1. Hạch cổ là gì?
Trên cổ có nhiều hạch bạch huyết (lympho) như hạch dưới hàm, hạch mang tai, hạch dưới cằm, hạch má, hạch sau tai, hạch vùng chẩm,… Thường thì hạch không thể sờ thấy, chỉ khi phải chống lại tác nhân gây hại nào đó thì mới sưng lên.
Phát hiện hạch cổ phình lên
Hạch cổ sưng lên là sự xuất hiện đột ngột các khối nhỏ trên cổ, hình dạng giống hạt đậu hoặc tròn, thường chứa dịch bên trong. Một số hạch gây đau, trong khi khác không. Có trường hợp chúng sưng lên mà không rõ nguyên nhân và tự biến mất sau này. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp không biến mất, khiến nhiều người lo lắng về sự xuất hiện bất thường này.
Hiện tượng hạch cổ thường xuất hiện ở trẻ em và người từ 20 - 50 tuổi, đặc biệt phổ biến ở phụ nữ (tỉ lệ cao gấp 3 lần nam giới). Thường thì trong các trường hợp do viêm nhiễm hoặc bệnh ác tính, hạch sẽ phát triển kích thước.
2. Vai trò của hạch cổ và nguyên nhân gây ra
2.1. Nhiệm vụ của hạch cổ
Các hạch ở cổ có thể hiểu như một bộ lọc loại bỏ chất độc từ máu ở vùng đầu mặt. Khi khu vực này bị nhiễm bệnh, hạch sẽ phình lên. Đáng chú ý, khi tế bào ung thư
2.2. Đánh giá mức độ nguy hiểm của hạch cổ
Bạn có thể nhận biết mức độ nguy hiểm của hạch cổ bằng cách quan sát các dấu hiệu sau:
- Hạch sưng do nhiễm khuẩn: thường mềm, đau và có thể di chuyển.
- Nếu hạch phát triển do ung thư: thường cứng, ít hoặc không đau, không di động.
2.3. Nguyên nhân gây ra hạch cổ là gì?
- Sự viêm nhiễm ở vùng đầu cổ
Các bệnh viêm nhiễm vùng đầu cổ như: viêm họng, viêm amidan, viêm tuyến nước bọt, viêm xoang, sâu răng, viêm da đầu, viêm lợi, nhiệt miệng,... thường làm hạch cổ sưng đau. Loại hạch này thường nhỏ và sau khi viêm dứt thì sẽ biến mất. Trẻ em thường dễ bị hạch cổ vì hệ miễn dịch của họ đang phát triển, làm cha mẹ lo lắng nếu không biết nguyên nhân.
Viêm họng ở trẻ nhỏ có thể là nguyên nhân gây nổi hạch cổ
- Bệnh lành tính ở vùng cổ
Một số bệnh lành tính như chồi xương, u mỡ, u bã, u nang giáp móng,... có thể gây ra hạch nổi lên ở cổ. Chúng là những u hoặc nang lành tính không gây hại cho cơ thể. Tuy nhiên, để biết liệu chúng có nguy hại hay không cần phải được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và chẩn đoán.
- Bệnh lao
Khi nghe đến bệnh lao, nhiều người thường nghĩ ngay đến lao phổi mà không biết rằng lao hạch cũng khá phổ biến. Cổ thường là vị trí thường gặp hạch nổi trong bệnh lý này. Hạch lao thường nằm gần nhau thành chùm hoặc chuỗi, không gây đau và khi sờ vào có bề mặt nhẵn.
Lao hạch thường nằm bên trong hạch và ít lây nhiễm so với lao phổi. Sự xuất hiện của bệnh là do vi khuẩn lao.
- Một số bệnh ác tính
Một số loại ung thư cũng có thể là nguyên nhân khiến cho hạch cổ xuất hiện, như: bệnh Hodgkin, u lympho ác tính không Hodgkin,... Hạch cũng có thể là dấu hiệu của sự di căn từ các loại ung thư khác như: ung thư vòm, ung thư miệng, ung thư thanh quản, ung thư họng, ung thư phổi,... Hạch cổ do ung thư có thể tồn tại một mình hoặc xuất hiện nhiều hạch cùng một lúc, có thể cứng hoặc mềm tùy thuộc vào giai đoạn và loại ung thư.
- Một số nguyên nhân khác:
+ Tác dụng phụ của một số loại thuốc như phenytoin, carbamazepin,...
+ Phản ứng phụ sau tiêm vắc xin quai bị, sởi, thương hàn,...
+ Bệnh lý hệ thống: HIV/AIDS, lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp,...
3. Cách xử trí hạch cổ như thế nào?
Dựa trên những thông tin đã nói, có thể nhận thấy hạch cổ có thể xuất hiện vì nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả các bệnh lành tính và ung thư. Khi phát hiện hạch nổi lên ở cổ đột ngột, bạn có thể quan sát và tạm thời xử lý như sau:
Nên đi kiểm tra ngay khi phát hiện hạch ở cổ sưng, đỏ, hoặc đau
- Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn: Một số loại thuốc giảm đau không kê đơn được khuyến khích sử dụng cho trường hợp hạch cổ bao gồm ibuprofen và acetaminophen, giúp giảm đau và hạ sốt.
- Nghỉ ngơi tại nhà: Hãy có thói quen nghỉ ngơi đúng mực hàng ngày để cơ thể có cơ hội phục hồi nhanh chóng.