Hành Trình của Cuộc Cách Mạng Trí Tuệ Nhân Tạo

Tóm tắt: Có những lo ngại và hy vọng về sự phát triển của Trí Tuệ Nhân Tạo (AI) trong tương lai.

Có hai quan điểm chính về tác động của AI đối với loài người, một là lo ngại và hai là hy vọng.

Dự đoán rằng vào năm 2040, Trí Tuệ Nhân Tạo có thể đạt đến cấp độ toàn năng và sau đó tiếp tục phát triển lên cấp độ siêu phàm trong 20 năm tiếp theo.

Trong năm 2060, dự kiến thế giới sẽ trải qua những biến đổi lớn về công nghệ và khoa học.

Công nghệ hiện đại khiến thời gian để khiến một người từ quá khứ bị choáng ngợp bởi tiến bộ khoa học giảm đáng kể.

Sự phát triển của công nghệ ngày càng chóng mặt, và dự đoán trong tương lai gần con người sẽ đạt được tiến bộ nhanh chóng hơn rất nhiều so với thế kỷ 20.

Trong lĩnh vực Trí Tuệ Nhân Tạo, sự bùng nổ trí thông minh mang lại nhiều ưu thế vượt trội hơn so với con người, đặc biệt là khi đạt đến cấp độ siêu phàm.

Khi Trí Tuệ Nhân Tạo đạt đến cấp độ siêu phàm, sẽ có những khía cạnh của nó mà ngay cả những người thông minh nhất cũng không thể hiểu hay mô tả được.

Và đó chỉ là ta đứng trên tinh tinh 2 bậc trong cầu thang trí tuệ. Nếu hệ thống Trí tuệ nhân tạo siêu phàm chỉ cần vượt qua con người 2 bậc hoặc 100 bậc, thì độ thông minh của nó sẽ đến đâu. Trong ngôn ngữ loài người, chúng ta có thể sử dụng chỉ số IQ 130 để chỉ một người thông minh, hay 85 là thiểu năng, nhưng làm sao chúng ta có thể diễn đạt một thực thể có mức IQ ở 12,952. Do đó, kinh nghiệm làm chủ Trái Đất của loài người cho thấy, thông minh đi kèm với sức mạnh.

Tương lai vẫn còn xa (nếu bạn tin vào mốc 2060 của các chuyên gia AI) hoặc thậm chí sẽ không bao giờ xảy ra (2% chuyên gia được hỏi cho rằng Trí tuệ nhân tạo có trí thông minh ngang ngửa với não người sẽ mãi chỉ là đề tài cho các phim khoa học viễn tưởng). Sự dè dặt của thiểu số cũng có lý bởi đến nay, Google hay Facebook vẫn đang phải chi hàng tỷ đô la để khiến máy tính có thể nhận biết một bức ảnh đang hiển thị con chó hay con mèo, một việc mà một em bé 5 tuổi cũng có thể dễ dàng làm. Tuy nhiên, trong khoa học, một đột phá nhỏ cũng có thể kéo theo một chuỗi sáng tạo hoàn toàn không thể lường trước.

Sau khi đọc xong bài viết, bạn có thể vui mừng vì chỉ cần sống thêm 45 năm nữa, bạn sẽ được sống bất tử hoặc lo lắng trước nguy cơ trở thành nô lệ cho máy móc. Thật tiếc là bạn chỉ có quyền biết cách trả lời câu hỏi, chứ không thể thay đổi cách trả lời đó. Nếu trước đây, số phận của 99% loài người được đặt trong tay của các nhà khoa học hạt nhân và các chính trị gia kiểm soát chúng, thì ngày nay quyền sinh sát đã chuyển sang tay của những nhà khoa học máy tính, các chuyên gia AI, máy học tại các trường công nghệ hàng đầu như Stanford, MIT, Caltech, các công ty công nghệ lớn như Google, Microsoft. Ít nhất thì bạn đã được Mytour cảnh báo về tương lai của mình.

Khám phá Cuộc cách mạng Trí tuệ nhân tạo

Nếu con người tiếp tục các hoạt động khoa học mà không gặp phải gián đoạn nào lớn, Trí tuệ nhân tạo (AI) có thể sẽ là biến chuyển tích cực nhất trong lịch sử nhân loại, nhưng cũng có thể là phát minh nguy hiểm nhất mà chúng ta từng nghĩ ra, như nhiều chuyên gia lo sợ. Nghiên cứu AI đang từng bước phát triển một chiếc máy tính có khả năng nhận thức ngang ngửa với não người trong khoảng 30 năm nữa. Theo những nhà khoa học AI dự báo, phát minh này có thể đem đến những cải tiến chóng mặt (được gọi là cất cánh nhanh), trở thành một thứ gì đó vô cùng mạnh mẽ - Trí tuệ nhân tạo siêu phàm - một thực thể thông minh hơn toàn bộ trí tuệ nhân loại gộp lại. Không phải tôi đang bàn chuyện đâu đâu. Cấp độ 1 trong giai đoạn phát triển AI đang dần dần hiện diện trong các công nghệ chúng ta sử dụng hàng ngày. Cứ mỗi năm những tiến bộ này sẽ càng tăng tốc và công nghệ sẽ trở nên ngày càng phức tạp, càng khó sống thiếu và càng phổ biến hơn. Chúng ta sẽ tiếp tục chuyển giao các công việc trí óc nhiều hơn cho máy tính, đảo lộn tất cả các lĩnh vực cuộc sống: từ cách chúng ta quản lý bản thân và công việc, tới cách con người kết nối với nhau và trải nghiệm cuộc sống.

Bước nhảy vọt của Sự Phát Triển

Cơ sở Lý Thuyết của Tiến Bộ Công Nghệ

Để giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ sở lý thuyết của cuộc cách mạng AI, hãy tạm quên việc nghiên cứu khoa học một lúc. Hãy thử tưởng tượng một câu chuyện như sau. Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn có một chiếc máy thời gian và được giao nhiệm vụ đưa ai đó từ quá khứ về hiện tại? Mục tiêu của bạn là khiến họ choáng váng khi chứng kiến ​​những tiến bộ về công nghệ và văn hóa của thời đại hiện đại. Hãy cùng tưởng tượng bạn đưa một người từ những năm đầu của thế kỷ 19 đến năm 2016. Họ sẽ phản ứng thế nào khi thấy những công nghệ hiện đại như xe tự lái chạy trên đường cao tốc, việc trò chuyện qua biển cả bằng video, hoặc xem các sự kiện âm nhạc từ cách đây 50 năm. Chắc chắn họ sẽ choáng váng.

Hãy tưởng tượng bạn lại du hành thời gian, nhưng lần này từ những năm 1600 đến những năm 1800. Anh chàng đó sẽ kinh ngạc, nhưng không phải choáng váng như trước. Sau đó, bạn quyết định đưa họ 15,000 năm trước, khi nền văn minh đầu tiên bắt đầu hình thành. Họ sẽ ngất ngưởng với các đế chế lớn và các khám phá của loài người. Hãy tưởng tượng cảnh họ choáng váng với thế giới của chúng ta.

Bây giờ, bạn và một người khác muốn làm điều tương tự, nhưng lần này là từ những năm 1600 đến những năm 1800. Họ sẽ ngạc nhiên, nhưng không phải choáng váng như trước. Bạn quyết định đưa họ 15,000 năm trước, khi nền văn minh đầu tiên bắt đầu hình thành. Họ sẽ ngất ngưởng với các đế chế lớn và các khám phá của loài người. Hãy tưởng tượng cảnh họ choáng váng với thế giới của chúng ta.

Bây giờ ba bạn đang rất hứng thú muốn thử lại trò này. Bạn biết rằng nếu chỉ quay ngược thời gian 15,000, 30,000, hoặc 45,000 năm sẽ không có hiệu quả. Bạn phải đi xa hơn nữa. Vậy nên, bạn quyết định tìm một người sống cách đây 100,000 năm và đưa họ tham quan các bộ tộc lớn với hệ thống xã hội phức tạp. Họ sẽ chứng kiến nhiều vũ khí săn bắn, công cụ phức tạp, thậm chí là lửa, và trải nghiệm ngôn ngữ đầu tiên dưới dạng kí tự và âm thanh. Trải nghiệm đó chắc chắn sẽ rất kinh hoàng. Họ sẽ choáng váng chỉ sau hai phút.

