Hầu Đồng Là Gì? Hầu Đồng Có Được Pháp Luật Chấp Nhận? Ý Nghĩa Của Lễ Hầu Đồng

Nếu bạn đang băn khoăn hầu đồng là gì, đây là một nghi thức tâm linh còn được gọi là hầu bóng hay lên đồng. Do liên quan đến thế giới tâm linh, hầu đồng mang trong mình nhiều điều huyền bí mà không phải ai cũng hiểu rõ. Hãy cùng Mytour khám phá về nghi thức hầu đồng, bà đồng là ai và ý nghĩa của lễ hầu đồng trong văn hóa tín ngưỡng dân gian.

Khám Phá Hầu Đồng Là Gì?

Trước tiên, chúng ta hãy tìm hiểu hầu đồng là gì? Theo quan niệm dân gian, các vị thần có thể nhập hồn vào cơ thể của ông đồng hoặc bà đồng để thực hiện các nghi thức như trấn yểm, đuổi tà ma, chữa bệnh, phù hộ và ban phước cho những tín đồ, đệ tử.

Trong lúc này, các ông đồng, bà đồng không còn là chính mình mà trở thành hiện thân của các vị thần đang nhập vào họ. Hình thức lễ nhạc hát văn (hát chầu văn) cũng được sáng tạo để hỗ trợ cho quá trình này.

Người tham gia lễ hầu đồng được gọi là thanh đồng. Thanh đồng nam được gọi là cậu, nữ thì là cô hoặc bà đồng. Những người này thường có tính cách đặc biệt, rất nhạy cảm, và thanh đồng nam đôi khi có cử chỉ, phong thái giống như phụ nữ, thậm chí có phần duyên dáng, ẻo lả.

Thời Điểm Nào Nên Thực Hiện Lễ Hầu Đồng?

Sau khi tìm hiểu hầu đồng là gì, nhiều người băn khoăn về thời điểm thích hợp để thực hiện lễ hầu đồng. Mặc dù không có câu trả lời chính xác, theo truyền thống, những người có căn đồng, do di truyền gia tộc hoặc có hệ thần kinh yếu thường là người được chọn để tham gia lễ hầu đồng.

Khi những người này đến đền, phủ, thường sẽ bị các vị thần nhập vào, nếu không ra trình Thánh, họ có thể gặp phải những vấn đề về sức khỏe, công việc trì trệ, hoặc bệnh tật kéo dài. Chỉ khi tham gia hầu đồng, sức khỏe mới được cải thiện, công việc thuận lợi và được ban lộc từ các vị Thánh.

Lễ Hầu Đồng Có Phải Là Mê Tín Dị Đoan Không?

Văn hóa hầu đồng là một phần của tín ngưỡng dân gian truyền thống lâu đời, được xem như nét đẹp văn hóa của dân tộc, không bị xem là mê tín dị đoan hay vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, có nhiều cá nhân đã lợi dụng nghi thức hầu đồng để trục lợi, mê hoặc người khác, ảnh hưởng xấu đến nhận thức cộng đồng và cần phải bị lên án. Một số hành vi sai trái bao gồm:

• Cúng trừ tà ma, chữa bệnh bằng phép thuật.
• Xem bói, xin xăm, xóc thẻ, truyền bá sấm trạng, yểm bùa chú hại người.
• Các hình thức mê tín dị đoan khác.

Phân biệt tín ngưỡng và mê tín dị đoan

Tín ngưỡng là những hoạt động diễn ra theo các nghi lễ truyền thống, nhằm thờ cúng tổ tiên, tôn vinh các biểu tượng linh thiêng, hay các nghi lễ mang đậm giá trị văn hóa, lịch sử của một địa phương hoặc quốc gia.

Mê tín dị đoan là việc tin tưởng mù quáng vào những điều không có cơ sở, như việc dùng nước thánh để chữa bệnh, hay sử dụng bùa chú, dẫn đến những hành động vô lý, vi phạm lẽ tự nhiên, gây tổn thất về tài chính, sức khỏe, và tác động xấu đến cuộc sống cá nhân và cộng đồng.

