phẩm Văn học
* Hướng dẫn cụ thể: Soạn bài Phân tích Tác phẩm Văn học, Ngữ văn 8, Kết nối tri thức tập 1.
Hướng dẫn cơ bản để viết bài:
Bước 1: Sắp xếp ý tưởng.
- Chọn lựa bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật để tiến hành phân tích.
- Xác định rõ ràng mục tiêu, thông điệp và cấu trúc của bài viết.
Bước 2: Phát triển ý tưởng và xây dựng kế hoạch.
* Lên ý cho bài viết qua việc đặt câu hỏi cụ thể:
- Xác định thể loại của bài thơ và bố cục phân loại.
- Tìm hiểu ý nghĩa của tiêu đề bài thơ.
- Phân tích cách miêu tả thiên nhiên, nhân vật và các yếu tố trong bài thơ.
- Điểm nghệ thuật đặc sắc trong bài thơ là gì?
* Bố cục bài viết gồm ba phần cơ bản:
- Mở bài: Trình bày về tác giả, tác phẩm, và giá trị nổi bật của tác phẩm.
- Nội dung chính của thân bài:
+ Trình bày về đề tài và dạng thơ của bài thơ.
+ Bình luận về nội dung chính của bài thơ.
+ Nhận xét về các yếu tố nghệ thuật nổi bật trong bài thơ.
- Phần kết luận: Nêu rõ tầm quan trọng và giá trị của bài thơ.
Bước 3: Thực hiện viết bài.
- Viết bài theo cấu trúc đã xây dựng sẵn.
Bước 4: Rà soát và hoàn thiện bài viết.
- Xem lại toàn bộ bài viết để đảm bảo hoàn chỉnh, đúng yêu cầu đề ra.
- Kiểm tra lại ngữ pháp và cách sử dụng từ.
Đề bài: Phân tích một tác phẩm văn học (thể loại bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật).
I. Lập dàn ý cho bài phân tích bài thơ 'Thiên trường vãn vọng'.
1. Đoạn mở đầu:
- Trình bày thông tin về nhà thơ Trần Nhân Tông.
- Phác họa tổng quan về giá trị nghệ thuật của 'Thiên Trường vãn vọng'.
2. Phần nội dung chính:
a) Phân tích nội dung:
- Mở đầu bài thơ: Miêu tả cảnh vật buổi chiều ở làng quê.
+ Thời điểm: Cuối ngày, lúc hoàng hôn buông xuống.
+ Địa điểm: Khung cảnh thôn dã, nơi sương mù và khói lam nhẹ nhàng giao hòa.
+ Sự mơ hồ giữa thực và ảo trong cảnh vật, tạo nên vẻ đẹp huyền ảo.
- Bức tranh thiên nhiên yên bình, hữu tình.
- Tiếp theo bài thơ: Miêu tả buổi chiều trên cánh đồng.
+ Hình ảnh đồng quê thuần khiết: tiếng sáo của mục đồng, đàn trâu gặm cỏ, cặp cò trắng tung cánh trên đồng, vẽ nên khung cảnh quê hương đầy hồn nhiên và sống động.
+ Cảm nhận về không gian rộng lớn, cao vút.
b) Về nghệ thuật:
- Sự pha trộn giữa điệp ngữ và đối lập ngữ nghĩa, mang lại chiều sâu không gian và thời gian.
- Ngôn từ phong phú, tạo hình họa sắc nét.
- Nhịp điệu thơ 4/3, mượt mà và duyên dáng.
3. Kết luận:
- Tổng hợp và nhấn mạnh lại các điểm nổi bật.
II. Bài phân tích mẫu về 'Thiên Trường vãn vọng'.
Vua Trần Nhân Tông, người anh hùng đã đánh bại quân Mông - Nguyên, nguồn cảm hứng cho 'Thiên Trường vãn vọng', thể hiện tình yêu nước, tình thương dân qua từng vần thơ.
Tên bài thơ 'Thiên Trường vãn vọng', tạm dịch là 'Chiều tà nhìn ngắm cảnh Thiên Trường', nơi nghỉ dưỡng của vua Trần, được thể hiện qua bốn câu thơ đắm chìm trong không gian thôn xóm và đồng lúa.
'Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên,
Bán vô bán hữu tịch dương biên.
Mục đồng đưa trâu, hoàng hôn buông xuống, cảnh vật hòa quyện sương khói.
Bạch lộ liền nhau, cánh cò trắng bay dọc đồng lúa.
Bóng chiều tà, khói nhà nấu cơm, cảm xúc mơ hồ, ấm áp trong từng vần thơ.
Cảnh đồng quê sống động: mục đồng, đàn trâu, cánh cò, sự yên bình và hài hòa giữa động và tĩnh.
Bên cạnh nội dung, bài thơ còn nổi bật với nghệ thuật sử dụng lặp từ 'thôn', 'bán' và đối lập 'hậu' - 'tiền', 'vô' - 'hữu', tạo không gian huyền ảo. Thơ gợi hình ảnh tranh thủy mặc, vẽ nên buổi chiều tĩnh lặng ở làng quê. Nhịp điệu 4/3 của bài thơ cũng góp phần tái hiện không gian yên bình của Thiên Trường.
'Thiên Trường vãn vọng', qua ngôn từ mộc mạc, sâu lắng, phản chiếu tình yêu quê hương và lòng nhân ái. Hình ảnh này thể hiện khao khát mang lại cuộc sống tốt đẹp cho dân chúng của vị vua thông minh, nhân từ.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Phân tích thơ thất ngôn bát cú hay tứ tuyệt Đường luật, nhớ xem xét kỹ tiêu đề, nội dung, phương tiện nghệ thuật, và giá trị tác phẩm để hiểu sâu về cảm xúc và quan điểm của tác giả. Tham khảo thêm các bài mẫu trên Mytour như: Soạn bài Ca Huế trên sông Hương, Soạn bài Qua Đèo Ngang