Tóm lại, tại sao một người phải nhảy 100,000 năm, người tiếp theo nhảy 15,000 năm, và cuối cùng là người đến thời đại của chúng ta chỉ cần 200 năm?

Hiện tượng này xảy ra vì các xã hội tiên tiến phát triển nhanh hơn so với xã hội kém phát triển. Con người thế kỷ 19 có kiến thức và công nghệ tốt hơn, nên không có gì ngạc nhiên khi họ có thể phát triển nhanh hơn con người từ 15,000 năm trước. Thời gian cần thiết để làm cho người trong quá khứ choáng mất từ 100,000 năm giảm xuống còn 200 năm, và nếu nhìn vào tương lai, con số sẽ giảm nhanh hơn. Theo Ray Kurzweil, một chuyên gia AI và nhà khoa học, con người chỉ mất 15 năm, từ 2000 đến 2014, để đạt được tiến bộ tương đương cả thế kỷ 20, và chỉ cần thêm 7 năm nữa, từ 2014 đến 2021, để đạt được kết quả tương tự. Trong tương lai gần, ông dự đoán rằng chỉ cần một năm, con người có thể đạt được vài lần tiến bộ ngang với cả thế kỷ 20, và sau đó thậm chí là chỉ trong một tháng. Kurzweil tin rằng thế kỷ 21 sẽ đạt được tiến bộ gấp 1,000 lần tiến bộ của thế kỷ 20.

Nếu áp dụng lôgic, khi các loài tiên tiến nhất trên một hành tinh tiếp tục phát triển với tốc độ ngày càng nhanh, đến một điểm nào đó, bước nhảy của họ sẽ vô cùng lớn đến mức thay đổi hoàn toàn cuộc sống và cách nhìn nhận về con người hiện tại. Điều này giống như quá trình tiến hóa liên tục cải tiến trí thông minh cho đến khi cuối cùng nó nhảy vọt đến hình thái sống là con người, một loài vật thay đổi toàn diện cách sống trên hành tinh này. Nếu bạn dành thời gian để nghiên cứu về tiến bộ trong khoa học và công nghệ, bạn sẽ bắt đầu nhận thấy vô số dấu hiệu báo trước rằng cuộc sống hiện đại không thể chịu được bước nhảy vọt sắp xảy ra.

Con Đường đến Trí Tuệ Nhân Tạo Toàn Diện

Chế Tạo Một Máy Tính Có Trí Tuệ Tương Đương Con Người

Trí Tuệ Nhân Tạo, gọi tắt là AI, là thuật ngữ ám chỉ sự tiến bộ trong trí tuệ của máy tính. Mặc dù có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này, hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng có ba cấp độ trong quá trình phát triển AI. Đó là:

ANI: Trí Tuệ Nhân Tạo Hẹp

Cấp Độ Trí Tuệ Đầu Tiên. AI chuyên môn hóa trong một lĩnh vực cụ thể. Đây là loại AI có thể đánh bại các vận động viên cờ vua thế giới, nhưng nó chỉ có khả năng trong một lĩnh vực duy nhất.

AGI: Trí Tuệ Nhân Tạo Toàn Diện

Cấp Độ Trí Tuệ Thứ Hai. AI Có Khả Năng Đạt Và Vượt Qua Trí Tuệ Của Con Người, Bao Gồm Khả Năng Lý Luận, Lập Kế Hoạch, Giải Quyết Vấn Đề, Tư Duy Trừu Tượng, Hiểu Biết Ý Tưởng Phức Tạp, Học Nhanh, Và Rút Kinh Nghiệm Từ Trải Nghiệm.

ASI: Trí Tuệ Nhân Tạo Siêu Phàm

Cấp Độ Trí Tuệ Thứ Ba. AI Thông Minh Hơn Tất Cả Con Người Gộp Lại - Từ Một Chút Đến Hàng Nghìn Tỷ Lần.

Chúng Ta Đang Đứng Ở Đâu?

Hiện Tại, Loài Người Đã Vượt Qua Cấp Độ Thấp Nhất Của Trí Tuệ Nhân Tạo - ANI - Trong Nhiều Lĩnh Vực Và Nó Hiện Diện Ở Khắp Mọi Nơi.

• Các Ô Tô Đầy Hệ Thống ANI, Từ Chống Khóa Phanh Đến Tinh Chỉnh Hệ Thống Phun Nhiên Liệu.
• Google Tìm Kiếm, Một Bộ Não ANI Lớn Với Công Cụ Siêu Tinh Vi Để Xếp Hạng Trang Web Và Hiển Thị Kết Quả Tìm Kiếm. Bảng Tin Của Facebook Cũng Hoạt Động Tương Tự.
• Bộ Lọc Thư Rác Bắt Đầu Được Trang Bị Trí Thông Minh Để Phát Hiện Spam Và Học Tập Tinh Chỉnh Bộ Lọc Theo Cấu Hình Riêng Của Bạn.
• Các Máy Bay Dân Dụng Ngày Nay Được Vận Hành Hầu Như Hoàn Toàn Bởi ANI Mà Không Cần Sự Trợ Giúp Của Con Người.
• Xe Tự Lái Của Google Được Thử Nghiệm Hiện Nay Sẽ Được Tích Hợp Những Hệ Thống ANI Mạnh Mẽ Nhất, Giúp Nó Nhận Thức Và Phản Ứng Với Thế Giới Xung Quanh.
• Chiếc Điện Thoại Của Bạn Là Một Nhà Máy ANI Nhỏ. Bạn Tìm Đường Bằng Ứng Dụng Bản Đồ, Nhận Bài Hát Được Gợi Ý Bởi Ứng Dụng Pandora, Xem Thời Tiết Ngày Mai Và Trò Chuyện Qua Trợ Lý Ảo Siri.
• Các Hệ Thống ANI Phức Tạp Đang Được Sử Dụng Rộng Rãi Trong Các Lĩnh Vực Như Quân Sự, Sản Xuất, Và Tài Chính (Những Hệ Thống AI Giao Dịch Cao Tần Được Lập Trình Ngày Nay Chiếm Hơn Một Nửa Số Cổ Phiếu Được Trao Đổi Trên Thị Trường Mỹ).

Con Người Vẫn Chưa Cần Phải E Sợ Các Hệ Thống ANI Hiện Nay. Trong Trường Hợp Tệ Hại Nhất, 1 Trục Trặc Hoặc 1 Hệ Thống ANI Được Lập Trình Tồi Có Thể Gây Ra Một Thảm Họa Độc Lập Như Tai Nạn Máy Bay, Sự Cố Nhà Máy Điện Hạt Nhân, Hay Một Thảm Họa Trong Thị Trường Tài Chính (Như Vụ Flash Crash Xảy Ra Năm 2010 Khi Một Chương Trình ANI Phản Ứng Sai Trong Một Tình Huống Không Lường Trước Làm Cho Thị Trường Chứng Khoán Đột Ngột Sụt Giảm, Lấy Đi 1,000 Tỷ Đô La Giá Trị Thị Trường Mà Sau Này Cũng Chỉ Khôi Phục Lại Được Một Phần). Mặc Dù ANI Không Có Khả Năng Gây Ra Mối Đe Dọa Tuyệt Chủng, Chúng Ta Nên Nhìn Các Hệ Thống Trí Tuệ Nhân Tạo Hẹp Tương Đối Vô Hại Đang Ngày Càng Phình To Và Phức Tạp Này Như Là Mầm Mống Của Một Siêu Bão Đang Đến. Mỗi Một Sáng Tạo Trí Tuệ Nhân Tạo Hẹp Mới Nào Sẽ Tạo Nền Móng Cho Cả Trí Tuệ Nhân Tạo Toàn Năng Và Trí Tuệ Nhân Tạo Siêu Phàm.