Liệu hành vi hầu đồng có bị phạt không?

Hành động hầu đồng không vi phạm pháp luật, nhưng nếu nghi lễ hầu đồng mang tính mê tín dị đoan hoặc có hình thức lên đồng, thì sẽ bị cấm và có thể bị phạt hành chính hoặc xử lý theo mức độ vi phạm.

Theo quy định, hành động lên đồng (mê tín dị đoan) có thể bị xử phạt hành chính hoặc chịu trách nhiệm hình sự.

Phạt hành chính: Theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP, các hành vi mê tín dị đoan sẽ bị phạt tiền như sau:

• 3 – 5 triệu đồng: Tham gia vào các hoạt động mê tín dị đoan trong lễ hội (Điều 14, khoản 4, điểm b).
• 15 – 20 triệu đồng: Tổ chức hoạt động mê tín dị đoan (Điều 14, khoản 7, điểm đ).
• 30 – 40 triệu đồng: Lợi dụng di sản văn hóa để trục lợi từ các hoạt động mê tín dị đoan (Điều 20, khoản 6, điểm c).

Trách nhiệm hình sự: Theo Điều 320 Bộ luật Hình sự năm 2015, những người tham gia bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín dị đoan khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội hành nghề mê tín dị đoan.

• Phạt tiền từ 10 đến 100 triệu đồng, cải tạo không giam giữ tối đa 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm: Áp dụng cho người đã bị xử phạt hành chính hoặc kết án nhưng tái phạm.
• Phạt tù từ 3 đến 10 năm: Nếu gây ra cái chết cho người khác, thu lợi bất chính trên 200 triệu đồng, hoặc gây tổn hại nghiêm trọng đến an ninh, trật tự xã hội.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 đến 50 triệu đồng.

Thông tin tham khảo tại: https://luatvietnam.vn/

Ai có thể tham gia hầu đồng?

Những người tham gia hầu đồng thường là những người có căn đồng, do di truyền trong gia đình, hoặc vì có thần kinh yếu. Nếu không thực hiện nghi lễ hầu đồng, họ có thể gặp phải những bệnh tật khó chữa, được gọi là bệnh “âm”, và sẽ gặp khó khăn trong công việc, dẫn đến thua lỗ. Trong dân gian, hiện tượng này được gọi là “cơ đày”, có nghĩa là người ấy đang bị Thánh đày ải. Chỉ khi tham gia lễ hầu đồng, sức khỏe và công việc của họ mới được cải thiện.

Khi đã thực hiện xong lễ trình đồng, vào mỗi năm, đặc biệt là vào các dịp như “tháng tám giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ”, các bà đồng, ông đồng sẽ tiếp tục thực hiện lễ lên đồng. Theo tín ngưỡng dân gian, vào những thời điểm này, các vị Thánh từ khắp nơi trong vũ trụ sẽ nhập vào thân xác của ông bà đồng.

Lợi ích của việc tham gia hầu đồng là gì?

Ngoài những câu hỏi về hầu đồng là gì, nhiều người cũng thắc mắc hầu đồng có mục đích gì? Tùy vào từng cá nhân, nghi lễ hầu đồng được thực hiện với những lý do và nguyện vọng khác nhau. Tuy nhiên, điểm chung là mọi người đều hy vọng sẽ nhận được những điều tốt đẹp nhất cho bản thân và gia đình. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, bạn hãy theo dõi tiếp bài viết.

Ảnh hưởng đối với xã hội

Lợi ích của việc hầu đồng đối với xã hội là gì?

Về vai trò của thanh đồng

Người thực hiện nghi lễ hầu đồng gọi là thanh đồng, họ thường có vẻ ngoài rực rỡ, xinh đẹp và toát lên sự trang nghiêm, khí chất mạnh mẽ khi nhập Thánh. Tham gia vào buổi hầu đồng, bạn sẽ cảm nhận được không khí linh thiêng bao trùm, như được trở về với cội nguồn và cảm nhận sự bảo vệ từ những linh hồn đã khuất. Nghi lễ này giúp thanh đồng giải phóng năng lượng tiêu cực và tiếp nhận khí Thánh, mang lại sức khỏe và sự linh hoạt.

