Giao dịch với chỉ báo ADX - Công cụ mạnh mẽ nhưng chưa được khai thác hết

Chỉ báo ADX là gì?

ADX (Average Directional Index) là một công cụ chỉ báo dao động tương tự như Stochastic và RSI. Thay vì xác định xu hướng tăng giảm, ADX xác định độ mạnh yếu của xu hướng. Công cụ này giúp xác định thị trường đang đi ngang (sideway) hay đã bắt đầu một xu hướng mới. Phát triển vào năm 1978 bởi J. Welles Wilder – người tạo ra các chỉ báo phổ biến khác như RSI, MACD, Parabolic SAR. Ban đầu được sử dụng trong thị trường hàng hóa, ADX sau này mở rộng sang nhiều thị trường tài chính khác như Forex, tiền điện tử, và chứng khoán.

J. Welles Wilder Jr.

Chỉ số ADX được tính bằng cách sử dụng giá trung bình trong một khoảng thời gian cụ thể (thường là 14 ngày) và dao động từ 0-100. Dựa vào phạm vi dao động này, người giao dịch có thể xác định xu hướng thị trường và đo lường sức mạnh của xu hướng đó. ADX càng cao thì xu hướng càng mạnh, còn ADX thấp cho thấy thị trường ít biến động hoặc đang đi ngang.

Cấu trúc và cách tính của chỉ số ADX

Chỉ báo ADX (Average Directional Index) là một chỉ báo trung bình dùng để đo lường sức mạnh của một xu hướng. Xu hướng có thể là tăng hoặc giảm, và được biểu diễn qua hai chỉ báo bổ sung: Đường chỉ báo định hướng dương (+DI) và Đường chỉ báo định hướng âm (-DI).

Vì vậy, chỉ số ADX trong giao dịch chứng khoán thường bao gồm ba đường đặc biệt này, giúp đánh giá xem liệu có nên giao dịch không và nên đánh giá chiến lược dài hạn hay ngắn hạn. Nếu áp dụng ADX vào giao dịch, cần quan tâm đến 3 thành phần chính: Đường ADX, Đường +DI và -DI.

Công thức tính chỉ số ADX có thể mất nhiều thời gian vì yêu cầu thực hiện chuỗi các phép tính phức tạp, với sự hiện diện của nhiều đường chỉ báo khác nhau.

Trong đó:

+DM (Động cơ Hướng) = Giá cao nhất trong phiên hiện tại - Giá cao nhất trong phiên trước đó

CDM (Chuyển động Định hướng Hiện tại) = Chuyển động định hướng hiện tại

ATR (Phạm vi Biến động Trung bình Thực tế) = Vùng biên độ trung bình thực tế

Cách tính chỉ số ADX:

1. Tính toán +DM, -DM và TR cho mỗi phiên, thường là 14 phiên.
2. +DM = Giá cao nhất trong phiên hiện tại - Giá cao nhất trong phiên trước đó. -DM = Giá thấp nhất trong phiên trước đó - Giá thấp nhất trong phiên hiện tại
3. Sử dụng +DM khi giá cao nhất trong phiên hiện tại - giá cao nhất trong phiên trước đó > giá thấp nhất trong phiên trước đó - mức giá thấp nhất trong phiên hiện tại. Sử dụng -DM khi giá thấp nhất trong phiên trước đó - mức giá thấp nhất trong phiên hiện tại > giá cao nhất trong phiên hiện tại - giá cao nhất trong phiên trước đó.
4. TR là giá trị lớn hơn của mức cao nhất trong phiên hiện tại - mức thấp nhất trong phiên hiện tại, mức cao nhất trong phiên hiện tại - mức đóng cửa trước đó, hoặc mức thấp nhất hiện tại - mức đóng cửa trước đó.
5. Smoothed 14 phiên của + DM, -DM và TR — công thức tính TR như bên dưới. Chèn các giá trị -DM và + DM để tính giá trị smoothed trung bình.
6. 14TR đầu tiên = tổng của 14 lần ghi nhận TR đầu tiên.
7. Giá trị 14TR tiếp theo = 14TR đầu tiên - (14TR trước đó/14) + TR hiện tại.
8. Tiếp theo, chia giá trị smoothed +DM cho giá trị smoothed TR để có được +DI. Sau đó, nhân với 100.
9. Chia giá trị smoothed -DM cho giá trị smoothed TR để có được -DI. Sau đó, nhân với 100.
10. Tính chỉ số chuyển động định hướng (DX) bằng cách lấy +DI trừ -DI, chia cho tổng của +DI và -DI (tất cả các giá trị tuyệt đối). Nhân với 100.
11. Để có giá trị của chỉ báo kỹ thuật ADX, hãy tiếp tục tính các giá trị DX trong ít nhất 14 phiên. Sau đó, tính giá trị smoothed từ kết quả đó để có được ADX.
12. ADX đầu tiên = tổng DX trong 14 phiên/ 14. Sau đó, ADX = ((ADX trước đó * 13) + DX hiện tại)/ 14.

