Gió se lạnh đầu mùa: thể loại, tóm tắt, bố cục, nội dung, nghệ thuật
Gió se lạnh đầu mùa: thể loại, tóm tắt, bố cục, nội dung, nghệ thuật
I. Nhà văn tài năng Thạch Lam (1910 - 1942)
- Tên thật: Nguyễn Tường Vinh.
- Ông nổi tiếng với nhiều thể loại, nhưng thành công nhất là ở lĩnh vực truyện ngắn.
- Tác phẩm ngắn của ông luôn tràn ngập cảm xúc, lời văn tinh tế, giản dị và đậm chất thơ.
- Tác phẩm của ông thường chứa đựng tình yêu thương sâu sắc đối với con người, thiên nhiên và cuộc sống.
- Những tập truyện ngắn nổi tiếng: 'Ánh nắng trong vườn', 'Những sợi tóc',...
II. Sáng tác đặc sắc: Gió se lạnh đầu mùa
1. Thể loại của Gió se lạnh đầu mùa
- Thể loại: truyện ngắn đầy hứng khởi.
2. Cách thức diễn đạt
- Cách thức diễn đạt trong tác phẩm 'Gió se lạnh đầu mùa': phong cách tự sự tinh tế.
3. Tóm tắt nhanh truyện Gió se lạnh đầu mùa
Vào một buổi sáng, khi Sơn mới mở mắt, anh ta nhận ra rằng bầu trời đã chuyển sang hơi lạnh. Sau khi ăn mặc ấm áp, Sơn và chị Lan đi ra chợ để chơi với các bạn nhỏ. Tại đây, các đứa trẻ nghèo không dám tiếp cận hai anh em, chỉ nhìn từ xa. Tuy nhiên, Sơn và chị vẫn chia sẻ niềm vui với các bạn nhỏ. Chị Lan nhận ra bé Hiên đang đứng một mình gần một cột. Nhìn thấy bé gái mặc quần áo rách nát, chị và Sơn nói với nhau và quyết định mang một chiếc áo ấm đến cho bé Hiên. Cuối cùng, câu chuyện lan ra và mọi người biết đến điều này, kể cả bà già lớn. Sợ mẹ mình trách, Sơn quyết định tìm Hiên để lấy lại chiếc áo. Khi hai anh em trở về nhà, họ nhận thấy mẹ Hiên đang ngồi nói chuyện với mẹ của họ. Mẹ Hiên tự mình mang chiếc áo ấm đến và trả lại tận tay. Mẹ Sơn hiểu được hoàn cảnh khó khăn của gia đình Hiên, nên đã cho mượn năm hào để may chiếc áo.
4. Cấu trúc văn bản
- Cấu trúc văn bản của 'Gió se lạnh đầu mùa': bao gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến 'rơm rớm nước mắt': miêu tả về cuộc sống của gia đình Sơn trong buổi sáng đầu tiên của mùa đông.
+ Phần 2: Tiếp theo đến 'thấy ấm áp vui vui': Sơn và chị Lan chơi với đám trẻ gần chợ và chia sẻ chiếc áo ấm với Hiên.
+ Phần 3: Phần còn lại: Tâm trạng lo lắng của Sơn và việc mẹ Hiên trả lại chiếc áo.
5. Giá trị nội dung của truyện Gió se lạnh đầu mùa
Gió se lạnh đầu mùa: thể loại, tóm tắt, cấu trúc, nội dung, nghệ thuật
6. Giá trị nghệ thuật của tác phẩm Gió se lạnh đầu mùa
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật qua: diện mạo, hành động, lời thoại.
- Sử dụng ngôn từ giản dị, mộc mạc.
- Tạo ra những hình ảnh thân thiện, quen thuộc.
III. Kế hoạch chi tiết của Gió se lạnh đầu mùa
1. Nhân vật Sơn - Tình yêu gia đình
* Sống trong không khí tình yêu thương gia đình:
- Khi tỉnh dậy, chị Lan đã gọi Sơn.
- Mẹ chọn lựa áo cho Sơn và vuốt nhẹ các tà áo.
* Sơn - Cậu bé giàu lòng nhân ái, thấu hiểu người khác:
- Nhớ em Duyên khi nghe mẹ nhắc đến, thể hiện sự quan tâm và thương mến.
- Động lòng trước tình cảnh khó khăn của Hiên, chia sẻ áo ấm.
* Hòa đồng, thân thiện:
- Không kiêu căng, thể hiện sự thân thiện với trẻ nghèo.
* Tâm hồn trẻ thơ, trong sáng:
- Muốn giúp Hiên nhưng sợ mẹ trách phạt, quyết định đòi lại chiếc áo.
=> Sơn - Cậu bé có trái tim nhân ái, luôn sẵn lòng chia sẻ tình yêu thương.
2. Những nhân vật khác
a. Chị Lan - Tình cảm gia đình và thân thiện
- Yêu thương em trai.
- Thân thiện, không kiêu ngạo, chơi thân với trẻ nghèo.
- Luôn quan tâm và chia sẻ với mọi người:
+ Gọi Hiên đến khi thấy bé đứng một mình.
+ Mang áo cũ cho Hiên.
b. Hiên và đám trẻ nghèo
- Gia đình Hiên trong cảnh đói khó, sống trong những ngôi nhà lá của người nghèo.
- Ngoại hình:
+ Mặc quần áo đơn giản, rách rưới -> thể hiện tình trạng khó khăn.
+ Mặt tươi cười, da thịt thâm đi.
- Tính cách: trong trắng, ngây thơ:
+ Vui mừng khi thấy Sơn và chị Lan, nhưng không dám tiến gần vì hiểu rõ hoàn cảnh bản thân.
+ Ngưỡng mộ chiếc áo ấm của Sơn.
c. Mẹ Hiên
- Hoàn cảnh: nghèo khó, làm nghề mò cua bắt ốc.
- Tính cách: chất phác, hiền lành:
+ Giải thích mọi chuyện cho mẹ Sơn.
+ Tận tay trả lại áo.
-> Thật thà, sống trong hoàn cảnh khó khăn nhưng không làm mất phẩm giá bản thân.
d. Mẹ Sơn
- Yêu thương con cái:
+ Chọn lựa áo cho Sơn.
+ Xúc động khi nghĩ đến bé Duyên.
+ Không trách phạt, nhẹ nhàng vỗ về hai con về chuyện mang áo cho Hiên.
- Quan tâm đến mọi người xung quanh:
+ Hỏi thăm về tình hình nhà Hiên.
+ Cho mẹ Hiên mượn năm hào để may áo mới.
3. Biểu tượng 'hơi lạnh đầu mùa'
* Miêu tả thực tế: sự lạnh buốt của cơn gió đầu đông:
- Khuôn khổ thời gian: buổi sáng mùa đông.
- Gió bấc thổi mạnh, mang đến không khí lạnh buốt.
- Bầu trời u ám, phủ một tầng mây trắng xám.
- Cảnh chợ vắng vẻ, quán cà phê trống trải, đầy rác rưởi với lá cây.
* Sử dụng hình ảnh lạnh đầu đông 'hơi lạnh đầu mùa', tác giả đã khắc họa sâu sắc về lòng nhân ái:
- Sự ấm áp, tình thương trong gia đình.
- Tình yêu thương, lòng nhân ái đối với những hoàn cảnh khó khăn trong xã hội.
-> Trong cái lạnh giá của đông, con người vẫn giữ cho nhau những tình cảm chân thành, 'thương người như thương thân'.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - KẾT THÚC - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Thông qua truyện ngắn, chúng ta cảm nhận được trái tim nhân ái, sự giàu lòng thương của tác giả Thạch Lam đối với những số phận khó khăn. Để chuẩn bị cho bài giảng sắp tới, hãy tham khảo thêm các tóm tắt văn bản, mẫu văn lớp 6 dưới đây:
- Tóm tắt nhanh Gió lạnh đầu mùa
- Phân tích bài thơ Con chào mào