Những người làm ăn thường tìm đến hầu đồng để giải tỏa stress, tìm kiếm sự an lành và may mắn trong công việc. Buổi lễ hầu đồng giúp họ giảm bớt phiền muộn và mang lại năng lượng tích cực cho cuộc sống và sự nghiệp.

Vai trò của gia tiên trong nghi lễ hầu đồng

Theo truyền thống, khi trong gia đình có thanh đồng, các tổ tiên và linh hồn người thân sẽ cùng tham gia để phù hộ cho họ. Việc này giúp gia đình dễ dàng cầu an, cầu sức khỏe cho mọi người. Gia tiên của thanh đồng có vai trò dẫn dắt con cháu đi theo con đường đúng đắn. Khi các thế hệ sau này học được cách hầu Thánh và tu tâm, họ sẽ luôn ghi nhớ công ơn và sự giúp đỡ của gia tiên, từ đó gắn kết tình cảm gia đình.

Vai trò của những người tham gia lễ hầu đồng

Trong buổi lễ hầu đồng, các cô đồng, cậu đồng sẽ hóa thân thành các vị Thánh, những người đã có công lớn trong việc dựng nước và bảo vệ tổ quốc. Những vị Thánh này được người dân kính ngưỡng và tưởng nhớ. Khi họ nhập vào thân xác của thanh đồng, sẽ truyền dạy những điều tốt đẹp, khuyến khích con người tu nhân tích đức và áp dụng vào đời sống hàng ngày. Những người có tâm hồn thiện lương sẽ nhận được phước lành, tài lộc, giúp cho cuộc sống thuận lợi hơn.

Các nghi thức trong lễ hầu đồng

Chuẩn bị đồ lễ

• Ngày xưa, lễ vật trong mỗi buổi hầu đồng khá đơn giản, chỉ gồm xôi, thịt, hoa quả, trầu, cau, rượu, thuốc, vàng mã... Tuy nhiên, hiện nay các lễ vật ngày càng phong phú và đa dạng hơn, có cả lễ mặn và lễ chay, với giá trị cao hơn.

• Lễ vật dâng lên khi trình đồng bao gồm chén đũa bạc, đĩa pha lê, với một chiếc gương được phủ khăn thêu, đặt ở giữa. Hai bên bục và trước kỷ là 04 mâm lễ hầu đồng Tứ Phủ (mở Phủ). Mỗi mâm có 09 quả trứng, 01 lược, 01 quạt, 01 đôi guốc, cùng 09 vuông vải màu (xanh, đỏ, trắng, vàng) phủ lên. Một cái chung nhỏ và một cái thau nhỏ được bày cạnh các mâm lễ.
• Mỗi lễ phải có một hình nhân và bốn lốt. Bên cạnh mâm Tứ phủ là mâm sơn trang, trong đó các đồ vật phải chia thành 13 phần. Một phần lớn ở giữa và 12 phần nhỏ xung quanh, thêm một mâm hải sản sơn trang (gồm tôm, cua, ốc…). Cũng không thể thiếu mũ hài thêu hình chim phượng và một trăm vàng thoi (vàng giấy xếp thành thoi).

Thực hiện nghi thức hầu đồng

• Ra tay dấu: Thánh nam sẽ dùng tay trái và Thánh nữ tay phải. Sau đó, sẽ thực hiện tráng bóng và tung khăn hồi dương để mời Thánh nhập đồng.
• Theo tay dấu: Người hầu đồng sẽ dâng y phục, trong khi các cung văn dâng văn. Trước khi tiến hành lễ, rượu sẽ được dâng lên để khai khẩu.

• Hành lễ: Thánh nam thực hiện động tác lên xuống gối ba lần và dùng khăn để tấu hương, trong khi Thánh nữ dùng quạt và hương quỳ lễ.
• Khai quang: Đây là nghi thức thể hiện quyền uy tuyệt đối của Thần Thánh.
• Làm việc quan: Thực hiện qua các vũ đạo tùy vào giá đồng, cần chú ý không quay lưng về phía bàn thờ và không xiên kiếm về phía thờ. Vũ đạo phải thể hiện được khí chất Thánh nam và Thánh nữ, vừa đẹp vừa trang nghiêm.

