1. Thực vật
Thực vật rất phong phú và đa dạng, với hơn 500.000 loài được biết đến hiện nay, bao gồm thực vật có hạt, rêu, dương xỉ và cận dương xỉ.
Thực vật có khả năng tạo ra chất dinh dưỡng từ các hợp chất vô cơ đơn giản thông qua quá trình quang hợp, diễn ra trong lục lạp, và đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái của trái đất.
Ý nghĩa của thực vật
Vai trò của thực vật vô cùng thiết yếu đối với sự sống của con người. Nếu không có thực vật, chúng ta sẽ không có không khí để thở và nhiều lợi ích quan trọng khác.
Trước tiên, thực vật giúp điều hòa không khí. Trong quá trình quang hợp, thực vật hấp thụ khí cacbonic và thải ra khí oxi, từ đó duy trì sự cân bằng khí trong không khí. Oxi sinh ra trong quang hợp được sử dụng trong quá trình hô hấp của cả thực vật và động vật, trong khi khí cacbonic từ hô hấp và đốt cháy lại được thực vật dùng để quang hợp. Quá trình này giúp giữ cân bằng khí oxi và khí cacbonic trong không khí.
Thực vật giúp giữ đất và ngăn ngừa xói mòn. Nước mưa khi rơi xuống sẽ được một phần giữ lại bởi tán lá, thay vì xối thẳng xuống đất như ở khu vực không có cây, giúp giảm sự xói mòn.
Thực vật còn đóng góp vào việc giảm thiểu ngập lụt và hạn hán. Ở những khu vực không có rừng, sau mưa, đất dễ bị xói mòn và làm lấp các dòng sông, suối, dẫn đến ngập lụt ở các vùng thấp. Đồng thời, thiếu cây cối cũng làm giảm khả năng giữ nước của đất, gây ra tình trạng hạn hán.
Thực vật còn giúp bảo vệ nguồn nước ngầm. Nước mưa khi rơi xuống khu vực rừng sẽ được giữ lại một phần và thấm dần vào các lớp đất phía dưới, tạo thành dòng chảy ngầm và sau đó đổ vào các vùng trũng, hình thành các suối và sông.
Thực vật cung cấp khí oxi và thực phẩm cho động vật. Không chỉ cung cấp oxi và nguồn thức ăn, thực vật còn tạo môi trường sống và nơi sinh sản cho động vật.
2. Các nhóm thực vật
Thực vật có nguồn gốc từ một loại tảo lục đa bào nguyên thủy. Chúng rất đa dạng và phân bố rộng rãi trên toàn cầu. Tùy thuộc vào mức độ phát triển cấu trúc cơ thể và khả năng thích nghi với môi trường sống trên cạn, giới thực vật được chia thành các nhóm rêu, quyết, hạt trần, và hạt kín.
Thực vật được phân loại từ cấp cao nhất đến cấp thấp nhất theo các bậc phân loại như sau:
Ngành - Lớp - Bộ - Họ - Chi - Loài
Các đặc điểm chung của giới thực vật:
- Đặc điểm cấu tạo: Giới thực vật bao gồm những sinh vật nhân thực, đa bào với cơ thể được cấu thành từ nhiều tế bào khác nhau, phân hóa thành nhiều mô và cơ quan. Tế bào thực vật chứa thành phần xenlulozo và nhiều tế bào có lục lạp.
- Đặc điểm dinh dưỡng
Hầu hết các tế bào thực vật, đặc biệt là tế bào lá, chứa nhiều lục lạp với sắc tố clorophyl, giúp thực vật có khả năng tự dưỡng qua quá trình quang hợp. Chúng sử dụng ánh sáng để tổng hợp chất hữu cơ từ các chất vô cơ, cung cấp dinh dưỡng cho sinh vật khác.
Thực vật thường có cuộc sống cố định với tế bào chứa xenlulozo, khiến cho thân và cành của chúng trở nên cứng cáp và vươn cao rộng, tạo điều kiện thuận lợi để hấp thu nhiều ánh sáng cho quá trình quang hợp.
Phần lớn thực vật sống trên cạn đều có nhiều đặc điểm thích nghi với môi trường khô hạn:
- Lớp cutin bên ngoài lá giúp ngăn chặn sự mất nước, nhưng biểu bì lá vẫn có khí khổng để trao đổi khí và thoát hơi nước.
- Hệ mạch dẫn phát triển để vận chuyển nước, chất vô cơ và chất hữu cơ.
- Quá trình thụ phấn nhờ gió, nước và côn trùng, cùng với sự thụ tinh kép tạo hợp tử và nội nhũ để nuôi phôi.
- Quá trình hình thành hạt và quả giúp bảo vệ, nuôi dưỡng phôi, và duy trì sự kế thừa của thế hệ.
3. Câu hỏi ứng dụng
Câu 1: Những đặc điểm chính của giới thực vật là gì?
Câu 2: Liệt kê các ngành thuộc giới thực vật
Câu 3: Đặc điểm đa dạng của giới thực vật là gì?
Câu 4: Vì sao chúng ta cần bảo vệ rừng?
