Buzz
Tổng quan về Giao dịch M&A
Khái niệm Giao dịch M&A
Giao dịch M&A là viết tắt của Mergers (sáp nhập) và Acquisitions (mua lại). Đơn giản là quá trình mua bán và sáp nhập giữa các doanh nghiệp.
Cụ thể hơn, đây là quá trình giành quyền kiểm soát của một doanh nghiệp đối với một doanh nghiệp khác thông qua phương thức mua lại hoặc sáp nhập toàn bộ hoặc một phần của họ. Tính sở hữu ở đây có thể là một phần hoặc toàn bộ doanh nghiệp. Đồng thời, cần làm rõ sự khác biệt giữa yếu tố mua bán và sáp nhập.
Giao dịch M&A là gì?
Về quy trình Giao dịch M&A, thời gian hoàn tất một thương vụ diễn ra khá dài, thường từ 6 tháng đến vài năm. Điều này là do yêu cầu chặt chẽ về thủ tục pháp lý và kết quả đàm phán từ các bên. Cụ thể, một quy trình Giao dịch M&A cơ bản sẽ bao gồm những bước sau:
Luật pháp về Giao dịch M&A
Là một quy trình phức tạp và tác động rộng lớn không chỉ đối với doanh nghiệp tham gia mà còn đối với thị trường nói chung, Mergers & Acquisitions (M&A) được chính sách pháp luật theo dõi một cách nghiêm ngặt. Đối với các giao dịch M&A tại Việt Nam, chính phủ đã xây dựng một cơ sở pháp luật cụ thể, bao gồm các quy định chủ yếu trong Bộ luật Dân sự năm 2015, Luật Cạnh tranh năm 2018, Luật Chứng khoán năm 2019, Luật Doanh nghiệp năm 2020, và Luật Đầu tư năm 2020.
Đặc biệt, những quy định pháp luật nêu trên không chỉ áp dụng trong thực tế của các giao dịch M&A tại Việt Nam mà còn phản ánh cam kết quốc tế mà chúng ta đã tham gia.
Luật lệ về M&A
Lợi ích và ý nghĩa của M&A là gì?
Nhìn chung, khi xem xét các thương vụ M&A nổi tiếng trên thế giới hoặc tại Việt Nam, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng chúng đều mang lại giá trị gia tăng cho doanh nghiệp thực hiện. Điều này đến từ việc giảm gánh nặng chi phí, mở rộng thị phần, và nhiều yếu tố khác, cụ thể như:
Lợi ích và ý nghĩa của M&A
Các hình thức M&A phổ biến cần biết
Các hình thức M&A phổ biến hiện nay bao gồm M&A theo chiều ngang, M&A theo chiều dọc và M&A kết hợp, chi tiết như sau:
M&A chiều ngang - Horizontal
Horizontal, hay M&A theo chiều ngang, là quá trình mua bán và sáp nhập giữa các doanh nghiệp có dòng sản phẩm, dịch vụ và giai đoạn phát triển tương đồng trên thị trường.
Thường, đây là những đối thủ cạnh tranh trực tiếp nhưng vì một số lý do nào đó, họ kết hợp lại với nhau. Lợi ích rõ ràng của chiều ngang là giảm đối đầu cạnh tranh trong cùng ngành, giúp mở rộng thị phần, doanh thu và lợi nhuận cho bên mua hoặc sáp nhập.
M&A chiều dọc
Mergers & Acquisitions theo chiều dọc - Vertical
Vertical, hay M&A theo chiều dọc, là quá trình kết hợp giữa hai hoặc nhiều công ty sở hữu cùng chuỗi giá trị sản xuất, cùng sản phẩm và dịch vụ, nhưng khác nhau về giai đoạn sản xuất và kinh doanh. Ví dụ, trong ngành sản xuất thiết bị điện tử, một công ty chuyên sản xuất linh kiện có thể sáp nhập với một công ty chuyên sản xuất điện thoại di động.
Chiều dọc đảm bảo nguồn cung liên tục và đều đặn, đặc biệt là cho các sản phẩm thiết yếu. Điều này giúp doanh nghiệp tránh sự gián đoạn trong sản xuất và kinh doanh, đồng thời tạo chiến lược giảm nguồn cung cho đối thủ cạnh tranh, làm giảm chi phí và tăng doanh thu, lợi nhuận.
M&A theo chiều dọc
M&A kết hợp - Sự hòa nhập Công ty
Conglomerate, hay M&A kết hợp, là hình thức mua bán, sáp nhập thường xuyên xuất hiện trong quá trình hình thành các tập đoàn sản xuất, kinh doanh. Thông thường, nó diễn ra giữa các công ty phục vụ cùng một nhóm khách hàng trong từng ngành cụ thể.
