Buzz
Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài được đề cập trong sách Ngữ Văn lớp 11. Qua tác phẩm kịch của Vũ Như Tô, tác giả đã nêu ra những vấn đề sâu sắc về mối liên hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống, giữa lý tưởng nghệ thuật và lợi ích cụ thể của nhân dân.
Mytour giới thiệu tài liệu Soạn văn 11: Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, mời bạn tham khảo chi tiết dưới đây.
Chuẩn bị bài Vĩnh biệt Cửu Trùng đài
Trước khi bắt đầu đọc
Bạn đã bao giờ tự hỏi: “Tôi là ai? Ước mơ lớn nhất của tôi là gì? Tôi có thể làm gì để thực hiện ước mơ đó?”. Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn với mọi người.
Gợi ý:
Học sinh chia sẻ về những suy nghĩ cá nhân: Đã/Từng tự đặt ra câu hỏi tương tự hay không.
Đọc văn bản
Câu hỏi 1. Sự trao đổi lời thoại giữa Vũ Như Tô và Đan Thiềm phản ánh quan điểm của họ về hành động và tâm trạng của quần chúng nhân dân ra sao?
Đan Thiềm: Tỉnh táo, khuyên Vũ Như Tô nên trốn tránh
Vũ Như Tô: Tin rằng chính mình không có tội lỗi
Câu hỏi 2. Tại sao Đan Thiềm luôn thể hiện sự lo lắng trong khi Vũ Như Tô không?
Đan Thiềm đồng cảm với hoàn cảnh của Vũ Như Tô, trong khi Vũ Như Tô không tin rằng mình đã phạm tội.
Câu hỏi 3. Dựa vào lời của Nguyễn Vũ, bạn dự đoán sẽ có điều gì xảy ra với các nhân vật trong đoạn trích?
Dự đoán: Vũ Như Tô sẽ gặp phải những điều bất lợi.
Câu hỏi 4. So sánh cảm xúc của Vũ Như Tô và quân sĩ khi Cửu Trùng Đài sụp đổ.
- Vũ Như Tô: đau khổ, đầy xúc động
- Quân sĩ: hạnh phúc, vui mừng
Sau khi đọc xong
Câu hỏi 1. Tóm tắt những sự kiện và hành động của các nhân vật từ Lớp I đến Lớp IX.
Cửu Trùng Đài ngày càng cao, ngày càng tốn kém và gây ra nhiều tai họa. Mâu thuẫn giữa thợ xây và dân chúng, cùng với mối quan hệ phức tạp giữa Lê Tương Dực, Vũ Như Tô và hôn quân. Trong bối cảnh đó, phe phản loạn trong triều đình dấy binh làm loạn, dẫn đến sự sụp đổ của Cửu Trùng Đài. Đan Thiềm cố gắng khuyên Vũ Như Tô trốn thoát nhưng ông không nghe. Sau khi giết vua, phe phản loạn lập triều đình mới và tạo ra cuộc nổi loạn. Đan Thiềm rời bỏ Vũ Như Tô trong đau đớn, trong khi ông vẫn không tin mình đã phạm tội. Cuối cùng, Cửu Trùng Đài bị đốt cháy và Vũ Như Tô chấp nhận số phận của mình.
Câu hỏi 2. Thông qua các nhân vật trong văn bản, nhận diện những xung đột cơ bản của Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài.
- Mối xung đột giữa triều đình Lê Tương Dực và phe phản loạn
- Mâu thuẫn giữa dân chúng và hôn quân, thợ xây và Vũ Như Tô
- Sự đối lập giữa thực tế đời sống và sáng tạo nghệ thuật
- Khác biệt trong quan điểm và hành động của Đan Thiềm và Vũ Như Tô
Câu 3. Bạn tưởng tượng như thế nào về công trình Cửu Trùng Đài mà Vũ Như Tô đang xây dựng dở dang? Việc xây dựng công trình này có phải là nguyên nhân chính gây ra bạo loạn và kết thúc bi thảm ở cuối Hồi V không? Vì sao?
- Công trình Cửu Trùng Đài: kỳ vĩ, siêu phàm
- Cửu Trùng Đài không phải là nguyên nhân chính, mà chỉ là lời biện pháp để tạo ra bạo loạn và kết thúc bi thảm ở cuối Hồi V. Nguyên nhân chính bắt nguồn từ mâu thuẫn giữa phe phản loạn và triều đình, Cửu Trùng Đài chỉ là bằng chứng, cớ để phe phản loạn kết tội triều đình.
Câu 4. Nhận xét về ngôn ngữ đối thoại, độc thoại của hai nhân vật Vũ Như Tô và Đan Thiềm qua các lớp kịch.