Câu 5: Rêu thuộc loại thực vật:
A. không có hệ mạch
B. thụ tinh nhờ sự chuyển động của gió
C. thụ tinh nhờ sự hoạt động của côn trùng
D. tinh trùng không có cấu trúc roi
Câu 6: Quyết thuộc loại thực vật nào
A. chưa hình thành hệ mạch
B. tinh trùng không có roi
C. thụ tinh nhờ môi trường nước
D. tất cả các lựa chọn trên đều không chính xác
Câu 7: Hạt trần thuộc nhóm thực vật nào
A. chưa phát triển hệ thống mạch
B. tinh trùng không có cấu trúc roi
C. thụ tinh nhờ sự có mặt của nước
D. hạt được bảo vệ bên trong một cấu trúc bao
Câu 8: Hạt kín thuộc nhóm thực vật nào
A. chưa hình thành hệ mạch
B. tinh trùng không có roi
C. thụ phấn nhờ sự di chuyển của gió
D. hạt không được bảo vệ bên ngoài
Câu 9: Quyết trần trong lịch sử thực vật có nguồn gốc từ đâu
A. tảo đơn bào nguyên thủy
B. tảo dạng đa bào nguyên thủy
C. cây rêu
D. thực vật quyết
Câu 10: Quyết phát triển mạnh mẽ trong điều kiện khí hậu nào trong lịch sử trái đất?
A. nóng bức và khô hạn
B. khí hậu nóng và ẩm ướt
C. khí hậu lạnh và khô ráo
D. khí hậu lạnh và ẩm ướt
Câu 11: Quy trình phát triển của thực vật trải qua ba giai đoạn chính theo trình tự như thế nào?
A. sự xuất hiện của thực vật trên cạn, sự hình thành các sinh vật dưới nước, và sự phát triển vượt trội của thực vật hạt kín
B. sự xuất hiện của thực vật trên cạn, sự phát triển và thống trị của thực vật hạt kín, sau đó là sự xuất hiện của sinh vật dưới nước
C. sự hình thành các sinh vật dưới nước, sự xuất hiện dần dần của thực vật trên cạn, và sự phát triển mạnh mẽ của thực vật hạt kín
D. sự thống trị của thực vật hạt kín, sự xuất hiện dần dần của thực vật trên cạn, và sự hình thành các sinh vật dưới nước
Câu 12: Quyết cổ đại còn được gọi bằng tên nào khác?
A. cây dương xỉ
B. thực vật hạt trần
C. thực vật quyết trần
D. dương xỉ nguyên thủy
Câu 13: Trong lịch sử trái đất, sự xuất hiện hoặc biến mất của các loài thực vật liên quan chặt chẽ đến yếu tố nào?
A. tốc độ sinh sản của chúng
B. sự biến động của điều kiện khí hậu và địa chất
C. mức độ trao đổi chất và năng lượng của từng loài
D. sự tác động qua lại giữa con người và môi trường
Câu 14: Các thực vật đầu tiên xuất hiện trên cạn là gì?
A. tảo dạng đa bào nguyên thủy
B. quyết trần
C. quyết cổ đại
D. dương xỉ cổ
Câu 15: Trong các nhóm thực vật dưới đây, nhóm nào xuất hiện sau cùng?
A. rêu
B. thực vật hạt trần
C. thực vật hạt kín
D. cây dương xỉ
Câu 16: Trong điều kiện nào trên trái đất, thực vật trên cạn đã xuất hiện?
A. diện tích đất liền ngày càng mở rộng
B. các nhóm thực vật chiếm ưu thế về diện tích trên trái đất
C. hiện tượng trôi dạt các lục địa xảy ra
D. khí hậu trở nên khô khan và lạnh giá (thời kỳ băng hà)
Câu 17: Trong lịch sử trái đất, thực vật hạt trần xuất hiện khi nào?
A. khí hậu trở nên khô và lạnh giá
B. khí hậu nóng và ẩm ướt
C. các đại dương chiếm ưu thế về diện tích trên trái đất
D. diện tích đất liền ngày càng giảm
Câu 18: Trong các nhóm thực vật hiện nay, nhóm nào có cấu trúc cơ thể đơn giản nhất?
A. thực vật hạt trần
B. cây dương xỉ
C. cây rêu
D. tảo
Câu 19: Hiện nay, các nhà khoa học phân loại thực vật theo các bậc phân loại từ thấp đến cao theo thứ tự nào?
A. ngành - lớp - bộ - họ - chi - loài
B. ngành - lớp - bộ - chi - họ - loài
C. ngành - bộ - lớp - họ - chi - loài
D. ngành - chi - bộ - họ - lớp - loài
Câu 20: Trong số các ngành thực vật hiện tại, ngành nào sở hữu tổ chức cơ thể phát triển hoàn thiện nhất?
A. ngành hạt trần
B. ngành hạt kín
C. ngành dương xỉ
D. ngành rêu
Đây là bài viết của Mytour về các ngành chính của thực vật. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ hữu ích cho bạn. Cảm ơn bạn đã đọc!