Những thương vụ M&A Nổi tiếng
Trong phần này, chúng ta sẽ đề cập đến những thương vụ M&A nổi tiếng trên thế giới và tại Việt Nam.
Đảo lộn thị trường toàn cầu qua thương vụ M&A nổi bật
Trong tháng 9 năm 2008, ngành tài chính ngân hàng Mỹ chứng kiến một cú chấn động lớn khi Bank of America chi ra 50 tỷ USD để mua lại Merrill Lynch. Thương vụ này đưa Bank of America lên vị trí ngân hàng thương mại lớn nhất ở Mỹ, dựa trên lượng tiền gửi và vốn hóa thị trường.
Bank of America và Merrill Lynch – M&A lớn toàn cầu
Tháng 6 năm 2021, Masan Group thông báo hoàn tất việc phát hành 5,5% cổ phần mới của The CrownX cho nhóm đầu tư. Đối tác đặc biệt như tập đoàn Alibaba và Baring Private Equity Asia đã đầu tư 400 triệu USD. Với thương vụ này, The CrownX được định giá lên tới 6,9 tỷ USD cho 100% vốn chủ sở hữu trước khi phát hành. Sau sự kiện này, tỷ lệ sở hữu của Masan đối với The CrownX sẽ là 80,2%.
Cộng đồng công nghệ toàn cầu đã rộn ràng trước hàng loạt sự kiện mua lại và sáp nhập đáng chú ý. Một trong những điển hình là cuộc "thâu tóm" của Sony đối với công ty Truyền thông AB L.M. Ericsson vào năm 2001.
Trong tình huống đó, Ericsson đang phải đối mặt với việc bị Nokia từ bỏ, buộc họ phải tìm đường thoát riêng. Ngược lại, Sony đang có tham vọng mở rộng và bành trướng trong lĩnh vực công nghệ, điện tử, và Ericsson trở thành mục tiêu lý tưởng. Vậy là cả hai bên đã hoàn tất thương vụ M&A với tỷ lệ đóng góp vốn là 50:50.
Những Giao dịch M&A Nổi bật tại Việt Nam
Giao dịch Mergers & Acquisitions giữa ThaiBev (ông lớn nước giải khát Thái Lan) và Sabeco (Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn) được xem là ví dụ điển hình về hoạt động mua bán, sáp nhập tại Việt Nam. Đây cũng là thương vụ Mergers & Acquisitions có giá trị lớn nhất trong ngành bia và giải khát Châu Á tại thời điểm đó, với số tiền để hoàn tất quá trình lên đến 4,8 tỷ USD cho 53,59% cổ phần của Sabeco.
ThaiBev và Sabeco – Thương vụ M&A Quy mô lớn tại Việt Nam
Năm 2018, quỹ đầu tư GIC Private Limited của Chính phủ Singapore hoàn tất thương vụ mua bán, sáp nhập trị giá 1,3 tỷ USD với Vinhomes – một công ty thành viên của tập đoàn Vingroup. Sự kiện này được đánh giá là một cú sốc đối với ngành Bất động sản trong vài năm qua.
Câu hỏi thường gặp
Liệu mọi thương vụ Mergers & Acquisitions đều dẫn đến thành công?
Mặc dù được đánh giá mang lại nhiều ưu điểm cho doanh nghiệp, song không phải thương vụ Mergers & Acquisitions nào cũng thành công. Ví dụ, Microsoft đã thâu tóm Nokia vào năm 2013 với giá 7 tỷ USD nhưng kết quả không như kỳ vọng. Tương tự, Google chi 12.5 tỷ USD để mua lại Motorola vào năm 2012 nhưng thất bại.
Lý do doanh nghiệp thực hiện M&A là gì?
Trong quá trình M&A, doanh nghiệp bị mua lại hoặc sáp nhập thường gặp khó khăn về tài chính và nhân lực. Họ phải đưa ra giải pháp, tránh bị sở hữu bởi doanh nghiệp khác mạnh mẽ hơn.
Ngược lại, bên mua lại hoặc sáp nhập nhận thấy tiềm năng của đối tác. Với mong muốn mở rộng quy mô sản xuất, thị trường kinh doanh và nguồn lực, họ quyết định thâu tóm toàn bộ hoặc một phần của doanh nghiệp khác.
Tác giả: Như Ý Lê
Từ khóa: M&A là khái niệm gì? Các ưu điểm và các hình thức phổ biến của M&A