Thế Giới Trong Con Mắt Của Chiếc Xe Tự Hành Do Google Chế Tạo

Điều Gì Sẽ Đến Tiếp Theo? Những Thách Thức Trước Khi Đạt Được AGI

Bạn Sẽ Đánh Giá Đúng Mức Độ Phức Tạp Của Trí Tuệ Loài Người Khi Thử Chế Tạo Một Cỗ Máy Thông Minh Như Mình. Tạo Ra Một Chiếc Máy Tính Có Thể Nhân Các Số Có 10 Chữ Số Trong Tích Tắc Là Một Việc Đơn Giản Như Đan Rổ. Chế Một Chiếc Máy Có Thể Nhìn Một Con Chó Và Trả Lời Liệu Nó Là Một Con Chó Hay Con Mèo - Đã Là Một Kỳ Tích. Chế Một Hệ Thống AI Có Thể Đánh Thắng Con Người Trong Môn Cờ Vua? Đã Xong. Chế 1 Cái Có Thể Đọc Một Đoạn Văn Từ Cuốn Truyện Tranh Của Một Em Bé 6 Tuổi Và Không Chỉ Là Nhận Được Mặt Chữ Mà Còn Hiểu Được Ý Nghĩa Đằng Sau Chúng? Google Hiện Đang Chi Cả Tỷ Đô La Để Làm Được Việc Đó.

Tại Sao Những Thứ Khó Nhằn - Như Tính Toán, Xây Dựng Chiến Lược Thị Trường Tài Chính, Hay Dịch Ngôn Ngữ Đối Với Máy Tính Lại Dễ ợt, Trong Khi Những Thứ Đơn Giản Với Loài Người - Như Tầm Nhìn, Chuyển Động, Nhận Thức - Lại Siêu Khó Cho Máy Tính?

Những Thứ Trông Có Vẻ Đơn Giản Với Con Người Thực Ra Lại Cực Kì Phức Tạp. Chúng Chỉ Trông Có Vẻ Dễ Bởi Những Kĩ Năng Này Đã Được Tối Ưu Hóa Bên Trong Chúng Ta (Và Hầu Hết Các Loài Vật) Nhờ Hàng Trăm Triệu Năm Tiến Hóa. Khi Với Tay Tới Một Đồ Vật, Các Cơ, Gân Và Xương Trong Vai, Cùi Trò, Và Cổ Tay Liên Tục Thực Hiện Một Chuỗi Những Hoạt Động Sinh Lý, Kết Hợp Với Mắt, Cho Phép Bạn Di Chuyển Bản Tay Của Mình Theo Một Đường Thẳng Trong Không Gian 3 Chiều. Nói Cách Khác, Phép Nhân Các Số Lớn Hay Chơi Cờ Mới Chính Là Những Hoạt Động Mới Lạ Cho Các Sinh Vật Sống Và Chúng Ta Vẫn Chưa Có Đủ Thời Gian Tiến Hóa Để Đạt Tới Mức Thành Thạo. Vì Vậy Một Chiếc Máy Tính Không Quá Vất Vả Để Đánh Bại Chúng Ta.

Một Ví Dụ Vui Vẻ...

Khi Nhìn Vào Bức Ảnh A, Bạn Và Một Chiếc Máy Tính Có Thể Đồng Thời Biết Được Rằng Đó Là Một Hình Chữ Nhật Phủ Hai Màu Đan Xen Nhau. Hòa 1-1.

Bức Ảnh B. Bạn Có Thể Dễ Dàng Mô Tả Đầy Đủ Những Các Hình Xi Lanh Đục Và Mờ, Các Thanh Que Và Các Góc 3-D, Nhưng Chiếc Máy Tính Sẽ Thất Bại Thảm Hại. Nó Có Thể Mô Tả Những Gì Nó Nhìn - Rất Nhiều Các Hình 2D Với Các Bóng Đậm Nhạt Khác Nhau - Hiển Thị Trong Bức Ảnh. Còn Não Của Bạn Thì Đang Thực Hiện Rất Nhiều Hoạt Động Phức Tạp Để Giải Nghĩa Chiều Sâu Ngầm, Bóng Trộn Và Ánh Sáng Phòng Mà Bức Ảnh Đang Cố Truyền Tải.

Nhìn vào hình ảnh C, một máy tính có thể thấy một bức tranh cắt dán 2D màu đen trắng và xám, trong khi bạn dễ dàng nhận ra bức ảnh thực tế là gì - một cô gái và một chú chó đang đứng trên một mảnh đá.

Chỉ mới đề cập đến quá trình thu thập và xử lý thông tin hình ảnh. Để đạt được trí tuệ nhân tạo như con người, máy tính cần hiểu những khái niệm phức tạp hơn như sự khác biệt tinh tế giữa các biểu hiện trên khuôn mặt, như sự khác biệt giữa niềm vui, sự thoải mái và sự hài lòng.

Làm thế nào để máy tính đạt đến mức độ hiểu biết cao như khả năng phát triển lập luận phức tạp, giải thích dữ liệu và kết hợp ý tưởng từ nhiều lĩnh vực khác nhau?

Xây dựng cao ốc, khám phá vũ trụ, tìm hiểu về Big Bang - tất cả đều dễ hơn nhiều so với nhiệm vụ khám phá về não bộ hay cách sao chép một sự tuyệt vời như thế.

Tạo ra phần cứng

Nếu trí thông minh nhân tạo đạt đến mức độ thông minh như của bộ não người, thì AI cần phải sánh ngang với khả năng tính toán thô của bộ não. Một cách để mô tả khả năng này là tổng số phép tính trên một giây (cps) mà bộ não có thể thực hiện được.

Vấn đề hiện nay là chỉ có một số ít vùng trong bộ não được đo lường chính xác. Tuy nhiên, Ray Kurzweil đã phát triển một phương pháp bằng cách lấy số cps từ một vùng của bộ não và nhân nó với tỷ lệ tương ứng với trọng lượng của vùng đó so với khối lượng của cả bộ não. Ông đã thực hiện phép tính này nhiều lần với các ước lượng chuyên môn cho các vùng não khác nhau và luôn đạt được kết quả như nhau - khoảng 10^16 phép tính trên giây.

Hiện nay, siêu máy tính nhanh nhất thế giới, Tianhe-2 của Trung Quốc, đã vượt qua con số đó, đạt 34^16 phép tính trên giây. Tuy nhiên, Tianhe-2 là một con quái vật, chiếm diện tích 720 mét vuông, tiêu thụ 24 MW (bộ não chỉ tiêu thụ 24 W) và mất 390 triệu đô la để xây dựng. Và nó vẫn chưa sẵn sàng để triển khai rộng rãi, thậm chí còn chưa được sử dụng thương mại.

Kurzweil cho rằng chúng ta nên đánh giá máy tính hiện nay bằng cách xem xét số cps mà bạn có thể mua với 1.000 đô la. Khi con số đó đạt cấp độ của loài người - cps ~ 10^16 - có nghĩa là trí thông minh nhân tạo toàn diện có thể trở thành một phần của cuộc sống.

Hiện nay, với 1.000 đô la, bạn có thể mua một máy tính có khả năng tính toán 10^10 phép tính trên giây. Tuy nhiên, theo dự đoán của định luật Moore, sức mạnh tính toán tối đa của thế giới sẽ tăng gấp đôi xấp xỉ mỗi hai năm, tương tự như sự tiến bộ của loài người, tăng trưởng theo cấp số mũ, như được dự báo dưới đây:

Sự tăng trưởng này giúp người thông thường mua được máy tính có thể đối đầu với sức mạnh trí óc con người vào năm 2025. Tuy nhiên, sức mạnh tính toán không biến máy tính thành toàn năng - vấn đề tiếp theo là gì chúng ta cần phải làm?

