Góc nhìn tổng quát là một phương pháp khoa học trong việc nhận thức thế giới. Khi nghiên cứu một sự vật, cần chú ý đến tất cả các yếu tố, khía cạnh, kể cả những yếu tố gián tiếp và trung gian liên quan. Phương pháp này dựa trên mối liên hệ phổ biến giữa các sự vật và hiện tượng, cũng như các hình thức tri thức.
Cơ sở lý luận
Cơ sở lý luận của góc nhìn tổng quát là nguyên lý về mối liên hệ phổ biến. Các sự vật và hiện tượng có những mối liên hệ đa dạng và phong phú: liên hệ nội tại và liên hệ bên ngoài; có những mối liên hệ chung cho toàn bộ thế giới, cũng như những liên hệ riêng biệt trong các lĩnh vực hoặc đối với từng sự vật, hiện tượng; có liên hệ trực tiếp giữa hai hay nhiều đối tượng, cũng như những liên hệ gián tiếp qua nhiều trung gian; có liên hệ tất yếu, ngẫu nhiên, cơ bản và không cơ bản, ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của sự vật. Những mối liên hệ này tồn tại rộng rãi trong tự nhiên, xã hội và ý thức con người.
Cơ sở của mối liên hệ phổ biến là sự thống nhất vật chất của thế giới. Bản chất của thế giới là vật chất, với đặc tính chung nhất là tồn tại khách quan. Mặc dù sự vật trong thế giới rất đa dạng, chúng đều là những hình thức tồn tại cụ thể của vật chất và chịu sự chi phối của quy luật vật chất, vì vậy chúng có liên hệ chặt chẽ với nhau.
Quan điểm này xuất phát từ cơ sở phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa duy vật biện chứng, với các đặc điểm như tính khách quan, tính phổ biến, và sự phong phú, đa dạng trong các mối liên hệ và sự phát triển của tất cả các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội, và tư duy. Tác động qua lại giữa các yếu tố giúp phản ánh sự vật một cách đa dạng hơn trong thực tế, với sự chú ý đến các yếu tố tác động và ảnh hưởng lẫn nhau.
Quan điểm toàn diện và quan điểm lịch sử cụ thể có nhiều điểm chung, đều yêu cầu đánh giá sự vật, hiện tượng từ nhiều góc độ khác nhau và xem xét kỹ lưỡng các mối liên hệ trực tiếp và gián tiếp. Tuy nhiên, quan điểm lịch sử cụ thể đòi hỏi phải xác định không gian và thời gian cụ thể, điều này giúp đánh giá sự vật một cách chính xác hơn. Cả hai quan điểm đều mang lại những giá trị quan trọng và vẫn còn được áp dụng đến hiện tại.
Yêu cầu
Để hiểu đúng bản chất của sự vật, hiện tượng, cần phải xem xét chúng trong bối cảnh liên hệ với các sự vật, hiện tượng khác. Bản chất của sự vật, hiện tượng được thể hiện qua mối liên hệ và tương tác của chúng với các yếu tố khác.
Sự vật tồn tại trong mối liên hệ rộng lớn, nhưng các mối liên hệ này không đều nhau về vai trò và vị trí. Do đó, cần xác định các mối liên hệ cơ bản và quan trọng để hiểu sâu sắc bản chất của sự vật và nhận diện rõ hơn xu hướng phát triển của nó.
Quan điểm toàn diện trái ngược hoàn toàn với quan điểm phiến diện trong nhận thức và hành động thực tiễn. Quan điểm phiến diện chỉ nhìn nhận một khía cạnh hoặc một mối liên hệ nhất định mà không chú ý đến các khía cạnh khác; nhận thức sự vật trong trạng thái cô lập và giải quyết vấn đề mà không đảm bảo sự đồng bộ.
Quan điểm toàn diện hoàn toàn khác biệt với chủ nghĩa chiết trung và lý luận ngụy biện:
- Chiết trung là sự kết hợp tùy tiện và chủ quan giữa những yếu tố không thể hòa hợp hoặc xem tất cả các mối liên hệ như nhau mà không phân biệt vai trò của từng mối liên hệ.
- Ngụy biện là phương pháp tư duy lừa dối bằng cách thay đổi có chủ ý vị trí và vai trò của các mối liên hệ, thay thế các mối liên hệ cơ bản bằng những mối liên hệ không cơ bản và các mối liên hệ bản chất bằng những mối liên hệ không bản chất.
Cũng như khi quan sát các mối quan hệ hay ảnh hưởng bên ngoài của nó đối với các yếu tố khác. Việc nhìn nhận và đưa ra quan điểm chính xác giúp phản ánh hiệu quả các yêu cầu trong mục tiêu phân tích.
Theo quan điểm toàn diện, con người cần nhận thức sự vật qua các mối quan hệ tương tác. Chỉ khi đó mới có thể đạt được cái nhìn sâu sắc về sự vật. Tính đa chiều và phân tích cụ thể giúp cung cấp cái nhìn đầy đủ và hiệu quả nhất, từ đó tạo ra các tác động và giải pháp hiệu quả đối với đối tượng đó.
Các bài viết liên quan
- Phát triển
- Hai nguyên lý của phép biện chứng duy vật