Chủ yếu là đối thoại thể hiện sống động tình huống xung đột, hành động, tính cách của nhân vật và không khí, nhịp điệu của cuộc sống trong cơn bạo loạn.
Câu 5. Điểm tương đồng và khác biệt trong tính cách của hai nhân vật Đan Thiềm và Vũ Như Tô trước tình huống bạo loạn, nguy hiểm đối với sinh mệnh của Cửu Trùng Đài và với bản thân họ. Về Vũ Như Tô, nhân vật chính của bi kịch mang những đặc điểm nào?
* Tương đồng:
- Cùng đề cao vẻ đẹp của Cửu Trùng Đài và hiểu rõ giá trị của nó.
- Quý trọng mối quan hệ và xem nhau như tri kỉ.
* Khác biệt:
- Vũ Như Tô:
- Một nghệ sĩ đa tài, đầy ý chí và ham muốn sáng tạo; là tác giả của một công trình kiến trúc độc đáo.
- Tự tin quá mức vào ý nghĩa của công việc của mình, cứng đầu và không muốn lắng nghe lời khuyên.
- Sự khao khát và ý chí xây dựng đài bị coi là mù quáng, ảo tưởng, và phải trả giá cho quyết định đó.
- Đan Thiềm:
- Là một cung nữ nhưng biết trân trọng vẻ đẹp và khả năng sáng tạo của nghệ sĩ tài năng.
- Hiểu rõ nguy cơ và nguy hiểm, và đề xuất những lời khuyên tỉnh táo, sáng suốt và kịp thời.
- Sẵn lòng hy sinh bản thân để bảo vệ Vũ Như Tô, đến mức sẵn sàng chết để anh ta sống.
* Vũ Như Tô mang những đặc điểm chính của nhân vật bi kịch:
- Bản tính tốt đẹp, khao khát vượt qua số phận, đương đầu với thử thách nhưng lại mắc phải những sai lầm trong hành vi và ứng xử
- Kết cục bi thảm (Cửu Trùng Đài bị thiêu đốt, chấp nhận cái chết)
Câu 6. Thể loại bi kịch thường kết thúc bằng cái chết hoặc mất mát khủng khiếp của các nhân vật. Từ kết thúc của bi kịch Vũ Như Tô, hãy chỉ ra các tổn thất mà nhân vật chính phải chịu đựng.
- Mất lòng dân: bị dân chúng - thợ xây hiểu lầm, than thở
- Mất danh dự: phe phản nghịch và người đời đều kết tội oan, coi là “kẻ phụ tình”, “tội đồ làm tiêu tan ngân khố, dân chúng phàn nàn”
- Mất người tri kỉ: Đan Thiềm qua đời
- Mong mỏi tan vỡ: Cửu Trùng Đài bị thiêu đốt
- Mất mạng sống: bị giải ra khỏi thế giới này
=> Tình cảnh đau buồn, mất mát toàn bộ của Vũ Như Tô.
Câu 7. Theo bạn, bi kịch Vũ Như Tô có một chủ đề hay nhiều chủ đề? Điều này được thể hiện như thế nào trong Hồi V (Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài)?
- Bi kịch Vũ Như Tô chứa đựng nhiều chủ đề khác nhau
- Chủ đề:
- Phản ánh mâu thuẫn giữa triều đình và phe phản loạn, giữa dân chúng và hôn quân bạo chúa Lê Tương Dực
- Thể hiện tình cảnh bất công, số phận đau thương của nghệ sĩ tài năng, khao khát nhưng bị dư luận hiểu lầm, phê phán.
- Khen ngợi những tâm hồn tốt lành.
Câu 8. Qua văn bản này, tác giả muốn truyền đạt thông điệp và ý nghĩa gì? Những ý nghĩa và thông điệp đó có tác dụng gì trong cuộc sống hiện đại?
- Ý nghĩa:
- Chỉ trích các quyền quý tộc thời cổ đại vì lối sống xa hoa, ham muốn quyền lực gây ra bạo lực và hỗn loạn, khiến nhân dân lún vào cuộc chiến tranh
- Phê phán các nghệ sĩ chỉ ưu tiên sự nghiệp cá nhân mà không quan tâm đến cuộc sống của cộng đồng, khiến họ bị xã hội đánh giá là kẻ đối lập
- Nội dung thông điệp:
- Thể hiện sự đồng cảm, tiếc nuối với những bi kịch mà nghệ sĩ phải đối mặt, và sự tiếc nuối về những ước mơ không thành của họ
- Đặt ra những câu hỏi về phẩm chất của nghệ sĩ, mối quan hệ giữa họ và xã hội, giữa cái đẹp và cái hữu ích,...