• Thực hiện nghi lễ bằng cách ngồi ngự giá, dâng rượu và trầu cau, kết hợp với việc tấu đối của các bách gia, thưởng cho cung văn và chứng giám lòng thành, giúp cho quốc thái dân an và cuối cùng là ban lộc qua hiện vật hoặc tiền.

Những điểm cần lưu ý trong nghi thức hầu đồng là gì?

Trình tự thực hiện của nghi lễ hầu đồng gồm những gì?

• Đầu tiên, lễ vật được dâng lên hương án, thanh đồng tiến lên chiếu đồng, cầm hoa xoa lên mặt và quần áo rồi vẩy xung quanh để thanh tẩy. Các cung văn chuẩn bị đàn, dạo nhạc và cất lên những câu hát văn công đồng.
• Thanh đồng chắp tay đợi phụ đồng phủ khăn lên đầu và che xuống tay, sau đó đưa tay lên trán rồi bước chân trái lên trước. Chân phải tiếp bước cùng chân trái, lặp lại hai lần rồi quỳ xuống. Thanh đồng làm lễ vái dập người, hai tay chống xuống chiếu, mặt úp xuống và vái ba lễ. Sau đó, đứng dậy và lùi ba bước trở về vị trí ban đầu, khi đó giá đệ nhất sẽ bắt đầu.

• Khi thay sang giá mới, thanh đồng thay trang phục theo đúng giá hầu, bước lên chiếu đồng trong khi các cung văn chuẩn bị nhạc. Thanh đồng ngồi xếp bằng nhận khăn diên, vái một vài vái rồi phủ lên đầu, tay giữ hai mép khăn ngang đầu gối. Sau một thời gian, đầu thanh đồng lắc lư, đảo qua đảo lại và hét lên một tiếng, ngón trỏ trái chỉ lên trời. Đây là dấu hiệu cho thấy giá quan lớn đệ nhất đã nhập đồng.

Thứ tự các giá hầu đồng

Các giá hầu đồng được thực hiện theo một trình tự nghiêm ngặt mà mọi thanh đồng cần tuân thủ. Khi tham gia vào một giá đồng, thanh đồng phải làm theo các bước quy định như sau:

• Thay trang phục: Mỗi giá hầu đồng có một bộ trang phục riêng biệt. Do đó, thanh đồng phải thay lễ phục sao cho phù hợp với giá đồng mình sẽ thực hiện. Nếu trong một buổi hầu có nhiều giá đồng, mỗi lần chuyển giá đều cần phải chuẩn bị và thay đổi trang phục sao cho phù hợp với giá đó.

• Dâng hương và hành lễ: Thanh đồng tay trái cầm bó nhang đã được thắp sẵn, bọc trong khăn hương, tay phải rút một nén nhang và thực hiện động tác phù phép. Theo truyền thống, động tác này giúp xua đuổi tà ma trước khi tiến hành lễ.
• Lễ Thánh giáng: Khi Thánh nhập vào thanh đồng, họ buông nén hương trên tay và bắt đầu thực hiện những điệu múa uyển chuyển, nhịp nhàng. Đây được gọi là nghi thức nhảy đồng hay nhảy hầu đồng.
• Múa đồng: Tùy theo từng giá hầu và mỗi Thánh nhập vào, thanh đồng sẽ thực hiện các động tác múa như múa cờ, múa kiếm, múa long đao, múa quạt, hoặc múa tay không. Mỗi động tác múa có thể mang ảnh hưởng từ điệu chèo hay các vũ điệu dân gian. Thứ tự các giá Thánh giáng từ cao đến thấp như sau: giá Thánh Mẫu, giá Quan lớn, giá Chầu bà, Cậu…

• Ban lộc và nghe văn chầu: Sau khi kết thúc màn múa, các Thánh thể hiện sự hài lòng bằng cách ban thưởng tiền cho những người đàn và thưởng rượu, thuốc, tiền, hoa quả cho những người tham gia và ngồi xung quanh trong buổi hầu đồng.
• Thánh thăng: Thanh đồng ngồi yên, hai tay bắt chéo trước trán, người nhẹ nhàng rung lên. Đây là lúc Thánh thăng và một giá đồng kết thúc.

