Glycerin

Glycerol, còn được biết đến với tên gọi glyxerol, glycerin, hay glyxerin, là một loại alcohol đa chức với ba nhóm -OH gắn vào gốc hydrocarbon C₃H₅ (công thức hóa học là C₃H₅(OH)₃ hoặc C₃H₈O₃).

Glycerol là một thành phần thiết yếu trong cấu tạo của chất béo, thuốc nổ nitroglycerin và nhiều ứng dụng khác.

Glycerol thể hiện tính chất của một polyol, chẳng hạn như phản ứng với Cu(OH)₂ để tạo ra dung dịch xanh trong. Đây là một phản ứng đặc trưng dùng để nhận diện alcohol đa chức với hai nhóm -OH hoặc nhiều hơn liên kết với nhau. Lipid có thể được chuyển hóa thành glycerin qua dịch mật và enzym lipase.

Tính chất hóa học

Phản ứng với kim loại kiềm

Tương tự như các loại alcohol khác, glycerol phản ứng với kim loại kiềm, hình thành glycerat và giải phóng khí hydro:

${\text{C <div class="min-w-[250px] max-w-[94vw] md:max-w-[770px]"> <ins class="adsbygoogle" style="display:block; text-align:center;" data-ad-layout="in-article" data-ad-format="fluid" data-ad-client="ca-pub-9247024304160346" data-ad-slot="4115752014"></ins> </div>}}_3^{}{\text{H}}_5^{}{\left(\text{OH}\right)}_3^{}+3\text{Na}⟶<!--\; ⟶\; -->{\text{C}}_3^{}{\text{H}}_5^{}{\left(\text{ONa}\right)}_3^{}+\frac{3}{2}{\text{H}}_2^{}$

Phản ứng với đồng(II) hydroxide

Glycerol có khả năng hòa tan đồng(II) hydroxide, dẫn đến sự hình thành phức đồng(II) glycerat với màu xanh lam trong suốt.

$2{\text{C}}_3^{}{\text{H}}_8^{}{\text{O}}_3^{}+\text{Cu}{\left(\text{OH}\right)}_2^{}⟶<!--\; ⟶\; -->{\left[{\text{C}}_3^{}{\text{H}}_5^{}{\left(\text{OH}\right)}_2^{}\text{O}\right]}_2^{}\text{Cu}+2{\text{H}}_2^{}\text{O}$

Phản ứng cháy

Khi glycerol được đốt cháy hoàn toàn trong oxy, nó sẽ tạo ra carbon dioxide và nước:

$2{\text{C}}_3^{}{\text{H}}_8^{}{\text{O}}_3^{}+7{\text{O}}_2^{}\stackrel{t°}{\to }6{\text{CO}}_2^{}+8{\text{H}}_2^{}\text{O}$

Phản ứng với acid nitric

Thông thường, khi glycerol phản ứng với acid nitric, các nhóm hydroxy sẽ bị thay thế, dẫn đến sự hình thành nitroglycerin (glyceryl trinitrat):

${\text{C}}_3^{}{\text{H}}_5^{}{\left(\text{OH}\right)}_3^{}+3\text{HO}-<!--\; -\; -->{\text{NO}}_2^{}⟶<!--\; ⟶\; -->{\text{C}}_3^{}{\text{H}}_5^{}{\left({\text{ONO}}_2^{}\right)}_3^{}+3{\text{H}}_2^{}\text{O}$

Tuy nhiên, glycerol cũng có thể bị oxy hóa bởi acid nitric (hoặc một số tác nhân khác), dẫn đến sự hình thành acid glyceric (acid α,β-dihydroxypropionic):

${\text{HOCH}}_2^{}-<!--\; -\; -->\text{CHOH}-<!--\; -\; -->{\text{CH}}_2^{}\text{OH}⟶<!--\; ⟶\; -->{\text{HOCH}}_2^{}-<!--\; -\; -->\text{CHOH}-<!--\; -\; -->\text{COOH}$

Điều chế

Glycerol được sinh ra như một sản phẩm phụ trong quá trình xà phòng hóa các triglyceride:

${\text{C}}_3^{}{\text{H}}_5^{}{\left(\text{OOCR}\right)}_3^{}\underset{t°}{\overset{NaOH}{\to }}{\text{C}}_3^{}{\text{H}}_5^{}{\left(\text{OH}\right)}_3^{}$