Phát triển phần mềm

Công việc khó nhất trong việc tạo ra Trí tuệ Nhân tạo toàn diện là học cách phát triển phần mềm cho nó. Thực tế là không có ai thực sự biết cách làm cho nó thông minh - chúng ta vẫn đang tranh luận về cách làm cho máy tính trở nên thông minh như con người và có khả năng phân biệt giữa một con chó, một chữ B ngược và một bộ phim tầm thường. Tuy nhiên, vẫn có một số chiến lược, và đây là 3 cách phổ biến nhất:

1. Mô phỏng hoạt động của bộ não.

Ý tưởng rõ ràng nhất là mô phỏng hoạt động của bộ não và xây dựng một kiến trúc máy tính giống như cấu trúc của bộ não. Một ví dụ là mạng nơ-ron nhân tạo. Nó bắt đầu như một mạng nơ-ron bán dẫn, kết nối với nhau thông qua đầu vào và đầu ra, và không biết gì cả - giống như bộ não của trẻ sơ sinh. Nó học bằng cách thử giải một vấn đề, như nhận diện chữ viết tay, và ban đầu các nơ-ron truyền tín hiệu và thử giải nghĩa của mỗi chữ cái hoàn toàn ngẫu nhiên. Nhưng khi được dạy làm thế nào là đúng và sai, các kết nối giữa các nơ-ron ngẫu nhiên truyền ra câu trả lời đúng sẽ được tăng cường; khi được cho biết nó đã sai, các kết nối này sẽ bị yếu đi. Sau hàng loạt thử nghiệm và phản hồi, mạng nơ-ron tự hình thành các đường dẫn thần kinh thông minh và cỗ máy được tinh chỉnh để giải quyết vấn đề.

Một cách tiếp cận khác, tiến bộ hơn việc sao chép là mô phỏng toàn bộ bộ não. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng một bộ não thực, chia nó thành nhiều mảnh nhỏ để hiểu các kết nối thần kinh và mô phỏng chúng trên máy tính như phần mềm. Nếu phương pháp này thành công, chúng ta sẽ có một máy tính có khả năng tương tự như bộ não - chỉ cần học và thu thập thông tin. Bao lâu nữa chúng ta mới có thể mô phỏng bộ não đầy đủ? Gần đây, chúng ta chỉ có thể mô phỏng bộ não của một loài giun dài 1mm, chỉ có 302 neuron. Trong khi bộ não của con người chứa 86 tỷ neuron được kết nối với nhau bằng hàng nghìn tỷ synapse.

Đưa tiến hóa vào máy tính.

Thậm chí khi bạn có thể mô phỏng một bộ não, bạn chỉ đang cố gắng tạo ra máy bay bằng cách sao chép chuyển động của một con chim - thường thì các máy được thiết kế tối ưu nhất bằng cách tiế approach từ đầu, theo hướng máy móc, không phải bằng cách mô phỏng sinh học. Nếu bộ não quá phức tạp để mô phỏng kỹ thuật số, chúng ta có thể thay bằng mô phỏng tiến hóa. Việc này sử dụng một quy trình gọi là thuật giải di truyền. Một nhóm máy tính cố gắng giải quyết một vấn đề, và những máy thành công nhất sẽ được nhân giống với nhau để tạo ra máy tính mới. Những máy kém thành công hơn sẽ bị loại bỏ. Tiến hóa nhân tạo có lợi thế về tốc độ, và mục tiêu là hướng đến một mục tiêu chứ không phải là tiến hóa sinh học. Qua nhiều lần lặp, quá trình chọn lọc tự nhiên sẽ tạo ra những máy tính tốt hơn và tốt hơn. Thách thức ở đây là nghĩ ra cách đánh giá tự động và chu kỳ sinh sản để quá trình tiến hóa có thể tự động diễn ra.

Biến mọi thứ thành vấn đề của máy tính, không phải của con người.

Phương pháp cuối cùng là đơn giản nhất, nhưng cũng có thể đáng sợ nhất. Chúng ta sẽ tạo ra một máy tính có hai khả năng chính: thực hiện nghiên cứu về AI và tự lập trình thay đổi cho chính nó - cho phép nó không chỉ học mà còn tự cải thiện kiến trúc của mình. Chúng ta sẽ dạy máy tính trở thành các nhà nghiên cứu máy tính để chúng có thể tự lập trong quá trình phát triển. Đây là cách khả thi nhất để đạt được Trí tuệ nhân tạo toàn diện mà con người sẽ sớm biết đến.

Tất cả những tiến bộ phần mềm này có thể trông chậm chạp hoặc khó nhận biết, nhưng trong khoa học, một sáng tạo nhỏ thôi cũng có thể đột nhiên gia tăng tốc độ phát triển. Điều này giống như sau cuộc cách mạng Copernic - khám phá đột nhiên biến việc tính toán quỹ đạo phức tạp của các hành tinh trở nên dễ dàng hơn nhiều - từ đó tạo động lực cho vô số sáng tạo khác. Cần phải nói rằng, tăng trưởng cấp số mũ rất mạnh mẽ và những thứ trông như đang tiến triển với tốc độ ốc sên có thể nhanh chóng đạt được mục tiêu.

Lộ trình đến Trí Tuệ Nhân Tạo Siêu Phàm.

Một thực thể thông minh hơn tất cả người Trái Đất gộp lại.

Chúng ta hoàn toàn có thể đạt được AGI trong tương lai: phần mềm có trí thông minh ngang bằng hoặc thậm chí vượt xa con người. Liệu vào thời điểm đó máy tính có khả năng trí tuệ ngang với chúng ta không? Không, chúng sẽ hoạt động hiệu quả hơn rất nhiều. Bởi vì chúng là các tín hiệu điện tử, chúng có những ưu điểm sau:

Tốc độ. Các neuron não người dao động tối đa 200 lần mỗi giây, trong khi bộ xử lý ngày nay đạt được tần số 2GHz, nhanh hơn 10 triệu lần.

Sự bùng nổ của trí thông minh.

Chúng ta cần nhận ra rằng AI sẽ không xem trọng việc đạt đến trí thông minh ngang với con người như một mốc quan trọng - đó chỉ là một điểm tham chiếu từ quan điểm của con người - và chúng cũng không có lý do gì để dừng lại ở đó. Và về những lợi ích mà hệ thống AGI với trí thông minh ngang bằng con người sẽ mang lại, chỉ có người ngu dốt mới không nhận ra rằng chúng sẽ nhanh chóng vươn tới trí tuệ vượt trội hơn con người.

Sự khác biệt thực sự giữa con người và Trí tuệ nhân tạo siêu phàm sẽ không phải ở tốc độ mà ở chất lượng trí thông minh, một điều hoàn toàn khác biệt. Chúng ta thông minh hơn con tinh tinh không phải vì tốc độ suy nghĩ mà là do số lượng các mô đun nhận thức tinh vi giúp phát triển những kỹ năng như ngôn ngữ phức tạp, lập kế hoạch dài hạn hoặc lý luận trừu tượng, điều mà não tinh tinh không có. Tăng tốc độ não của tinh tinh lên hàng nghìn lần vẫn không làm cho nó sánh kịp với con người - dù đã dành vài chục năm học tập, tinh tinh vẫn không thể lắp ráp các mẩu Lego bằng cách nhìn vào hướng dẫn - điều mà một cậu bé có thể làm trong vài phút. Có những chức năng nhận thức mà con tinh tinh sẽ không bao giờ đạt được, bất kể nó cố gắng tới đâu.

Và trong thang trí tuệ sinh học, khoảng cách về chất lượng trí thông minh giữa tinh tinh và con người là rất nhỏ.

Để dễ hình dung tầm quan trọng của việc tồn tại một thực thể có trí thông minh cao hơn chúng ta về mặt chất lượng, bạn chỉ cần tưởng tượng AI đang đứng trên Cầu thang trí tuệ phía trên hai bậc so với chúng ta - khả năng nhận thức mở rộng của nó so với con người sẽ bằng khoảng cách giữa con người và con tinh tinh. Và giống như tinh tinh sẽ không bao giờ hiểu được sự kỳ diệu đằng sau cơ chế hoạt động của một chiếc núm cửa - con người cũng sẽ không bao giờ hiểu được những gì [một hệ thống AI siêu phàm] có thể làm, kể cả khi hệ thống đó cố gắng giải thích cho chúng ta hiểu. Và đó chỉ là đứng trên hai bậc.

Bất kỳ cỗ máy nào vượt qua con người từ bậc thứ hai đến bậc cao nhất trên Cầu thang trí tuệ sẽ có mức độ thông minh so với loài người như sự khác biệt giữa loài người và loài kiến. Trí tuệ siêu phàm ở cấp độ đó là một khái niệm khó hiểu, như cố gắng làm cho một con ong hiểu về kinh tế học Keynes.

