Buzz
1. Nguyên nhân gây hạ đường huyết
1.1. Khái niệm hạ đường huyết là gì?
Mức đường huyết bình thường trước khi ăn khoảng 90 - 130mg/dL, giữa các bữa ăn khoảng 70 - 100 mg/dL và sau khi ăn 1 - 2 giờ dưới 180 mg/dL. Hạ đường huyết xảy ra khi mức đường trong máu thấp hơn 70 mg/dL (dưới 3.9 mmol/l).
Mức đường trong máu dưới 70 mg/dL được xem là hạ đường huyết
1.2. Nguyên nhân gây hạ đường huyết
Hạ đường huyết thường xảy ra do tác động phụ từ việc sử dụng thuốc điều trị tiểu đường. Ngoài ra, việc sử dụng quá nhiều insulin hoặc tiêm sai loại insulin cũng có thể gây hạ đường huyết.
Cụ thể, các nguyên nhân gây hạ đường huyết bao gồm:
- Điều chỉnh mức đường huyết
Thức ăn khi tiêu hóa sẽ chuyển hóa thành glucose, được insulin đưa vào tế bào. Glucose dư thừa được lưu trữ dưới dạng glycogen tại gan. Nếu không ăn trong vài giờ, đường huyết sẽ giảm và cơ thể ngừng sản xuất insulin.
Tình trạng này kích thích glucagon tăng và đẩy gan phá vỡ glycogen, giải phóng glucose vào máu để ổn định đường huyết. Khi nhịn ăn lâu, cơ thể phá hủy chất béo dự trữ thành glucose, gây hạ đường huyết và tạo axit béo.
- Tiểu đường
Hạ đường huyết là biến chứng thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường điều trị bằng insulin.
- Những nguyên nhân khác
+ Sử dụng thuốc không đúng cách: sử dụng các loại thuốc có thể làm giảm đường huyết.
+ Uống rượu nhiều.
+ Mắc bệnh lý mạn tính: bệnh thận, gan, tim tiến triển,...
+ Nhịn đói trong thời gian dài.
+ Cơ thể sản xuất insulin quá mức.
+ Thiếu một số loại hormone điều chỉnh quá trình chuyển hóa hoặc sản xuất glucose,...
+ Hạ đường huyết sau một số bữa ăn, thường xảy ra ở người đã loại bỏ dạ dày.
2. Nhận biết triệu chứng của người mắc hạ đường huyết
Người mắc hạ đường huyết thường có các triệu chứng lâm sàng như:
Dấu hiệu của hạ đường huyết
- Rối loạn thần kinh tự phát: đổ mồ hôi, lo lắng, đói, run chân tay, nhịp tim nhanh, lo lắng, buồn nôn,...
- Rối loạn thần kinh trung ương: mờ mắt, đau đầu, nhìn đôi, thay đổi trong hành vi, mất khả năng tập trung, mơ hồ, giảm trí nhớ, mất ý thức, co giật,...
Ở những người này, đo lường đường huyết sẽ cho kết quả nồng độ glucose trong máu dưới 70mg/dl và sau khi cung cấp glucose cho cơ thể, các triệu chứng trên sẽ cải thiện.
3. Điều trị hạ đường huyết
3.1. Mục tiêu cần đạt
Với hạ đường huyết, mục tiêu điều trị là phát hiện sớm để điều trị ngay, tăng đường huyết đến mức an toàn nhanh chóng, từ đó cải thiện triệu chứng và giảm biến chứng cho bệnh nhân.
3.2. Hướng điều trị
Ngay khi phát hiện hạ đường huyết, cần áp dụng quy tắc 15 - 15 để điều trị:
- Tăng đường huyết bằng cách ăn/uống 15g carbs rồi chờ 15 phút sau kiểm tra lại chỉ số đường huyết.
- Nếu sau 15 phút kiểm tra chỉ số đường huyết vẫn ở ngưỡng < 70 mg/dL thì tiếp tục lặp lại bước trên cho tới khi lượng đường trong máu đạt mức tối thiểu là 70 mg/dL.
- Khi chỉ số đường huyết trở về bình thường, ăn một bữa nhẹ hoặc một bữa chính.
Các loại thức ăn, đồ uống tương đương với 15g carbs bao gồm: 2 - 3 viên đường, 1/2 cốc nước ngọt, 1/2 cốc nước trái cây, 1 cốc sữa, 5 - 6 viên kẹo, 1 muỗng canh hoặc 15ml mật ong hoặc đường.
Hướng dẫn xử trí với hạ đường huyết
Lựa chọn nguồn carbs rất quan trọng với chế độ ăn của người bị hạ đường huyết vì nếu ăn carbs phức tạp hoặc thực phẩm chứa chất béo và carbs thì dễ làm cho quá trình hấp thụ glucose bị chậm lại, mục đích điều trị cho người bị hạ đường huyết không đạt được.
Lượng carbs dành để tăng đường huyết cho trẻ em cần dưới 15g, nếu là trẻ sơ sinh thì chỉ cần 6g và 8g với trẻ mới biết đi, 10g đối với trẻ nhỏ.
Trường hợp hạ đường huyết nghiêm trọng cần tiêm glucagon, không tiêm insulin vì càng khiến cho lượng đường huyết giảm sút nghiêm trọng.
Biện pháp phòng ngừa hạ đường huyết
- Với người đang mắc bệnh tiểu đường
+ Thường xuyên đo đường huyết để kịp thời phát hiện bất thường và điều trị trước khi hạ đường huyết. Các thời điểm nên đo đường huyết là: trước và sau mỗi bữa ăn, trước khi đi ngủ, trước và sau buổi tập thể dục dài với cường độ cao.
+ Đo đường huyết khi đổi loại thuốc, khi di chuyển đến múi giờ khác, khi thay đổi lịch sinh hoạt và làm việc,...
+ Luôn mang bên mình thực phẩm chứa carbohydrat có tác dụng cải thiện đường huyết nhanh để ăn hoặc uống khi bị hạ đường huyết như: viên đường, kẹo, nước trái cây,… để đường huyết không bị hạ quá thấp gây nguy hiểm cho sức khỏe.
+ Nên định kỳ đến cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe.
- Với người không bị tiểu đường
+ Kiểm soát tốt các bệnh lý đang mắc phải.
+ Dùng thuốc đúng đơn và chỉ định của bác sĩ.
+ Không dùng chất kích thích, đồ uống chứa cồn, thuốc của người bị tiểu đường, tránh để cơ thể phải nhịn đói quá lâu,...
