Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch là một vấn đề xuất phát khi thanh dịch của võng mạc mắt nhận cảm thần kinh bị rò rỉ do mạng mạch mắt có dịch. Bệnh thường phát triển trong thời gian ngắn và có thể tự khỏi sau 4-6 tháng.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch là một bệnh lý xảy ra khi thanh dịch của võng mạc mắt nhận cảm thần kinh bị rò rỉ do mạng mạch mắt có dịch rò rỉ qua biểu mô sắc tố của võng mạc.

Có nhiều nguyên nhân gây rò rỉ biểu mô sắc tố võng mạc như viêm, tân sinh mạch hoặc khối u cần được chẩn đoán phân biệt. Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch có thể chia thành hai biểu hiện lâm sàng khác nhau.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thể cổ điển do một hoặc nhiều điểm rò rỉ cô lập rời rạc ở mức độ biểu mô sắc tố võng mạc. Bệnh này có thể kèm theo rối loạn chức năng biểu mô sắc tố lan tỏa (như bệnh lan tỏa biểu mô sắc tố võng mạc, mất bù biểu mô sắc tố võng mạc, hắc võng mạc trung tâm thanh dịch mạn tính) và đặc trưng bởi tách rời của võng mạc nhận cảm thần kinh nằm trên vị trí vùng teo biểu mô sắc tố võng mạc và lốm đốm sắc tố. Bác sĩ có thể quan sát trên hình ảnh máu huỳnh quang điểm rò rỉ nhỏ hoặc nhiều.

Bệnh nhân thường gặp mờ mắt, thị lực không đồng đều và giảm từ 5/10 đến 6/10 nếu bệnh tái phát nhiều lần. Thị lực có thể chỉ còn 1/10 đến 2/10 và có thể biến dạng, méo mó, cong khi nhìn các đối tượng. Sự thay đổi màu sắc cũng là một triệu chứng phổ biến, đặc biệt là màu nhạt, màu sáng và vàng. Bệnh nhân thường phản ánh về việc thấy bóng đen che trước mắt.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thường xuất hiện các điểm ám tương đối ở trung tâm hay bán trung tâm, có thể được phát hiện thông qua bảng ô vuông Amsler. Bệnh nhân đôi khi cảm thấy đau đầu và đau nhức mắt.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch liên quan đến rối loạn vận mạch, rối loạn hàng rào máu trong võng mạc và thường không rõ nguyên nhân. Bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi người, đặc biệt là ở các nước Châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản. Thường xảy ra ở người trưởng thành, nam giới nhiều hơn nữ và thường chỉ ở một mắt, có khả năng tái phát cao.

Ngoài ra, người có tâm lý dễ thay đổi, thường xuyên gặp stress, và có cơ địa đặc biệt hoặc tiền sử hút thuốc lá lâu năm, bệnh lý toàn thân, mất ngủ hay lo lắng có nguy cơ cao hơn.

Chẩn đoán bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thông qua khám đáy mắt, bác sĩ sẽ thấy các dấu hiệu như hoàng điểm sẫm màu, giảm hoặc mất ánh sáng trung tâm. Vùng tổn thương có thể thấy chất lắng cặn, và khi thăm khám bằng sinh hiển vi, bác sĩ sẽ quan sát một số thay đổi trong võng mạc mắt.

Chẩn đoán được xác nhận và theo dõi chủ yếu qua phương pháp chụp cắt lớp võng mạc. Nếu bệnh kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, có thể cần chụp mạch huỳnh quang.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thường tự khỏi sau 4-6 tháng, nhưng có thể trở nên nặng nề và tái phát. Điều trị tập trung vào hỗ trợ và nâng đỡ, cũng như sử dụng quang đông-laser để đốt tại vị trí rò rỉ.

Người bệnh cần chú ý đến sinh hoạt hợp lý, tránh các yếu tố xấu như rượu, thuốc lá, cảm xúc tiêu cực, mất ngủ. Điều trị bổ sung thuốc dãn mạch, giảm phù nề, và tăng cường dinh dưỡng.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch có tiên lượng tự nhiên lành tính, nhưng cần kiểm tra và điều trị khi xuất hiện triệu chứng để ngăn chặn sự phát triển và tái phát của bệnh.