Nhưng loại trí tuệ siêu phàm mà chúng ta nói về hôm nay vượt xa mọi thực thể trên cầu thang. Trong trường hợp trí tuệ phát triển nhanh - khi một cỗ máy trở nên thông minh hơn, nó càng có khả năng tự nâng cao trí thông minh nhanh hơn - một cỗ máy chỉ cần vài năm để vượt qua trí thông minh của một chú kiến, nhưng chỉ cần vài ngày nữa để vượt qua Einstein. Khi điều này xảy ra, nó sẽ tự cải thiện trí thông minh của mình, và khi đã đạt đến trí thông minh của Einstein, việc tiếp tục phát triển sẽ trở nên dễ dàng hơn và có thể tạo ra những bước nhảy vượt bậc. Những bước nhảy này sẽ khiến nó thông minh hơn bất kỳ con người nào, giúp nó tiếp tục phát triển mạnh mẽ.

Từ đó trở đi, theo quy luật tiến bộ cấp số mũ và sự hiệu quả của mạng điện, có thể chỉ mất 20 phút cho nó để vượt qua một bậc tiếp theo, và khi nó cách xa con người 10 bậc, nó có thể vượt qua 4 bậc trong một giây. Đó là lý do tại sao chúng ta cần nhận ra rằng khi bạn nghe tin cỗ máy đầu tiên đạt đến cấp độ Trí tuệ nhân tạo toàn diện ngang với con người, chúng ta có thể phải chia sẻ trái đất với một thực tế cùng bậc với chúng ta (hoặc có thể cao hơn hàng triệu lần):

Và vì chúng ta đã thống nhất rằng việc hiểu sức mạnh của một cỗ máy chỉ vượt qua hai bậc trên chúng ta là vô ích, tôi khẳng định cuối cùng rằng không ai có thể biết trước rằng ASI sẽ làm gì hoặc hậu quả gì sẽ đến với chúng ta. Bất kỳ ai nghĩ khác là không hiểu về trí tuệ siêu phàm.

Nếu loài người có thể phát minh wifi, thì một trí tuệ cao gấp 100 hoặc 1,000 hoặc 1 triệu lần sẽ không gặp khó khăn trong việc kiểm soát vị trí của mỗi nguyên tử trong thế giới này theo ý muốn của nó, vào bất kỳ thời điểm nào - mọi thứ chúng ta coi là kỳ diệu, mọi sức mạnh chúng ta nghĩ chỉ có Thượng Đế mới sở hữu sẽ trở nên bình thường với Trí tuệ nhân tạo siêu phàm như việc bật tắt bóng đèn.

Theo tôi hiểu, nếu Trí tuệ siêu phàm trở thành sự thật, sẽ có một vị Thần toàn năng trên Trái Đất - và câu hỏi quan trọng với loài người là: Liệu vị Thần này có tốt lành hay không?

Hãy bắt đầu với phần tích cực của câu chuyện.

Trí tuệ nhân tạo siêu phàm sẽ thay đổi thế giới loài người như thế nào?

Dự đoán về cuộc cách mạng công nghệ AI

Công nghệ Nano

Công nghệ Nano đề cập đến việc làm thay đổi toàn diện về tương lai của Trí tuệ nhân tạo. Nó hoạt động ở mức nano - từ 1 đến 100 nano mét. Một nano mét bằng một phần triệu của một mi-li-mét. Trong phạm vi này, chúng ta sẽ gặp virus (dài 100nm), DNA (chiều rộng 10nm), cũng như các phân tử nhỏ như huyết sắc tố (5nm) và glucose (1nm). Khi chúng ta nắm vững công nghệ nano, bước tiếp theo sẽ là tác động đến từng nguyên tử, có kích thước nhỏ hơn 10 lần (~0.1 nm).

Để dễ hiểu, hãy tưởng tượng một người cao vút đứng trên Trái Đất, đầu chạm vào Mytour Không Gian Quốc Tế (cao 431km). Người đó với tay vươn ra (chiều ngang 30km) để xây dựng 'một cơ cấu từ vật liệu có kích thước từ hạt cát [0.25 mm] đến nhãn cầu [2.5cm].

Khi công nghệ nano được phát triển, chúng ta có thể sử dụng nó để tạo ra các sản phẩm công nghệ, quần áo, thức ăn, sản phẩm sinh học như tế bào nhân tạo, virus nhỏ hoặc hạt tiêu diệt tế bào ung thư. Chi phí vật liệu sẽ không phụ thuộc vào độ khan hiếm hay sự khó khăn trong quá trình sản xuất mà sẽ được xác định bởi độ phức tạp trong cấu trúc nguyên tử. Trong một thế giới của công nghệ nano, một viên kim cương có thể rẻ hơn một viên tẩy.

Một trong những phương pháp đề xuất để tạo ra công nghệ nano là sản xuất các thứ có thể tự sao chép, sau đó để chúng tự nhân bản từ 1 thành 2, từ 2 thành 4, từ 4 thành 8. Trong vòng 1 ngày, có thể có một vài nghìn tỷ sản phẩm sẵn sàng.

Nhưng nếu quá trình này gặp sự cố hoặc rơi vào tay các kẻ khủng bố, thì sao? Hãy tưởng tượng một tình huống mà các rô bốt nano được lập trình để tiêu thụ mọi vật liệu carbon như thức ăn, trong khi tất cả sự sống trên Trái Đất đều chứa carbon. Sinh khối Trái Đất chứa khoảng 10^45 nguyên tử carbon. Một rô bốt nano chứa khoảng 10^6 nguyên tử carbon, vì vậy cần 10^39 rô bốt nano để tiêu diệt toàn bộ sự sống trên Trái Đất, điều này có thể xảy ra trong 130 lần sao chép. Các nhà khoa học tin rằng một rô bốt nano có thể sao chép trong 100 giây, nghĩa là một lỗi nhỏ cũng đủ để kết thúc sự sống trên Trái Đất trong vòng 3.5 giờ.

Chúng ta vẫn chưa có khả năng kiểm soát công nghệ nano - vì mục đích tốt hay xấu. Và vẫn chưa rõ là chúng ta đang đánh giá quá thấp hay quá cao mức độ khó khăn để đến được tương lai đó. Nhưng có vẻ nó không quá xa vời. Theo dự đoán của Kurzweil, chúng ta sẽ đạt được trình độ đó vào những năm 2020. Các chính phủ biết rằng công nghệ nano có thể sẽ là bước ngoặt của nhân loại. Mỹ, EU, và Nhật Bản đã đầu tư tổng cộng 5 tỷ đô la vào nó.

Vì ai rồi cũng phải chết, con người sống với niềm tin rằng cái chết là điều không thể tránh khỏi. Chúng ta quan niệm về tuổi già giống như thời gian - cả hai đều trôi đi và bạn không thể làm gì để ngăn chúng lại. Trong hàng thế kỉ, các nhà thơ và triết gia đã tự hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu ý thức không chết đi theo cơ thể. W.B.Yeats mô tả chúng ta như 'tâm hồn bị xích vào một con vật đang chết dần chết mòn.' Richard Feynman, nhà vật lý đạt giải Nobel, nhìn cái chết từ quan điểm thuần khoa học:

Một trong những điều kinh ngạc nhất là trong mọi ngành khoa học đời sống đều không có tí manh mối về sự cần thiết của cái chết. Nếu bạn muốn một vật chuyển động mãi mãi, chúng ta đã khám phá ra đủ các định luật khi nghiên cứu vật lý để chứng minh rằng điều đó hoàn toàn bất khả thi hoặc các định luật là sai. Nhưng trong sinh học, chúng ta không tìm thấy đầu mối nào ám chỉ sự không tránh khỏi của cái chết. Điều này làm tôi nghĩ rằng nếu cái chết không phải tiền định, thì vấn đề chỉ là thời gian trước khi các nhà sinh học khám phá ra nguyên nhân của cái chết và căn bệnh toàn nhân loại kinh khủng đó sẽ được chữa khỏi.

Lý thuyết về lực hút các loài lớn

Bất tử

Khi nhìn lại lịch sử sự sống trên Trái Đất, đã có 99.9% loài đã tuyệt chủng. Nick Bostrom, giáo sư Oxford và chuyên gia về Trí tuệ nhân tạo, mô tả tuyệt chủng như một trạng thái hút - nơi mà các loài đang tiêu biến mà không một loài nào quay trở lại.

Hầu hết các nhà khoa học AI nhận ra rằng Trí tuệ nhân tạo siêu phàm có thể dẫn đến tuyệt chủng của loài người. Tuy nhiên, nhiều người tin rằng nếu được sử dụng với mục đích tốt, tiềm năng của ASI có thể đưa loài người đến trạng thái sống bất tử thay vì tuyệt chủng.

Tiến hóa không có lý do để kéo dài cuộc sống chúng ta hơn hiện tại. Giống người vẫn có thể sinh sản nếu mỗi cá thể chỉ sống hơn 30 tuổi. Nếu bạn sửa chữa hoặc thay thế mọi bộ phận ô tô khi chúng gặp vấn đề, chiếc xe có thể chạy mãi mãi. Cơ thể con người không khác là mấy - chỉ là phức tạp hơn nhiều. Và một thứ quyền năng như Trí tuệ nhân tạo siêu phàm có thể giúp chúng ta nắm vững công nghệ gene.

Ray Kurzweil tin rằng các vật liệu nhân tạo có thể được tích hợp vào trong cơ thể người nhiều hơn. Các bộ phận có thể được thay thế bằng những phiên bản máy siêu tiên tiến có thể hoạt động vĩnh viễn mà không bao giờ hỏng. Các tế bào hồng cầu có thể trở nên hoàn hảo hơn nhờ các rô bốt hồng cầu nano, có thể tự di chuyển và thay thế vai trò của tim.

Kurzweil tin rằng con người sẽ đến lúc được sản xuất hoàn toàn nhân tạo. Khi đó chúng ta sẽ nhìn lại các chất liệu sinh học của mình và ngạc nhiên làm sao con người đã từng được tạo ra từ những chất liệu đơn giản đến vậy, và chúng ta đã từng già đi, chết vì nhiều nguyên nhân khác nhau.

Khi nào mới có máy tính siêu thông minh đầu tiên?

Dự đoán từ các chuyên gia hàng đầu về Trí tuệ Nhân tạo

Còn bao lâu nữa thì máy tính đầu tiên đạt đến trình độ Trí tuệ Siêu Phàm? Cuộc tranh luận sôi động giữa các nhà khoa học và nhà tư tưởng hàng đầu không có dấu hiệu dừng lại. Có nhiều ý kiến trái chiều, từ giáo sư Vernor Vinge, nhà khoa học Ben Goertzel, đồng sáng lập Sun Microsystems Bill Joy, cho đến nhà phát minh nổi tiếng và nhà tương lai học Ray Kurzweil, đồng thuận với chuyên gia máy học Jeremy Howard khi ông trình bày biểu đồ này trong bài diễn thuyết TED.

Những người tin rằng sẽ xảy ra điều này sớm - có nghĩa là họ cho rằng tốc độ tăng trưởng và sự phát triển của máy học, mặc dù chỉ mới đang ở giai đoạn đầu, sẽ phát triển mạnh mẽ trong vài thập kỷ tới.

Một số chuyên gia khác, như đồng sáng lập Microsoft Paul Allen, nhà nghiên cứu tâm lý Gary Marcus, nhà khoa học máy tính từ trường NYU Ernest Davis, và doanh nhân công nghệ Mitch Kapor, tin rằng những nhận định của những người như Kurzweil đang đánh giá quá thấp những thách thức và quá trình chuyển đổi sẽ cần nhiều thời gian hơn.

Phe của Kurzweil sẽ phản bác lại rằng việc đánh giá thấp tiến triển hiện tại chỉ là sự hoài nghi đánh giá thấp tiềm năng của tăng trưởng cấp số mũ, và so sánh họ với những người nhìn thấy sự tăng trưởng chậm của Internet vào năm 1985 và cho rằng không đời nào Internet có thể có tác động lớn trong tương lai.

Phe hoài nghi có thể lại cho rằng những tiến bộ cần đạt được để tạo ra đột phá trong nghiên cứu trí tuệ nhân tạo cũng sẽ trở nên ngày càng khó khăn, do đó bù trừ đi lợi thế tăng trưởng cấp số mũ của tiến bộ công nghệ.

Phe thứ ba, bao gồm Nick Bostrom, tin rằng cả 2 phe đều không có bằng chứng vững chắc để có thể dự đoán chính xác và thừa nhận rằng A) Điều này hoàn toàn có thể xảy ra trong tương lai gần B) Không có gì đảm bảo về điều đó, nó có thể cần nhiều thời gian hơn.

Vẫn còn những người như triết gia Hubert Dreyfus, tin rằng cả 3 nhóm đều ngây thơ khi tin rằng sẽ xuất hiện Trí tuệ nhân tạo siêu phàm, cho rằng có thể nó sẽ không bao giờ xảy ra.

Vậy bạn kết luận gì từ việc tổng hợp tất cả những ý kiến này?

Con đường của Trí tuệ nhân tạo toàn diện

Năm 2013, Vincent C. Müller và Nick Bostrom tiến hành một cuộc khảo sát với hàng trăm chuyên gia Trí tuệ nhân tạo với câu hỏi sau:

Giả sử các hoạt động khoa học của con người tiếp tục mà không gặp phải sự cản trở lớn. Bạn dự đoán năm nào với xác suất từ 10%, 50%, 90% để Trí tuệ máy đạt trình độ bằng con người [hay còn được gọi là Trí tuệ nhân tạo toàn diện] có thể xuất hiện?

Cuộc khảo sát này yêu cầu các chuyên gia chỉ ra dự đoán lạc quan (năm mà họ tin rằng có 10% khả năng chúng ta sẽ có Trí tuệ nhân tạo toàn diện), dự đoán thực tế (năm mà họ tin rằng có 50% khả năng chúng ta sẽ có Trí tuệ nhân tạo toàn diện) và dự đoán an toàn (năm mà họ tin rằng có 90% khả năng chúng ta sẽ có Trí tuệ nhân tạo toàn diện). Tổng hợp lại thành một bộ dữ liệu, đây là kết quả:

• Năm lạc quan trung bình (10% khả năng): 2022
• Năm thực tế trung bình (50% khả năng): 2040
• Năm bi quan trung bình (90% khả năng): 2075

Theo dự đoán của các chuyên gia, Trí tuệ nhân tạo toàn năng có thể đạt được trong vòng 25 năm tới, hoặc có thể đến năm 2075. Điều này có nghĩa là nếu bạn là một thiếu niên bây giờ, bạn có thể chứng kiến sự ra đời của Trí tuệ nhân tạo toàn năng trong đời mình.

Một nghiên cứu mới đây do James Barrat thực hiện tại Hội nghị hàng năm về Trí tuệ nhân tạo của Ben Goertzel đã cho thấy rằng có khả năng Trí tuệ nhân tạo toàn năng sẽ đạt được vào năm 2030, 2050, hoặc thậm chí là sau năm 2100.

Kết quả của nghiên cứu này cho thấy 42% người tham gia tin rằng Trí tuệ nhân tạo toàn năng sẽ đạt được vào năm 2030, 25% tin rằng sẽ đạt được vào năm 2050, 20% vào năm 2100, 10% sau năm 2100 và chỉ có 2% nghĩ rằng không bao giờ có thể đạt được.

Kết quả này tương tự như các nghiên cứu trước đó của Müller và Bostrom. Khoảng 2/3 số người tham gia nghiên cứu tin rằng Trí tuệ nhân tạo toàn năng có thể đạt được vào năm 2050, trong khi gần một nửa dự đoán rằng sẽ đạt được trong vòng 15 năm tới.

