Buzz
Bao giờ bạn đã đặt món ăn online và sau đó cảm thấy hối tiếc?
Bao giờ bạn đã thực hiện một hành động và cảm thấy trống rỗng sau đó?
Và chắc chắn, nhiều người trong chúng ta đã từng rơi vào việc lạc lõng trên mạng xã hội, tìm kiếm sự thích thú trong những like, comment, và cuối cùng không cảm nhận được gì...
Tại sao những niềm vui đó lại tan biến nhanh chóng?
Nhưng đôi khi, chúng ta cũng trải qua những khoảnh khắc vô cùng vui vẻ! Khi chúng ta nhìn thấy ánh nắng buổi sáng len lỏi qua những tán lá, báo hiệu một ngày mới tràn đầy hi vọng; hoặc khi chúng ta có cuộc trò chuyện ý nghĩa với một người bạn thân thiết; hoặc cảm giác hạnh phúc không tả được khi hoàn thành một công việc quan trọng nào đó. Những niềm vui này, dù thời gian trôi qua, vẫn để lại trong ta một cảm giác hài lòng, mãi mãi vương vấn.
Tại sao những niềm vui đó lại đến quá tràn đầy?
Và liệu chúng ta có thể trải nghiệm nhiều niềm vui hơn trong cuộc sống không?
Bài viết này chia sẻ cách chúng ta có thể đối phó với sự tiêu thụ và hướng tới niềm vui có giá trị và bền vững hơn.
Giải trí, giải trí mãi mãi
Nếu bạn kiểm tra top 100 kênh Youtube tại Việt Nam (tháng 5/2019), bạn sẽ không bất ngờ khi thấy hầu hết đều là kênh giải trí, ẩm thực và tin tức giải trí.
Và không chỉ ở Việt Nam, mà trên toàn thế giới, đại dịch tiêu thụ và giải trí vẫn đang lan rộng, ảnh hưởng đến môi trường sống và sức khỏe tâm lý của con người.
Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ cuộc đua tranh khốc liệt giữa các bầy người từ thời tiền sử, sẽ được làm sáng tỏ trong một bài viết khác (Lược sử Quyền lực: Nam giới và Vị trí).
Chuyển đến hiện tại, chủ nghĩa tiêu thụ là kết quả của sự phát triển công nghệ ồ ạt dẫn đến tình trạng cung vượt cầu; vì thế, để duy trì sức cạnh tranh, các chính phủ và tập đoàn đã phải khuyến khích tiêu thụ và tự do cá nhân để kích thích nhu cầu. Và thế kỷ 21 chứng kiến sự bùng nổ và thịnh hành của Internet, một công cụ mạnh mẽ hỗ trợ chủ nghĩa tiêu thụ.
Muốn khác biệt? Hãy mua sản phẩm này, quần áo kia, trang sức này, phương tiện kia.
Muốn kinh tế phát triển, cạnh tranh toàn cầu? Hãy khuyến khích luồng tiền.
Từ cấp độ cá nhân đến quốc gia, cuộc đấu tranh không ngừng.
Về mặt tổng thể là một câu chuyện dài, do đó, trong phạm vi bài viết này, chúng ta chỉ tập trung vào ảnh hưởng của chủ nghĩa tiêu thụ đối với mỗi cá nhân.
Sự hụt hẫng sau những khoảnh khắc thoái vị
Khoảnh khắc thoái vị là gì?
Là những niềm vui mà khi tan biến, tâm trạng của bạn cũng tan đi.
Thường thì, những sự hài lòng về mặt giác quan (cảm giác, thính giác, vị giác, thị giác, khứu giác) chỉ mang lại niềm vui thoáng qua.
Bạn thích nghe nhạc, sau một thời gian, nhạc ngừng, tâm trạng cũng ngừng theo.
Bạn đặt đồ ăn qua ứng dụng giao đồ ăn, ăn no xong, bạn cảm thấy hối hận.
Sau khi xem nhiều thể loại giải trí như phim, manga, tiểu thuyết, game, video youtube, phim người lớn... và khi tất cả kết thúc, bạn cảm thấy mất hứng, không biết phải làm gì tiếp theo với bản thân...
Ngoài ra, cũng có những niềm vui tâm lý có tính chất thoái vị tương tự như vậy, ví dụ như nghiện mạng xã hội và nghiện mua sắm.
a. Nghiện mạng xã hội
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao một số người thích chụp ảnh selfie nhiều trên facebook và instagram không? Đó là vì họ luôn cảm thấy bất an và muốn được khen ngợi từ người khác. Nhưng việc đạt được thành tựu hay viết status suy nghĩ là quá khó khăn, cho nên họ chọn cách nhanh gọn là chụp ảnh đẹp. Và mọi người cũng biết rằng mọi người thích nhìn thấy cảnh đẹp và đồ ăn ngon. Sau khi đăng ảnh đó và nhận được nhiều lượt thích, niềm vui của họ cũng chẳng kéo dài được bao lâu.
Não bộ con người luôn thích lời khen và công nhận từ người khác, và mạng xã hội đã biến lời khen thành những like, khiến cho mong muốn được công nhận từ đám đông của chúng ta đạt tới đỉnh cao; chỉ cần vài phút trên mạng, không cần phải cố gắng quá nhiều, chúng ta đã có thể nhận được nhiều lời khen hơn so với cả năm trong cuộc sống thực.
Như vậy, không lạ gì khi nhiều người cảm thấy mạng xã hội hút hết năng lượng tinh thần của họ.
b. Nghiện mua sắm
Tôi sẽ kể một câu chuyện về chị gái của tôi.
Chị gái tôi, năm nay 43 tuổi, đã từng là một cô gái rất xinh đẹp. Chị đã sớm kết hôn với một người đàn ông giàu có, thu hút sự ganh tỵ của nhiều người. Nhưng cuộc sống của chị là một loạt những nỗi đau không kể hết.
Khoảng 5 năm trước, khi tôi giúp chị dọn nhà, tôi nhìn thấy chị đang khóc.
Chị khóc vì chỉ khi dọn nhà, chị mới nhận ra hậu quả của căn bệnh nghiện mua sắm của mình. Chỉ trong 2 ngày, chị đã mệt mỏi với việc dọn dẹp nhà cửa, nhưng bây giờ trước mắt chị là một căn bếp chứa đầy chảo nồi hàng hiệu mà chị đã mua trong những lúc buồn chán với giảm giá khuyến mãi. Chúng đã nằm đó hàng chục năm mà chị chưa sử dụng, và giờ chúng đã bị rỉ sét không thể sử dụng nữa...
Nghiện mua sắm bắt nguồn từ sự tôn thờ vật chất, khi mua đồ sang trọng để tăng giá trị bản thân trong mắt người khác. Nhưng khi sự hứng thú qua đi, họ sẽ muốn nâng cao cường độ, và khi lòng tham trở nên quá lớn, họ sẽ quên mất mục đích ban đầu (sự thể hiện với người khác), chỉ còn lại việc mua sắm và sở hữu, mà không cần sử dụng, chỉ cần sở hữu là đã đủ. Họ sẽ tiếp tục mua sắm mãi mãi.
Và khi họ không hiểu được nguồn gốc của sự hứng thú của mình, họ sẽ lạc lối.
