Gió mậu dịch là gì? Những đặc điểm của gió mậu dịch là gì?

1. Tổng quan về gió

Trên Trái Đất, gió là các dòng không khí di chuyển rộng rãi trong không gian. Trong không gian vũ trụ, gió mặt trời là các khí hoặc hạt tích điện từ mặt trời lan tỏa vào không gian. Gió hành tinh xuất hiện khi các nguyên tố nhẹ thoát ra từ khí quyển của một hành tinh vào không gian.

Trái Đất có nhiều loại gió khác nhau. Để phân loại chúng, người ta thường dựa vào đặc điểm và hướng thổi của gió. Hiện nay có các loại gió như gió Tây ôn đới, gió mậu dịch, gió mùa và gió địa phương.

Gió bắt nguồn từ đâu? Gió hình thành do sự chênh lệch áp suất khí quyển, khiến không khí di chuyển từ khu vực có áp suất cao đến khu vực có áp suất thấp, điều này giải thích vì sao tốc độ và cường độ của gió có thể khác nhau.

2. Gió mậu dịch là gì?

2.1. Định nghĩa

Gió mậu dịch, còn được biết đến với tên gọi gió tín phong, có nguồn gốc từ lịch sử. Ngày xưa, người Châu Âu và người Trung Quốc đã tận dụng gió mậu dịch để điều khiển tàu buồm trên con đường tơ lụa trên biển. Những cơn gió này giúp việc giao thương, buôn bán trở nên thuận lợi hơn và mang lại lợi nhuận cao. Do đó, gió tín phong còn được gọi là ngọn gió may mắn, biểu thị cho sự thuận buồm xuôi gió và thành công trong kinh doanh.

2.2. Cách gió mậu dịch hình thành

Gió mậu dịch hình thành từ cách các tia nắng mặt trời làm ấm các khu vực khác nhau của Trái Đất theo các mức độ khác nhau. Dưới đây là mô tả ngắn gọn về quá trình hình thành gió mậu dịch:

Các tia nắng mặt trời tác động mạnh mẽ nhất ở vùng xích đạo, nơi nhận nhiều nhiệt hơn so với các khu vực khác, gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu. Đối với gió mậu dịch, sức nóng từ mặt trời chiếu vào vùng đất liền và biển tại xích đạo, làm không khí nóng nở ra và giảm mật độ, trở nên nhẹ hơn và dâng lên;

Khi không khí nóng dâng lên, không khí lạnh từ các vùng nhiệt đới sẽ lấp đầy khoảng trống. Không khí nóng di chuyển lên gần xích đạo và lan dọc theo vĩ độ 30º, không phân biệt bán cầu.

Khi không khí đã nguội xuống, nó rơi trở lại mặt đất, tạo thành một vòng tuần hoàn khép kín (vòng Hadley). Một phần không khí sẽ được làm nóng lại và tiếp tục di chuyển về phía vòng Ferrer, nằm giữa vĩ độ 30º và 60º, trước khi tiến về các cực.

2.3. Những đặc điểm của gió mậu dịch

• Gió mậu dịch thổi từ vùng áp cao tới áp thấp gần xích đạo, tạo thành các dòng đối lưu nâng cao ở khu vực này, thường gọi là gió yếu.
• Gió này hoạt động quanh năm, mạnh nhất vào mùa hè ở Bắc bán cầu và có phần bất thường vào mùa đông. Ví dụ, tại Việt Nam, gió mậu dịch hoạt động quanh năm nhưng mạnh hơn vào các thời điểm chuyển mùa xuân-thu.
• Hướng gió ở hai bán cầu có sự khác biệt: ở Bắc bán cầu, gió thổi từ Đông Bắc tới Tây Nam, trong khi ở Nam bán cầu, gió thổi từ Đông Nam tới Tây Bắc. Sự khác biệt này là do hiệu ứng Coriolis, khiến gió mậu dịch không thổi thẳng mà theo hướng xiên, tạo ra sự đảo ngược trong nhận thức về các bán cầu.
• Phạm vi hoạt động của gió mậu dịch kéo dài từ khoảng vĩ độ 30ºB và 30ºN về phía xích đạo. Sự chênh lệch áp suất giữa đai áp thấp xích đạo và hai đai áp cao ở vĩ độ 30ºB và 30ºN gây ra gió mậu dịch.
• Tính chất chung của gió mậu dịch là khô ráo và ít mưa. Ở xích đạo, sự gặp gỡ của gió mậu dịch từ hai bán cầu tạo thành các dòng đối lưu bốc lên cao, làm cho gió gần mặt đất yếu hơn; gió ảnh hưởng giữa xích đạo và vùng nhiệt đới với vĩ độ khoảng 30º Bắc và Nam, với tốc độ trung bình khoảng 20 km/h.

