Về tác giả và tác phẩm Gió Trở trong môn Ngữ văn lớp 7, sách Kết nối tri thức cung cấp thông tin đầy đủ về nội dung quan trọng nhất của tác phẩm, bao gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, và giá trị nghệ thuật.
Tác phẩm Gió Trở - Ngữ văn lớp 7 Kết nối tri thức
I. Tác giả Nguyễn Ngọc Tư và tác phẩm Gió Trở
Nguyễn Ngọc Tư, sinh năm 1976, quê ở Cà Mau, đã thành công trong việc sáng tác ở nhiều thể loại văn học như truyện ngắn, tản văn, và tiểu thuyết. Văn của Nguyễn Ngọc Tư luôn mang đậm tinh thần mộc mạc, tinh tế và giàu yêu thương. Các tác phẩm của ông đã được xuất bản trong nhiều cuốn sách tiêu biểu như: Truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư (2005), Tạp văn Nguyễn Ngọc Tư (2005), Không ai qua sông (2016), và Biên sử nước (2020),.. 8 Quên phức (như quên phát, quên béng): quên hẳn đi, không còn nhớ đến.
II. Khám phá tác phẩm Gió Trở
1. Thể loại:
Gió Trở là một tác phẩm thuộc thể loại Tạp văn
2. Nguồn gốc và bối cảnh sáng tác:
Bài thơ được đăng trong tập Tạp văn của Nguyễn Ngọc Tư vào năm 2015.
3. Phương pháp diễn đạt :
Tác phẩm Gió Trở được diễn đạt qua hình thức tự sự
4. Tóm tắt nội dung văn bản Gió Trở:
Đoạn trích là cảm xúc, suy tư của tác giả khi mùa gió đến. Một trạng thái tinh thần lúc lên lúc xuống, đầy những xúc cảm lẫn lộn, bao gồm cả sự hồ hởi và bực tức, sự chờ đợi hào hứng và sự vội vã. Nhưng chính những cơn gió đó cũng là một phần của cuộc sống của nhân vật “tôi”, mỗi khi nhớ đến chúng, tác giả lại trở về với ký ức và hình ảnh về quê hương của mình.
5. Cấu trúc của bài Gió Trở:
Tác phẩm Gió Trở được chia thành 2 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “bắt đầu rụng xuống”: Mô tả tâm trạng hỗn loạn của tác giả khi mùa gió chướng về.
+ Phần 2: Phần còn lại: Sự kỳ vọng và tình cảm của tác giả đối với những cơn gió chướng.
6. Giá trị của nội dung:
Qua đoạn trích Gió Trở, Nguyễn Ngọc Tư đã minh họa một cách toàn diện về hiện tượng gió chướng. Mùa gió chướng không chỉ là sự thay đổi về thời tiết, biểu hiện của sự kết thúc một năm, mà còn gợi lên trong tâm trạng của con người những cảm xúc hồi hộp, cuồng nhiệt. Tuy nhiên, hai từ “gió chướng” vẫn gợi nhớ về quê hương và kỉ niệm đẹp đẽ không bao giờ phai mờ.
7. Giá trị nghệ thuật:
- Sử dụng hình tượng và cảm xúc trong ngôn ngữ
- Sử dụng nhiều so sánh và nhân hóa trong mô tả
- Sử dụng ngôn ngữ địa phương phong phú, thể hiện đặc trưng văn hóa Nam Bộ.
III. Khám phá chi tiết về tác phẩm Gió Trở
1. Tâm trạng hỗn loạn của tác giả khi mùa gió chướng về.
- Tác giả miêu tả mùa gió một cách đặc biệt:
+ Mùa gió chướng xuất hiện như một “cuộc hẹn” → Tính nhân hóa, tạo hình ảnh gió chướng như một người bạn thân quen.
+ Thời gian mùa gió: không chắc chắn, thường khi đi qua tháng Chín
+ Dấu hiệu: “bỗng nghe hơi thở gió rất gần”, những cơn gió mạnh mẽ, nhanh chóng, thổi tung tấm tôn lên
+ Cảm thán của tác giả: Ôi! Gió chướng
→ Cuộc gặp gỡ qua nhiều năm với sự quen thuộc, lặp lại hàng năm nhưng vẫn khiến tác giả cảm thấy nhiều cảm xúc như chính những cơn gió chướng: Xoáy tròn. Nồng ấm. Nhưng cũng nhẹ nhàng.