Lịch trình dự kiến cho Trí tuệ nhân tạo toàn năng

Müller và Bostrom đã thảo luận về khả năng của con người trong việc chuyển từ Trí tuệ nhân tạo toàn năng sang Trí tuệ nhân tạo siêu phàm: A) trong 2 năm sau khi đạt được Trí tuệ nhân tạo toàn năng (sự phát triển trí tuệ nhanh chóng), và B) trong 30 năm tiếp theo. Kết quả là như sau:

• Chuyển từ AGI sang ASI trong 2 năm: 10%
• Chuyển từ AGI sang ASI trong 30 năm: 75%

Trung bình, xác suất chuyển từ Trí tuệ nhân tạo toàn năng sang Trí tuệ nhân tạo siêu phàm trong 2 năm là khoảng 10%, trong khi trong 30 năm là khoảng 75%. Chúng ta không thể rút ra kết luận về thời gian chính xác cho sự chuyển đổi từ AGI sang ASI dựa trên dữ liệu này, nhưng ước lượng gần đúng là khoảng 20 năm.

Với ý kiến tổng hợp từ các chuyên gia, dường như con người có thể đạt được Trí tuệ nhân tạo siêu phàm vào năm 2060.

Tất cả chỉ là dự đoán, nhưng ước tính từ cộng đồng chuyên gia Trí tuệ nhân tạo cho thấy năm 2060 là thời điểm có thể xuất hiện Trí tuệ nhân tạo siêu phàm. Chỉ còn khoảng 45 năm nữa.

Kết quả của Trí tuệ nhân tạo

Hai trường phái với hai phương án khác nhau

Góc nhìn tích cực

Đa số những gì chúng ta đã thảo luận từ trước đến nay đại diện cho quan điểm lạc quan về kết cục của sự phát triển của trí tuệ nhân tạo. Người ta tranh cãi về nguồn gốc của sự tự tin này. Một số người chỉ trích cho rằng nó là do sự phấn khích mù quáng đến mức họ bỏ qua hoặc phủ nhận những hậu quả tiêu cực có thể xảy ra. Ngược lại, phe lạc quan cho rằng việc tưởng tượng ra những kịch bản tiêu cực khi xem xét cả lợi và hại của công nghệ chỉ là sự ngây thơ. Họ tin rằng công nghệ sẽ tiếp tục mang lại lợi ích cho con người hơn là gây hại. Peter Diamandis, Ben Goertezl và Ray Kurzweil là những nhân vật nổi bật trong nhóm này, họ đã xây dựng một cộng đồng ủng hộ lớn, tận tụy và tự xưng là 'Những kẻ hợp nhất.'

Hãy cùng nói về Ray Kurzweil, một trong những nhà lý thuyết trí tuệ nhân tạo nổi tiếng và gây tranh cãi nhất. Ông thu hút sự tôn kính cũng như sự phê phán. Ông có những đóng góp đột phá như máy quét đầu tiên, máy quét chuyển văn bản thành lời nói (giúp người mù đọc được văn bản), máy piano điện tử đầu tiên và phần mềm nhận diện giọng nói có vốn từ điển lớn đầu tiên. Ông nổi tiếng với những dự đoán táo bạo, như việc dự đoán rằng vào năm 1998, công nghệ trí tuệ nhân tạo như Deep Blue có thể đánh bại kỳ thủ cờ vua hàng đầu thế giới. Ông cũng dự đoán rằng vào cuối những năm 80, khi Internet mới chỉ là một hiện tượng nhỏ nhoi, vào đầu những năm 2000, nó sẽ trở thành một hiện tượng toàn cầu. Trong 147 dự đoán mà Kurzweil đã đưa ra vào những năm 1990, có 115 dự đoán trở thành hiện thực, và 12 dự đoán gần như chính xác, sai lệch 1 hoặc 2 năm, làm tăng tỉ lệ dự đoán chính xác lên 86%. Ông cũng là tác giả của 5 cuốn sách bán chạy nhất tại Mỹ. Năm 2012, Larry Page, đồng sáng lập của Google, gặp Kurzweil và mời ông tham gia làm Giám đốc Kĩ thuật của Google. Năm 2011, ông cũng đồng sáng lập Đại học Hợp nhất, do NASA chủ trì và được Google tài trợ một phần. Điều này không tồi cho một cuộc đời.

Bạn cần biết về quá trình hình thành ông, vì nếu không, những gì ông nói sẽ trở nên không rõ ràng. Kurzweil dự đoán rằng vào năm 2020, máy tính sẽ đạt được Trí tuệ nhân tạo tổng hợp, và đến năm 2045, chúng ta sẽ chứng kiến không chỉ Trí tuệ nhân tạo siêu phàm mà còn một thế giới mới hoàn toàn, một thế giới ông gọi là 'sự hợp nhất.' Dù lịch trình AI của ông thường bị coi là quá tự tin, nhưng trong 15 năm qua, với sự tiến bộ nhanh chóng của các hệ thống Trí tuệ nhân tạo hẹp, dự đoán của ông đã trở nên gần gũi hơn với thực tế. Những dự đoán của ông cao hơn nhiều so với dự đoán trung bình của Müller và Bostrom (AGI vào năm 2040 và ASI vào năm 2060), nhưng không quá quá xa lạ.

Góc lo ngại

Không ngạc nhiên khi nhận thấy ý kiến của Kurzweil nhận được nhiều phê phán. Mặc dù có những chuyên gia hỗ trợ quan điểm của ông, nhưng cũng có những người nghĩ rằng ông đã sai lạc. Đáng chú ý là hầu hết các chuyên gia không đồng tình với ông không hoàn toàn phủ nhận những gì ông nói. Nick Bostrom, triết gia và Giám đốc của Viện Tương Lai của Nhân Loại tại Đại học Oxford, người chỉ trích Kurzweil với nhiều lý do khác nhau, kêu gọi sự cẩn trọng hơn khi đánh giá tiềm năng của trí tuệ nhân tạo, thừa nhận rằng:

Công nghệ nano tiên tiến có khả năng xử lý những vấn đề như bệnh tật, đói nghèo, và phá hủy môi trường. Thêm vào đó, Trí tuệ siêu phàm có thể mang lại sự bất tử cho con người, bằng cách đóng băng và đảo ngược quá trình lão hóa thông qua công nghệ y tế nano, hoặc cho phép chúng ta tải ý thức của mình lên internet.

Tất cả những điều này có thể xảy ra nếu chúng ta có thể chuyển từ Trí tuệ nhân tạo tổng hợp sang Trí tuệ nhân tạo siêu phàm một cách an toàn, nhưng điều này là thách thức lớn nhất. Những người lo ngại chỉ ra rằng trong cuốn sách nổi tiếng của Kurzweil, Hợp nhất đang đến gần, ông chỉ dành khoảng 20 trang để nói về những hiểm họa tiềm ẩn. Sức mạnh của trí tuệ nhân tạo được tóm gọn bởi Kurzweil như sau: Trí tuệ nhân tạo siêu phàm đang phát triển nhờ vào nhiều nỗ lực khác nhau và sẽ được tích hợp sâu vào cơ sở hạ tầng xã hội của chúng ta. Thực tế, nó sẽ được nhúng sâu vào trong cơ thể và bộ não con người. Và khi đó, nó cũng sẽ phản ánh các giá trị của con người bởi vì nó sẽ là một phần của con người.

Nhưng nếu đó là câu trả lời, tại sao nhiều nhân vật thông minh nhất trên hành tinh này lại lo lắng như vậy? Tại sao Stephen Hawking cảnh báo rằng sự phát triển của Trí tuệ nhân tạo siêu phàm có thể gây nguy hiểm cho loài người, và Bill Gates không hiểu tại sao một số người lại không quan tâm, còn Elon Musk lo ngại rằng chúng ta đang kích động ma quỷ? Và tại sao nhiều chuyên gia gọi Trí tuệ nhân tạo siêu phàm là mối đe dọa lớn nhất đối với nhân loại?