2.4. Vai trò của gió mậu dịch

Gió mậu dịch đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dòng lái cho xoáy thuận nhiệt đới hình thành trên các đại dương toàn cầu. Nó cũng đưa bụi từ châu Phi sang phía Tây qua Đại Tây Dương đến vùng Caribe, cũng như một số khu vực của Đông Nam Bắc Mỹ.

Ngoài ra, gió mậu dịch còn có vai trò tương tự như các loại gió khác: định hình thời tiết của vùng, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất nông- lâm- ngư nghiệp, dự báo thời tiết chính xác, hỗ trợ thiết kế tàu thuyền, nghiên cứu giống cây trồng mới, và ứng dụng trong thể thao như cầu lông, lướt sóng, bóng bàn, lướt ván,....

3. Gió mậu dịch có những đặc điểm nào sau đây?

Để hiểu rõ hơn về đặc điểm của gió mậu dịch, hãy cùng thử sức với câu hỏi dưới đây và nhanh chóng chọn đáp án chính xác về tính chất của loại gió này nhé!

1. Đặc điểm nào sau đây mô tả chính xác tính chất của gió mậu dịch?

A. Ẩm ướt và nhiều mưa

B. Nóng, lạnh và ít mưa

C. Khô và nóng, ít mưa

D. Khô ráo và mưa nhiều

Đáp án: C. Khô ráo và ít mưa.

Giải thích: Gió mậu dịch có đặc điểm như vậy chủ yếu do sự thay đổi nhiệt độ ở các khu vực mà nó thổi qua. Gió mậu dịch xuất phát từ các áp cao ở hai chí tuyến và di chuyển về phía áp thấp xích đạo, mang theo không khí từ những khu vực có nhiệt độ cao hơn. Đó là lý do gió mậu dịch và gió Tây ôn đới đều bắt nguồn từ các khu vực áp cao chí tuyến, nhưng gió mậu dịch lại khô và ít gây mưa, còn gió Tây ôn đới thì ẩm và gây mưa nhiều.

2. Đặc điểm của gió mậu dịch là:

A. Lạnh và khô

B. Nóng và ẩm ướt

C. Có độ ẩm

D. Khô ráo

Đáp án: D. Khô ráo.

Giải thích: Gió mậu dịch di chuyển từ khu vực áp cao chí tuyến đến khu vực áp thấp xích đạo, với hướng và tốc độ tương đối ổn định quanh năm; ở bán cầu Bắc, gió thổi từ Đông Bắc, còn ở bán cầu Nam từ Đông Nam. Tính chất của gió mậu dịch chủ yếu là khô.

Gió mậu dịch đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh khí hậu và môi trường sống trên trái đất. Ở Việt Nam, chúng ta cũng bị ảnh hưởng bởi gió mậu dịch suốt cả năm, vì nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến và khu vực gió mùa điển hình của Châu Á. Ví dụ, gió tín phong từ Bắc bán cầu tác động rõ rệt đến khí hậu nước ta: vào mùa đông, ở miền Bắc, gió tín phong xen lẫn với gió mùa Đông Bắc; khi gió mùa Đông Bắc suy yếu, gió tín phong lại mạnh lên, làm cho thời tiết trở nên khô nóng. Ở Nam Bộ, gió Đông Bắc tín phong phổ biến, và khi gặp địa hình núi, gió này gây mưa ở khu vực Duyên Hải Trung Bộ và là nguyên nhân chính gây mùa khô ở Nam Bộ và Tây Nguyên. Vào mùa xuân, gió tín phong từ Bắc bán cầu thổi từ rìa Tây Nam áp cao nhiệt đới Tây Thái Bình Dương đến Việt Nam theo hướng Đông Nam, làm thời tiết ẩm ướt, nhiều sương mù và ấm áp.

Hy vọng bài viết của Mytour đã giúp các bạn giải đáp những câu hỏi liên quan đến gió mậu dịch. Mong rằng với những thông tin trên, các bạn đã hiểu rõ hơn về bản chất và vai trò của loại gió này cũng như dễ dàng phân biệt nó với các loại gió khác trên thế giới.