- Tâm trạng hỗn loạn, lúng túng của nhân vật “tôi”:
+ Vừa vui vẻ vừa bực bội
+ Chờ đợi suốt năm, nhưng đến khi đứng trước cửa lại cảm thấy “buồn muốn chết” vì tay trắng, tuổi càng thêm già.
→ Cảm thấy như chưa làm được gì mà một năm đã trôi qua, một cảm giác mất mát không rõ ràng
+ Tự thúc giục bản thân cần sống nhanh hơn
→ Tâm trạng vừa buồn vừa vui, vừa mong chờ lại vừa lo lắng không làm thay đổi cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về mùa gió chướng.
2. Sự mong đợi và cảm xúc của tác giả về những cơn gió chướng.
* Sự mong đợi của tác giả đối với những cơn gió chướng:
- Lời khẳng định: Nhưng tôi vẫn chờ đợi gió chướng về
- Sự chờ đợi đã trở thành thói quen: Mỗi năm từ thuở nhỏ
- Khung cảnh hiện về trong ký ức:
+ Đám trẻ con nhảy nhót, háo hức vỗ tay cười
+ Sắp được mặc đồ mới
+ Cảm giác Tết sắp đến gần
- Nhân vật “tôi” và mẹ coi gió chướng như là gió Tết, nhưng tâm trạng lại khác nhau:
+ Nhân vật “tôi” mong chờ, háo hứng
+ Mẹ của nhân vật “tôi”: buồn bã, thở dài sâu
→ Lo lắng của người trưởng thành về một cái Tết ấm áp cho gia đình.
* Tình cảm của tác giả đối với mùa gió chướng:
- Gió chướng mang đến hy vọng vụ mùa phong phú: Gió chướng vào mùa lúa cũng đã chín kỹ
- Mùa gió chướng cũng là mùa gặt hái:
+ Thời gian thu hoạch vụ mùa thường rơi vào cuối năm, trùng với mùa gió chướng.
+ Không chỉ có lúa chín, hoa cũng đến lúc thu hoạch: bông, trái cây, dưa hấu…
- Với tác giả, người mô tả chính bản thân là người viết văn không chuyên nghiệp:
+ Hai từ “gió chướng” mang lại cảm giác “đáng sợ”
+ Có thể “mất trí”: mất điều gì đó, mất ngay lập tức trong nỗi nhớ quê hương
- Nhiều hình ảnh về quê hương gắn liền với gió chướng: núi cỏ, đồng lúa, dòng sông, bóng dáng mẹ bận rộn, bếp than, tiếng chày quay bánh đa sần sật trong rừng dừa nước…
→ Tất cả những hình ảnh quen thuộc, những ký ức, kí ức quý giá không thể phai nhạt trong tâm trí tác giả liên kết với quê hương vào mỗi mùa gió chướng hàng năm
→ Chính những kí ức giản dị của tác giả lại có thể làm chết chính mình trong nỗi nhớ về quê hương, bởi chúng đã in sâu vào tiềm thức của tác giả cùng với tình cảm sâu sắc mà tác giả dành cho những mùa gió chướng, quê hương và gia đình.
- Câu hỏi ngập tràn tĩnh lặng: ai có thể bán một mùa gió cho tôi? → Một mùa gió nhưng cũng là tất cả những ký ức tuổi thơ, không khí Tết và tình cảm ấm áp mà tác giả cảm nhận qua mùa gió ấy.
→ Câu hỏi cuối bài không chỉ khiến cảm xúc xao động, hồi hộp trong tình yêu quê hương, mà còn đặt ra những tưởng tượng vô hình, xót xa, gợi lại trong lòng độc giả.
Học hiệu quả về bài Trở gió
Những phương pháp học sẽ giúp bạn hiểu rõ và học tốt về bài Trở gió trong môn Ngữ văn lớp 7 và những bài khác: