Giúp bạn hiểu rõ về các tác dụng phụ của điều trị hóa trị

1. Hóa trị là gì? Vì sao hóa trị có thể gây tác dụng phụ?

Hóa trị là việc sử dụng thuốc để điều trị ung thư. Hiện nay có khoảng 100 loại thuốc được sử dụng để hóa trị và chúng được phân loại theo những nhóm khác nhau dựa vào cấu trúc và tác dụng của thuốc. Các bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc cho bệnh nhân tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và giai đoạn bệnh.

Khi sử dụng các loại thuốc hóa trị để tiêu diệt tế bào ung thư, đồng thời chúng cũng có thể ảnh hưởng và gây hại cho các tế bào khỏe mạnh khác trong cơ thể. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến các tác dụng phụ của hóa trị.

Tuy nhiên, không phải tất cả bệnh nhân điều trị hóa trị đều gặp phải các tác dụng phụ giống nhau. Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng và gây ra tác dụng phụ, bao gồm loại thuốc, liều lượng, phác đồ điều trị, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của người bệnh.

2. Các tác dụng phụ của hóa trị

2.1. Ảnh hưởng đến hệ máu và thành phần của máu

Sau các đợt hóa trị, bệnh nhân có thể gặp vấn đề về máu như sau:

Thiếu hồng cầu: Cơ thể có thể trở nên mệt mỏi, da nhợt nhạt, và trong những trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể cảm thấy khó thở, chóng mặt, hoa mắt, và cảm thấy chân tay lạnh.

Thiếu bạch cầu: Hệ miễn dịch của cơ thể giảm sút vì bạch cầu chịu trách nhiệm bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Người bệnh có thể dễ bị nhiễm khuẩn, virus, viêm đường tiết niệu, hoặc gặp các vấn đề khác như lở loét miệng,...

Thiếu tiểu cầu: Những trường hợp bị giảm tiểu cầu sau khi hóa trị có thể xuất hiện các triệu chứng như xuất huyết dưới da hoặc nội tạng, chảy máu cam, nôn mửa có máu hoặc phân có máu tươi, hay kinh nguyệt nhiều hơn bình thường,...

2.2. Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa

Suy giảm chức năng gan: Gan có nhiệm vụ thải độc cho cơ thể nên sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên. Quá trình sử dụng hóa chất sẽ gây tổn thương cho tế bào gan, tăng nguy cơ men gan tăng cao và làm tăng nguy cơ nhiễm độc cho cơ thể.

Đường ruột: Hóa chất có thể gây hại cho niêm mạc đường ruột, làm tiêu diệt hoặc suy giảm tế bào niêm mạc. Hệ miễn dịch đường ruột cũng bị suy giảm, người bệnh có thể gặp phải các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy hoặc táo bón,...

Người bệnh có thể thấy buồn nôn, mệt mỏi, ăn không ngon,... Đồng thời, cũng có thể gặp khó khăn trong việc nhai, nuốt hoặc có lở loét quanh miệng gây chảy máu hoặc nhiễm trùng.

2.3. Gây khô da, rụng tóc

Đây là tác dụng phụ của hóa trị mà nhiều bệnh nhân phải đối mặt. Một số loại thuốc hóa trị có thể ảnh hưởng đến nang lông, dẫn đến rụng tóc trong những tuần đầu tiên điều trị. Tuy nhiên, tình trạng này thường chỉ là tạm thời và tóc sẽ mọc lại sau khi điều trị kết thúc.

Ngoài rụng tóc, người bệnh cũng có thể gặp phải các vấn đề về da. Có thể xuất hiện kích ứng da nhẹ, da khô, ngứa, phát ban và da nhạy cảm hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Móng tay, móng chân của bệnh nhân sau khi trải qua hóa trị thường trở nên giòn hơn, dễ gãy và có thể bị đổi màu thành nâu hoặc vàng. Trong một số trường hợp, móng tay và móng chân có thể bong khỏi nền móng.

2.4. Tăng nguy cơ đau tim

Những loại thuốc hóa trị có tính độc hại cao cũng có thể làm suy yếu cơ tim, ảnh hưởng đến khả năng bơm máu của cơ tim và làm tăng nguy cơ đau tim.

2.5. Ảnh hưởng đến chức năng hệ bài tiết

Trong quá trình hóa trị, thận là một trong những cơ quan phải làm việc liên tục và dễ bị tổn thương. Người bệnh có thể gặp tác dụng phụ như tiểu ít hoặc tiểu nhiều lần.

2.6. Ảnh hưởng đến hệ thần kinh

Những bệnh nhân được điều trị bằng hóa trị có thể gặp vấn đề về trí nhớ, khó tập trung, suy giảm nhận thức, có thể kéo dài trong nhiều năm.

Thuốc hóa trị cũng có thể gây đau, ngứa, run ở bàn tay, hoặc mệt mỏi, khả năng phản xạ kém.

Tác động đến tâm lý của người bệnh

Các bệnh nhân ung thư sau khi trải qua hóa trị thường cảm thấy lo lắng hoặc sợ hãi, đôi khi suy nghĩ tiêu cực và rơi vào tình trạng trầm cảm.

Tác dụng phụ của hóa trị kéo dài bao lâu?

Thời gian tác dụng phụ của hóa trị kéo dài sẽ khác nhau tùy theo từng bệnh nhân và loại thuốc. Có những trường hợp tác dụng phụ xảy ra rất ít và chỉ trong thời gian ngắn. Ngược lại, một số bệnh nhân có thể phải đối mặt với những tác dụng phụ nghiêm trọng và kéo dài.

Hầu hết các tác dụng phụ này sẽ biến mất sau khi ngừng sử dụng thuốc và tế bào bình thường hồi phục. Tuy nhiên, thời gian hồi phục có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân.

Chuyên gia khuyên bạn nên có kiến thức cơ bản và thường xuyên trao đổi với bác sĩ để được giải đáp mọi thắc mắc trong quá trình điều trị. Nếu bạn phát hiện có dấu hiệu bất thường khi sử dụng thuốc, hãy thông báo ngay với bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời. Đặc biệt, hãy giữ tinh thần lạc quan, tránh suy nghĩ tiêu cực.