Hans: Chú ngựa thiên tài biết đọc và đếm

Hans là một chú ngựa thông minh, cũng là loài ngựa đầu tiên có khả năng học được cách đọc và đếm dưới sự dạy dỗ của con người.

Clever Hans là một con ngựa đến từ Đức, thuộc sở hữu của Wilhelm II. Hans thuộc giống ngựa Orlov Trotter (hay còn được gọi là Orlov) của Nga.

Và theo sự quan sát của nhiều người, dường như đây là một con ngựa biết đếm, nói các ngày trong tuần và thậm chí hiểu cả tiếng Đức.

Ban đầu, nhiều người nghĩ rằng đây chỉ là một cách để Wilhelm II thu hút sự chú ý. Tuy nhiên, Hans thực sự là một chú ngựa thông minh và đã trở nên nổi tiếng toàn cầu với những khả năng đặc biệt của mình.

William von Osten đã ra mắt màn biểu diễn đầu tiên của chú ngựa phi thường này vào năm 1891, và cả hai đã thu hút sự chú ý lớn từ công chúng.

Wilhelm von Osten và đối tác đặc biệt của ông, chú ngựa thông minh Clever Hans, thuộc giống ngựa Orlov Trotter (hay còn được gọi là Orlov) của Nga. Đây là dòng ngựa nổi tiếng với bước kiệu dài, tốc độ nhanh và sức bền tốt. Tại Nga, Orlov là giống ngựa phổ biến nhất, bắt đầu được nhân giống rộng rãi từ cuối thế kỷ 18.

Đằng sau mỗi học trò giỏi, luôn có một người thầy xuất sắc. Herrn von Osten, một nhà toán học ít được biết đến từ Đức, đã nhận ra tiềm năng của Hans cũng như cơ hội để thu hút sự chú ý từ những khả năng đặc biệt của con ngựa.

Vì con ngựa không thể nói như con người, nó giao tiếp bằng cách đạp chân xuống đất. Ví dụ Herrn von Osten hỏi: Nếu thứ ba ngày 8 thì thứ sáu ngày bao nhiêu. Lập tức Hans sẽ đạp chân 11 cái. Hỏi 23 + 49 bằng bao nhiêu, Hans có thể đạp chân 72 cái liền.

Hans không chỉ biết đếm mà còn có thể xác định được thời gian. Thậm chí, nó còn biết 'nói' tiếng Đức. Bằng việc gõ móng theo những con số thay cho chữ cái, con ngựa có thể đánh vần đúng tên người, hoặc ghép thành một câu hoàn chỉnh.

Sau màn biểu diễn này, toàn bộ Đức đều biết đến con ngựa đặc biệt này và coi nó như một kho báu quốc gia.

Con ngựa này trở nên nổi tiếng đến mức, vào năm 1892-1893, nhiều người đã đi khắp thế giới chỉ để chứng kiến những khả năng đặc biệt của Hans.

Tuy nhiên, nhiều người đã tự hỏi liệu đây có phải là một trò lừa bịp hay Hans thực sự là một con ngựa thông minh. Sự việc đã trở nên nghiêm túc đến mức Bộ Giáo dục Đức đã chỉ đạo thành lập Ủy ban điều tra khoa học đối với Clever Hans.

Ủy ban này đã tiến hành 4 bước kiểm tra bao gồm: tách riêng Clever Hans cùng người chủ với khán giả để loại trừ sự trợ giúp của người thứ 3; thay thế Osten bằng những người hỏi khác; dùng khăn bịt mắt Clever Hans; và kiểm tra khả năng Hans đã được học thuộc câu trả lời từ trước.

Năm 1904, một nhóm các nhà nghiên cứu tuyên bố rằng họ không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào chứng minh rằng đó là một trò lừa bịp. Tuy nhiên, Giáo sư Carl Stumpf và một trong những sinh viên của ông, Oskar Pfungst, cuối cùng đã giải quyết được bí ẩn.

Họ lưu ý rằng Hans rất hiếm khi có thể trả lời những câu hỏi mà chủ nhân của nó không biết câu trả lời. Điều đó cho thấy rằng chắc chắn phải có mối liên hệ nào đó đặc biệt giữa Wilhelm von Osten và Hans.

Thông qua các cuộc kiểm tra và quan sát cẩn thận, họ nhận ra rằng Hans đang phản ứng với những tín hiệu rất tinh tế, thậm chí là vô thức do huấn luyện viên đưa ra.

Ví dụ, khi Hans được hỏi hai cộng ba bằng mấy, Osten hoặc người đặt câu hỏi (đứng trước con ngựa) sẽ cúi người về phía trước sau khi Hans đá năm lần và trước khi thực hiện động tác này cho lần thứ sáu.

Mỗi khi Hans thực hiện số lần đạp chân đúng theo đáp án, người huấn luyện sẽ thực hiện các cử động tinh tế (đôi khi chỉ là một sự thay đổi đơn giản về nét mặt hoặc tư thế) để yêu cầu con ngựa dừng lại.

Hans đã được huấn luyện một cách kỷ luật và nhận được sự khen ngợi khi trả lời đúng, do đó nó đã quen với kiểu hành vi này. Vì vậy, Hans thực sự là một con ngựa thông minh, nhưng không thông minh như công chúng tưởng.