Đề bài: Khám phá những đổi mới trong góc nhìn hiện thực cuộc sống của Nguyễn Minh Châu trong Chiếc thuyền ngoài xa
Chập tắt những biến đổi trong cách nhìn hiện thực cuộc sống qua tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
Bài làm xuất sắc
Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa là một minh chứng rõ nét, thể hiện sự đổi mới của Nguyễn Minh Châu trong góc nhìn hiện thực. Tác phẩm được sáng tác trong giai đoạn thứ hai của nhà văn (những năm 80).
Đọc tác phẩm của Nguyễn Minh Châu, ta hình dung khá rõ quá trình vận động tư duy, cảm xúc và sự nghiệp sáng tạo. Tác giả tìm kiếm những đổi mới trong cách tiếp cận cuộc sống, sử dụng bút pháp sáng tạo để đóng góp ý kiến đáng kính trọng. Sau chiến tranh, khi không khí tráng ca của mặt trận đã qua, mọi người có điều kiện bình tâm hơn để nhìn nhận những khía cạnh tối tăm của đời thường, những thách thức mới nảy sinh trong cuộc sống con người.
Bên dưới hình ảnh đẹp của chiếc thuyền, cái đẹp của cảnh ngoại vi tuyệt vời được người phóng viên ghi lại ẩn chứa một cuộc sống đầy khó khăn với những ý kiến trái chiều mà không có sự thỏa thuận hay giải quyết dễ dàng.
Nhân vật chính trong tác phẩm là một người phụ nữ. Trong hình bóng xấu xa, lầm lạc đó, tồn tại một con người khác mà chúng ta thường không hay biết đến. Chị ấy có cái nhìn đặc biệt chỉ người thân mới nhận thức, cái nhìn ấy gắn với thực tế: lo lắng cho số phận của đứa con trải qua những biến động trên biển.
Vậy là, sau chiến tranh, khi trở về, Nguyễn Minh Châu hướng sự quan tâm về đời sống cá nhân của con người. Ông khám phá những thách thức của cuộc sống gia đình, nhưng giải quyết những mâu thuẫn đó (trong gia đình ngư dân) không hề dễ dàng. Bởi vì, con người tôn trọng những mối quan hệ phức tạp, đa chiều.
Điều mới mẻ trong góc nhìn của Nguyễn Minh Châu: Ông thu nhỏ ống kính quay của mình đến phạm vi cuộc sống gia đình, một không gian hẹp nhưng lại mở ra những ý nghĩa sâu sắc, lớn lao. Trong bức tranh nhỏ đó, chứa đựng tất cả vấn đề xã hội. So sánh với Mảnh trăng cuối rừng - một truyện ngắn viết trong thời kỳ đấu tranh chống Mỹ ở miền Bắc năm 1970, lúc đó con người và cuộc sống có vẻ đẹp lý tưởng vì yêu cầu của thời đại. Nhà văn khẳng định sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện, cái cao cả trước sự xấu xa, thấp hèn... Dù vẫn giữ nguyên tinh thần đi săn tìm cái đẹp, tìm 'hạt ngọc' ẩn sâu trong tâm hồn con người như 'mảnh răng cuối rừng', nhưng có sự thay đổi trong góc nhìn về hiện thực vì cuộc sống và tâm thế sáng tạo.
Về mặt nghệ thuật, sự sáng tạo tình huống để nhân vật gặp gỡ với suy nghĩ của các nhân vật khác, giống như Bức tranh, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa tiếp tục khám phá cuộc sống từ góc nhìn đa chiều, phức tạp về con người, về số phận và cảnh đời.