Tác giả Nguyễn Dữ không rõ năm sinh và mất, sống vào khoảng thế kỷ XVI, là người của huyện Trường Tân, nay là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Trong thời kỳ ông sống, triều đình nhà Lê trải qua giai đoạn khủng hoảng và suy thoái, với các cuộc nội chiến liên tục giữa các tập đoàn phong kiến tranh giành quyền lực. Có giả thiết cho rằng ông có thể là học trò của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Cha ông là tiến sĩ trong triều đại của vua Lê Thánh Tông, ông cũng là một nhà giáo rộng lớn, tài năng, nhưng giống như nhiều trí thức khác trong thời đại đó, ông chỉ làm quan một thời gian rất ngắn trước khi rút về quê sống ẩn dật. Ông để lại một tác phẩm tiếng Hán nổi tiếng là Truyền kì mạn lục (Ghi chép tản mạn về những điều kì lạ vẫn được lưu truyền), là một tác phẩm thể hiện tư tưởng và tấm lòng của ông trước cuộc sống.
'
Vũ Thị Thiết - một cô gái quê ở Nam Xương dịu dàng, hiền hậu và có vẻ đẹp tự nhiên. Trương Sinh, một chàng trai được mến mộ vì đức hạnh, đã cầu hôn nàng bằng cách đem trăm lạng vàng về. Nhưng không lâu sau, Trương Sinh phải đi lính. Trong khi đang mang bầu, Vũ Nương phải xa chàng trong thời gian dài và sau đó sinh ra một cậu con trai tên là Đản. Sau nửa năm, mẹ của Trương Sinh qua đời vì già yếu và nhớ con, và Vũ Nương chăm sóc mẹ chồng của mình một cách tận tình. Sau năm năm, khi quân giặc rút lui, Trương Sinh trở về. Con trai của họ đã chỉ mới học nói, nhưng chỉ vì một câu nói ngây thơ của đứa trẻ mà Trương Sinh hiểu lầm rằng vợ mình đã lừa dối. Trương Sinh trách móc và đuổi Vũ Nương đi. Mặc dù Vũ Nương giải thích, và hàng xóm cũng bênh vực, nhưng không ai tin. Trước cảnh đau buồn đó, Vũ Nương đã tự tử bằng cách nhảy xuống sông Hoàng Giang. Sau khi nàng qua đời, một ngày nọ Trương Sinh ngồi buồn dưới ánh đèn tối và đứa con nói: 'Cha, Đản đến rồi' và chỉ vào bức tranh trên tường. Lúc đó, Trương Sinh mới nhận ra sự oan ức mà Vũ Nương phải chịu. Sau đó, còn kể về Phan Lang đã được Linh Phi cứu giúp sau khi anh ta đã cứu Linh Phi, vợ của vua biển Nam Hải, từ tay kẻ xâm lăng. Trong hành trình thăm động của Linh Phi, Phan Lang tình cờ gặp Vũ Nương. Nàng đã gửi cho chồng mình một bông hoa vàng và nhắn nhủ chồng con nhớ đàn giải oan... Phan Lang trở về kể cho Trương Sinh nghe. Vũ Nương đến cảm ơn tình yêu của anh ấy nhưng không thể quay về thế giới của người sống được.
Chuyện người con gái Nam Xương thể hiện lòng xót thương đối với phụ nữ tài năng, đức hạnh, nhưng lại chết oan trong bi kịch gia đình. Vũ Nương, một người phụ nữ mạnh mẽ, hiếu thảo, tự mình nuôi con nhỏ và chăm sóc mẹ già. Cái chết của Vũ Nương phản ánh sâu sắc hiện thực, lên án chiến tranh phong kiến đã phá vỡ hạnh phúc gia đình, buộc người vợ trẻ phải sống trong cô đơn và gánh chịu sự độc đoán của gia trưởng. Vì những lí do đó, Chuyện người con gái Nam Xương mang lại giá trị nhân đạo sâu sắc.
Với kỹ thuật tinh tế, cốt truyện rành mạch, chi tiết sinh động, Chuyện người con gái Nam Xương khẳng định vẻ đẹp tâm hồn truyền thống của phụ nữ Việt Nam và thể hiện sự đồng cảm với số phận bi thảm của họ dưới thời phong kiến. Đây là một tác phẩm văn học thành công về mặt cốt truyện, nhân vật, và kết thúc ấn tượng. Mặc dù mang yếu tố hoang đường, nhưng chuyện 'Người con gái Nam Xương' mang lại giá trị nhân đạo sâu sắc.
Qua 'Truyền kì mạn lục', độc giả sẽ mãi mãi cảm thông với Vũ Nương và những phụ nữ trong xã hội cổ.