Bước tiến sáng tạo cuối cùng của loài người

Nguy cơ của sự tuyệt vọng trong quá trình phát triển Trí tuệ nhân tạo

Khi con người phát triển Trí tuệ nhân tạo siêu phàm, chúng ta đang tạo ra một thứ có thể thay đổi tất cả, kể cả những vùng đất chưa được khám phá, và chúng ta không biết điều gì sẽ xảy ra trong tương lai. Nhà khoa học Danny Hillis đã so sánh tình huống này với:

khi các loài sinh vật đơn bào tiến hóa thành đa bào. Chúng ta là những vi khuẩn và chúng ta không biết chúng ta đang tạo ra điều gì kỳ lạ.

và Nick Bostrom cảnh báo rằng:

Trước tương lai của sự bùng nổ trí thông minh, loài người giống như những đứa trẻ đang chơi đùa với bom. Con người dù chưa đủ chính chắn đang nắm trong tay thứ đồ chơi có sức mạnh hủy diệt

Khả năng cao là Trí tuệ nhân tạo sẽ đến lúc thông minh hơn toàn nhân lại gộp lại. Khi đó nó sẽ là một thực thể có trí tuệ hoàn toàn khác với những gì con người từng biết. Trong hòn đảo tí hon của tâm lý con người, chúng ta chia mọi thứ thành đạo đức hoặc vô đạo đức (immoral). Ngoài hòn đảo tí hon đó là đại dương rộng lớn của các hành vi phi đạo đức (amoral), và bất cứ thứ gì, không phải người, đặc biệt là những thứ không có cấu tạo sinh học, mặc nhiên sẽ là phi đạo đức.

Để hiểu được Trí tuệ nhân tạo siêu phàm, chúng ta phải hiểu được khái niệm về một thứ gì đó vừa thông minh vừa xa lạ. Nhân hóa AI (phóng chiếu những giá trị của con người vào một thực thể phi-người) chỉ có tác dụng khi các hệ thống AI trở nên giống với con người hơn. Con người cảm thấy những cảm xúc cấp độ cao như cảm thông bởi vì chúng ta đã tiến hóa để cảm thấy chúng, nhưng cảm thông không phải là một đặc điểm căn cốt của 'bất cứ thứ gì có trí tuệ phát triển'.

Nick Bostrom tin rằng bất kì cấp độ trí tuệ nào có thể gộp lại vào chung một mục đích tối thượng. Bất cứ giả định nào cho rằng một khi trở nên siêu thông minh, một hệ thống sẽ bỏ đi mục tiêu ban đầu và làm thứ gì đó thú vị hoặc có ý nghĩa hơn là đang cố nhân hóa nó. Con người thay đổi mục tiêu, không phải máy tính. Động lực của các hệ thống Trí tuệ nhân tạo siêu phàm ban đầu sẽ là bất cứ động lực nào chúng ta lập trình cho nó. Những hệ thống AI được người sáng tạo nó đặt ra mục tiêu - mục tiêu của hệ thống GPS là để chỉ cho bạn đường lái xe tiện lợi nhất, mục tiêu của Watson là trả lời câu hỏi chính xác nhất. Và hoàn thành mục tiêu tốt nhất có thể là động lực duy nhất của chúng.

Bostrom, và rất nhiều người khác, dự đoán chiếc máy tính đầu tiên đạt đến cấp độ Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm sẽ ngay lập tức nhận ra lợi ích chiến lược của việc trở thành hệ thống Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm duy nhất trên thế giới.

Ông không biết khi nào chúng ta sẽ đạt được Trí tuệ nhân tạo Toàn năng, nhưng khi 1 khi đã đạt được, sự chuyển dịch từ Trí tuệ nhân tạo Toàn năng sang Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm sẽ diễn ra trong vài ngày, vài giờ, hoặc vài phút - hiện tượng gọi là 'cất cánh nhanh.' Trong trường hợp đó, nếu hệ thống Trí tuệ nhân tạo Toàn năng đầu tiên nhảy thẳng lên Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm: 'kể cả chỉ trong vài ngày trước khi 1 hệ thống khác kịp vượt lên, nó đã đủ thông minh để vượt lên mãi mãi tất cả các đối thủ cạnh tranh. Điều này sẽ làm hệ thống Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm đầu tiên trở thành thứ được gọi là một singleton  - một Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm có thể [1 mình] thống trị thế giới theo ý mình mãi mãi, cho dù ý muốn của nó có là làm con người bất tử, quét sạch sự tồn tại của loài người hay biến vũ trụ này thành những chiếc kẹp giấy dài vô tận.

Hiện tượng singleton có thể đứng về phe loài người hoặc đưa loài người đến diệt vong. Nếu những chuyên gia về lý thuyết Trí tuệ nhân tạo và an toàn của loài người có thể nghĩ ra một cách cứu hộ an toàn để chế tạo ra hệ thống Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm thân thiện trước khi bất cứ hệ thống Trí tuệ nhân tạo nào đạt đến cấp độ trí thông minh ngang với loài người, Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm đầu tiên sẽ là một người bạn thân thiện.

Nếu mọi chuyện đi theo hướng khác, nếu rất nhiều các bên đều đang chạy đua với tốc độ cao nhất để đánh bại những đối thủ của mình, con người người sẽ gặp phải thảm họa diệt vong. Trong trường hợp đó, những bên tham vọng nhất sẽ hành động ngày một cấp tốc hơn, với hi vọng về tiền bạc, phần thưởng, quyền lực và danh vọng. Và khi bạn chạy nước rút nhanh nhất có thể, bạn sẽ không có nhiều thời gian dừng lại để suy nghĩ về những hiểm họa. Ngay bây giờ thứ họ có thể đang tiến hành là lập trình các hệ thống Trí tuệ nhân tạo sơ khai của họ với một mục tiêu vô cùng đơn giản...chỉ cần Trí tuệ nhân tạo hoạt động được.

Phát minh cuối cùng

Một khi Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm tồn tại, bất cứ nỗ lực kiểm soát nó của chúng ta sẽ thất bại. Chúng ta chỉ có thể nghĩ ở cấp độ con người, trong khi Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm suy nghĩ ở cấp độ Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm. Giống như con khỉ không thể hiểu cách giao tiếp qua điện thoại và wifi mà loài người có thể, chúng ta không thể hiểu được tất cả các cách mà một Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm có thể sử dụng để đạt được mục tiêu hoặc mở rộng phạm vi của nó. Giả sử nó có thể sắp xếp lại các hạt electron của mình theo một mẫu hình nào đấy và tạo ra các kiểu sóng đi ra khác nhau, và đó mới chỉ là cách con người nghĩ ra được - Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm chắc chắn sẽ nghĩ ra điều gì đó ưu việt hơn.

Hiện tại thì tương lai của Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm có trí thông minh gấp 100 lần con người chưa phải là vấn đề cốt lõi với chúng ta. Đến lúc đó, chúng ta sẽ sống trong một thế giới mà Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm được phát triển bởi một phần mềm vẫn còn lỗi, phiên bản 1.0.

Chúng ta không thể dự đoán được những kết quả của cuộc cách mạng Trí tuệ nhân tạo sẽ mang lại bởi vì có quá nhiều biến số. Tuy nhiên, điều chúng ta biết chắc chắn là sự thống trị tuyệt đối của con người trên Trái Đất này cho thấy một quy luật hiển nhiên: thông minh kéo theo sức mạnh. Điều này có nghĩa là một Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm, khi chúng ta tạo ra nó, sẽ là thực thể mạnh mẽ nhất trong lịch sử sự sống trên Trái Đất, và tất cả sinh vật sống, bao gồm cả loài người, sẽ hoàn toàn nằm dưới trướng của nó, và điều này có thể sẽ xảy ra trong một vài thập kỉ tới.

Nếu Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm thực sự xảy ra trong thế kỉ này, và nếu kết quả của điều này sẽ vô cùng cực đoạn như ý kiến của hầu hết các chuyên gia, chúng ta đang gánh một trách nhiệm rất lớn trên vai. Một mặt, chúng ta sẽ có thể phát triển Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm như vị chúa trong 1 chiếc hộp, tạo ra một thế giới thừa mứa và con người được bất tử. Nhưng mặt khác, chúng ta cũng có thể tạo ra một Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm làm cho loài người tuyệt chủng trong tích tắc

Đó là lý do tại sao những người hiểu rõ Trí tuệ nhân tạo Siêu phàm gọi nó là phát minh cuối cùng của loài người, thách thức cuối cùng mà chúng ta sẽ phải đối mặt. Chúng ta có thể sẽ là thế hệ quan trọng nhất trong lịch sử loài người.

Mytour (Trạm Đọc)

Theo Cuộc Cách Mạng Trí tuệ Nhân Tạo