Các loại giá hầu đồng phổ biến

Trong một buổi hầu đồng, có thể diễn ra nhiều giá hầu, nhưng số lượng tối đa chỉ là 36 giá. Một số giá hầu đồng phổ biến bao gồm:

• Tam Toà Quốc Mẫu gồm: Đệ nhất thiên tiên Liễu Hạnh công chúa, Đệ nhị Thượng Ngàn Quế Hoa Mỵ Nương công chúa, Đệ Tam Thoả Cung Xích Lân Long nữ.

• Hội đồng Thánh Chúa: Chúa Đệ Nhất Tây Thiên, Đệ nhị Nguyệt Hồ, Đệ Tam Lâm Thao, Thác Bờ, Long Giao…
• Tứ Phủ Chầu bà: Chầu đệ nhất Thượng Thiên, Đệ nhị Thượng Ngàn, Đệ Tam Thoải Cung, Đệ Tứ Khâm sai…
• Tứ phủ Thánh Cậu: Cậu Hoàng cả Phủ giày, cậu Hoàng đôi, cậu Hoàng Bơ, cậu Hoàng Tư, cậu Hoàng năm…

Số tiền cần chuẩn bị cho một lễ hầu đồng

Ngoài việc tìm hiểu về hầu đồng, một câu hỏi thường xuyên được đặt ra là chi phí cho một buổi hầu đồng là bao nhiêu? Thông thường, các khoản chi sẽ bao gồm tiền chuẩn bị mâm lễ, cỗ cúng, các giá đồng, và tiền ban Thánh. Ngoài ra, còn có chi phí đi lại, ăn ở nếu hầu đồng ở các đền, phủ xa nơi tổ chức lễ.

• Chi phí cỗ lễ: Nhang, vàng, hương, hoa quả, rượu, bánh trái và các đồ lễ khác sẽ được bày trên mâm lễ.

• Chi phí chuẩn bị các giá đồng: Quần áo, trang sức, và các phụ kiện cho các giá hầu, tiền cho cung văn, phụ đồng.
• Tiền ban Thánh: Số tiền phát lộc cho những người tham dự buổi lễ.

Ngày nay, nhiều người tin rằng số tiền chi cho mỗi giá đồng sẽ ảnh hưởng đến sự thuận lợi trong công việc và những điều cầu xin. Do đó, chi phí cho một buổi hầu đồng có thể lên đến mức rất cao, tùy vào khả năng tài chính của người tham gia lễ.

Cô đồng có vai trò gì trong lễ hầu đồng?

Như đã giải thích ở trên, vai trò của thanh đồng trong lễ hầu đồng là rất quan trọng. Họ được chọn lựa cẩn thận để thực hiện các nghi thức hầu các quan và tiếp nhận Thánh khí. Thánh Thần từ mỗi giá đồng sẽ nhập vào thanh đồng để răn dạy và ban phước lộc cho mọi người.

Hầu đồng có mối liên hệ nào với Phật Giáo không?

Như đã đề cập, hầu đồng là một phần của tín ngưỡng thờ Mẫu, thờ cúng các vị Thánh như Mẫu Tam phủ, Đức Thánh Trần và Tứ phủ. Các phủ thờ những vị thần quan trọng như Mẫu Thượng Thiên, Mẫu Thoải và Mẫu Thượng Ngàn.

Mẫu Thượng Thiên đại diện cho mẹ Trời, Mẫu Thượng Ngàn là mẹ của núi rừng, còn Mẫu Thoải là mẹ của sông nước. Sau này, có thêm Mẫu Địa, người cai quản đất đai, tạo nên hình thành nên Tứ phủ như hiện tại.