Từ con số ADX, bạn có thể đánh giá mức độ mạnh yếu của thị trường, thông thường được phân tích như sau:

• Nếu ADX < 25: Thị trường không có xu hướng rõ ràng (đi ngang).
• Nếu ADX > 25: Thị trường đang trong xu hướng tăng hoặc giảm. ADX càng lớn thì xu hướng càng mạnh.

Bảng tóm tắt mức độ mạnh yếu của xu hướng thị trường dựa trên chỉ báo ADX

Tương tự với +DI và –DI, bạn có thể xác định xu hướng đang diễn ra.

• Nếu +DI vượt lên trên -DI: cho thấy thị trường đang trong xu hướng tăng.
• Nếu +DI dưới -DI: cho thấy thị trường đang trong xu hướng giảm.

Ý nghĩa của chỉ báo ADX

ADX thuộc nhóm chỉ báo quan trọng, giúp nhà đầu tư đánh giá sức mạnh của xu hướng và linh hoạt trong phân tích để tìm kiếm các lệnh Mua/Bán phù hợp. Dưới đây là các ý nghĩa cụ thể của chỉ báo ADX trong giao dịch.

• Tín hiệu giữa +DI và -DI cung cấp cái nhìn tổng quan về xu hướng thị trường.
• ADX giúp xác định độ mạnh của xu hướng, hỗ trợ việc quyết định chốt lời và giảm thiểu rủi ro.
• ADX kết hợp với DM giúp xác định điểm vào lệnh tiềm năng.

Áp dụng thực tế trong giao dịch

Dưới đây là một số ví dụ thực tế áp dụng chỉ báo ADX để giao dịch

Giá cổ phiếu VCI

Cổ phiếu VCI ngày 5/5/2021 bắt đầu có sự giao nhau giữa +DI (đường màu xanh lá) và –DI (đường màu đỏ), cho thấy dấu hiệu xu hướng tăng và trong các ngày tiếp theo, khoảng cách giữa +DI và –DI ngày càng lớn hơn. Tuy nhiên, đường ADX (đường màu xanh lam) vẫn duy trì dưới mức 25, cho thấy xu hướng vẫn còn yếu và cần chờ đợi tín hiệu phá vỡ để giảm thiểu rủi ro khi vào lệnh.

Vào ngày 19-20/5/2021, đường ADX đã vượt qua mức 25, đồng thời +DI bắt đầu tạo ra khoảng cách lớn hơn so với –DI, cho thấy xu hướng tăng mới và có thể mở lệnh. Nếu ADX tiếp tục tăng, thì xu hướng tăng đã được xác nhận và có thể cân nhắc mở thêm vị thế. Tuy nhiên, cần lưu ý khi ADX vượt quá 50 và +DI nằm trên –DI với khoảng cách lớn, có thể xem xét chốt lời một phần hoặc toàn bộ, vì có dấu hiệu ADX sẽ giảm khi vượt đỉnh (thường là trên 50) và xu hướng đảo chiều sẽ xuất hiện. Khi đó, khoảng cách giữa +DI và –DI sẽ thu hẹp lại gần nhau.

