Giao dịch tài chính

Giao dịch tài chính là quá trình trao đổi giữa người mua và người bán để chuyển nhượng hàng hóa, dịch vụ hoặc tài sản nhằm nhận tiền thanh toán. Mỗi giao dịch dẫn đến sự thay đổi trong tình trạng tài chính của ít nhất hai bên tham gia. Thông thường, các giao dịch này liên quan đến nhiều tài sản khác nhau, phổ biến nhất là tiền mặt hoặc các vật phẩm có giá trị như vàng và bạc.

Có nhiều loại giao dịch tài chính trong cuộc sống hàng ngày. Loại phổ biến nhất là mua bán, khi hàng hóa, dịch vụ hoặc sản phẩm được bán cho người tiêu dùng và nhận lại tiền. Giao dịch mua bán có thể được thực hiện qua nhiều phương thức, bao gồm tiền mặt, thẻ ghi nợ, séc, hoặc thẻ tín dụng, cho phép chi tiêu trước và thanh toán sau.

Lịch sử hình thành

Trên thực tế, chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy các nền văn minh cổ đại sử dụng phương thức trao đổi hàng hóa và dịch vụ trực tiếp. Thay vào đó, nhiều nhà sử học tin rằng các nền văn minh thời đó hoạt động chủ yếu dựa trên hệ thống quà tặng và vay nợ. Hệ thống quà tặng bao gồm việc trao tặng quà với hy vọng nhận lại những hành động tương tự. Người Babylon đã phát triển hệ thống ghi nợ và vay nợ đầu tiên vào khoảng năm 1800 trước Công nguyên và thiết lập mức lãi suất đầu tiên dựa trên bộ luật Hammurabi.

Nhiều nền văn minh cổ đã bắt đầu sử dụng tiền hàng hóa, loại tiền có giá trị vốn có. Các dạng tiền hàng hóa bao gồm đồng tiền, bạc, cùng với các vật phẩm phi kim như vỏ ốc, lông thú và ngô khô. Từ năm 1000 trước Công nguyên đến thiên niên kỷ 1, tiền xu trở nên phổ biến ở Châu Âu và Châu Á. Ở Anh, tiền giấy lần đầu được phát hành vào thế kỷ 17, và mỗi tờ tiền tương đương giá trị của một đồng vàng trong giao dịch. Đến thế kỷ 20, nhiều quốc gia đã bỏ hệ thống đo lường giá trị bằng vàng, chuyển sang hệ thống tiền tệ của chính phủ.

Kể từ đầu thế kỷ 21, ngân hàng số đã trở nên ngày càng phổ biến. Đến năm 2001, hàng triệu người đã thực hiện các giao dịch ngân hàng qua internet. Đến năm 2021, từ 46% đến 82% các giao dịch được thực hiện qua hệ thống điện tử. Tiền ảo cũng đang trở nên phổ biến, với Bitcoin, ra mắt năm 2009, đạt giá trị hơn 1 nghìn tỷ Đôla vào năm 2021. Tuy nhiên, giá trị của tiền ảo có thể thay đổi nhanh chóng do không dựa trên tài sản thực tiễn, có khi thay đổi hơn 20% trong một ngày.

Các loại giao dịch

Giao dịch tiền mặt

Giao dịch tiền tệ đề cập đến việc trao đổi hàng hóa hoặc dịch vụ bằng tiền mặt (tiền xu, tiền giấy) hoặc thẻ ghi nợ. Đối với giao dịch tiền tệ, tiền được chuyển trực tiếp từ người mua cho người bán, khác với giao dịch tín dụng.

Giao dịch tín dụng

Giao dịch tín dụng thường liên quan đến việc thanh toán sau khi nhận hàng hóa hoặc dịch vụ. Người bán nhận một khoản tiền sau đó và người mua có một khoản nợ. Thẻ tín dụng là ví dụ tiêu biểu, cho phép chi tiêu trong hạn mức và trả tiền vào ngày cụ thể, với lãi suất cho phần tiền trả chậm.

Khoản vay và vay thế chấp cũng là dạng giao dịch tín dụng. Tổ chức cho vay cấp tiền cho người vay với điều kiện hoàn trả trong thời gian nhất định, thường kèm theo lãi suất. Vay thế chấp khác với vay thông thường bởi số tiền lớn hơn và thời gian trả dài hơn, thường để mua bất động sản và có tài sản đảm bảo.

Giao dịch nội bộ và giao dịch bên ngoài

Giao dịch bên ngoài là những giao dịch liên quan đến nhiều bên tham gia. Ví dụ, khi một công ty mua hàng hóa từ một nhà cung cấp khác, đây được coi là giao dịch bên ngoài. Tất cả các giao dịch tiền tệ và tín dụng đều là giao dịch bên ngoài vì chúng ảnh hưởng đến tài chính của nhiều cá nhân hoặc tổ chức. Ngược lại, giao dịch nội bộ chỉ ảnh hưởng đến một doanh nghiệp cụ thể. Ví dụ, việc trao đổi hàng hóa giữa các phòng ban trong cùng một công ty là giao dịch nội bộ vì nó không làm thay đổi tình hình tài chính tổng thể của công ty.