Giá cổ phiếu VCI

Ngày 5/7/2021, chỉ báo ADX vượt qua mức 50, khoảng cách giữa +DI và –DI tăng lên đáng kể và giá cổ phiếu cũng đạt đỉnh cao trong một thời gian dài. Điều này cho thấy tín hiệu cần chốt lời một phần hoặc toàn bộ để giảm thiểu rủi ro trước khi xu hướng có thể thay đổi. Sau ngày 5/7, chỉ báo ADX bắt đầu giảm, +DI và –DI bắt đầu tiệm cận nhau và giá cũng bắt đầu điều chỉnh. Các nhà đầu tư thành thạo chỉ báo ADX đã bán chốt lời sau hơn 2 tháng nắm giữ với lãi hơn 85%.

Một ví dụ khác về việc sử dụng chỉ báo ADX để quản lý rủi ro

Giá cổ phiếu HPG

Trên đoạn thời gian từ 17/1/2022 đến trước 8/4/2022 (khu vực vuông), giá cổ phiếu HPG di chuyển ngang với chỉ báo ADX dưới mức 25, cho thấy xu hướng yếu và +DI và –DI gần như bằng nhau suốt phần lớn thời gian. Nhà đầu tư vẫn giữ HPG trong giai đoạn này mà không nhận thấy dấu hiệu nguy hiểm. Tuy nhiên, từ ngày 8/4 đến 18/4, –DI đã chuyển hướng lên và vượt qua +DI, báo hiệu một xu hướng giảm. Khi chỉ báo ADX bắt đầu vượt lên và tiến gần đến mức 25, dấu hiệu xu hướng giảm trở nên rõ ràng hơn. Các nhà đầu tư nên cắt lỗ kịp thời, như vào ngày 6/5 khi đóng hết vị thế trước khi chỉ báo ADX vượt qua 25. Thực tế, sau khi chỉ báo xác nhận xu hướng giảm vào ngày 6/5, giá HPG đã giảm từ 32 xuống gần 20 vào ngày 21/6 khi chỉ báo ADX đạt đỉnh 57.

Các nhà đầu tư thành thạo chỉ báo ADX đã kịp đóng hết vị thế vào ngày 6/5 để hạn chế tổn thất lên đến gần 37%. Sau đó, họ có thể quan sát các đợt hồi phục để giao dịch ngắn hạn trong khi giá HPG vẫn giảm theo xu hướng trung hạn.

Chỉ báo ADX cho dấu hiệu bán HPG vào ngày 6/5/2022

Sử dụng chỉ báo ADX để nhận diện xu hướng giá trên thị trường chứng khoán là rất quan trọng. Tuy nhiên, chỉ báo ADX cũng có nhược điểm như các chỉ báo khác, như sự phản ứng chậm với biến động của thị trường do tổng hợp giá trong nhiều ngày. Do đó, việc áp dụng ADX một cách cơ học có thể dẫn đến trễ hơn so với thị trường và tiềm ẩn rủi ro mất lớn. Điều này còn kéo theo nguy cơ rơi vào Bear Trap hay Bull Trap đối với các nhà giao dịch chưa có kinh nghiệm, khi các tín hiệu thường gặp phải sự chồng lấn thường xuyên, dẫn đến xác nhận sai tín hiệu. Do đó, cần phối hợp với các phương pháp khác để tối ưu hóa hiệu quả giao dịch và giảm thiểu nhược điểm của ADX.

Kết luận: Bài viết hy vọng đã giúp các bạn hiểu được cơ bản về chỉ báo ADX, cách tính và áp dụng trong giao dịch. Chúng tôi mong rằng bạn sẽ tìm thấy phương pháp giao dịch phù hợp và hiệu quả nhất từ các chỉ báo kỹ thuật, đặc biệt là ADX. Hẹn gặp lại trong những bài phân tích kỹ thuật tiếp theo từ Mytour.