Buzz
Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) đã đại diện cho ngành khoa học không gian suốt hơn 25 năm. Tuy nhiên, mọi thứ đều có thời hạn, và nó sẽ cần được thay thế trong tương lai.
Với vai trò là phòng thí nghiệm trên quỹ đạo, ISS đã cung cấp môi trường vi trọng lực cho các phi hành gia thực hiện nhiều nghiên cứu quan trọng. Tuy nhiên, hành trình của ISS đang đến hồi kết khi NASA dự kiến nghỉ hưu vào năm 2030. Trong bối cảnh đó, một cuộc đua tìm kiếm người kế nhiệm cho trạm vũ trụ lịch sử này đã bắt đầu, và công ty Vast Space tại California đã chính thức tham gia.
Haven-2: Kế hoạch của Vast Space để thay thế ISS.
Mới đây, Vast Space đã công bố thiết kế cho trạm vũ trụ tư nhân Haven-2, với tham vọng thay thế vai trò mà ISS để lại. Công ty dự định đề xuất Haven-2 làm ứng cử viên cho giai đoạn tiếp theo của chương trình Điểm đến quỹ đạo Trái Đất thấp thương mại (CLD) do NASA khởi xướng. Theo kế hoạch, mô-đun đầu tiên của Haven-2 sẽ được phóng vào năm 2028, đánh dấu bước tiến lớn trong cuộc đua này.
Trước khi Haven-2 ra mắt, Vast đã có kế hoạch phóng Haven-1, dự kiến sẽ là trạm vũ trụ thương mại đầu tiên trên thế giới vào năm 2025. Haven-1 sẽ cung cấp không gian cho tối đa bốn phi hành gia thực hiện nhiệm vụ ngắn hạn. Max Haot, giám đốc điều hành của Vast, cho biết họ nhắm đến hợp đồng CLD của NASA để xây dựng trạm kế nhiệm ISS. "Để làm điều này, trước tiên chúng tôi phải chứng minh năng lực thông qua việc xây dựng và vận hành Haven-1," Haot nhấn mạnh.
Tương lai của ISS và NASA.
NASA đã công bố kế hoạch "nghỉ hưu" ISS vào năm 2030. Theo đó, trạm vũ trụ ISS sẽ được điều khiển để quay trở lại bầu khí quyển Trái Đất, nơi mà phần lớn các bộ phận sẽ bị thiêu rụi bởi sức nóng. Để chuẩn bị cho điều này, vào năm 2021, NASA đã khởi động chương trình CLD nhằm khuyến khích các công ty tư nhân xây dựng trạm vũ trụ thay thế cho ISS. Tuy nhiên, NASA sẽ không còn đảm nhận vai trò xây dựng trạm vũ trụ mà chỉ đóng vai trò khách hàng, sử dụng các trạm tư nhân do đối tác thương mại xây dựng và vận hành.
Nếu Vast Space giành được hợp đồng từ NASA để chế tạo Haven-2, công ty dự kiến sẽ phóng mô-đun đầu tiên bằng tên lửa SpaceX Falcon Heavy vào đầu năm 2028. Khoảng thời gian từ 2028 đến 2030 sẽ chứng kiến sự hoạt động đồng thời của cả Haven-2 và ISS trên quỹ đạo. Sau khi phóng mô-đun đầu tiên, Vast dự định sẽ bổ sung thêm ba mô-đun trong hai năm tiếp theo.
Thiết kế và tính năng của Haven-2.
Haven-2 sẽ bao gồm bốn mô-đun đầu tiên, được cập bến liên tiếp trên quỹ đạo, với kế hoạch bổ sung một mô-đun lõi lớn hơn và bốn mô-đun bổ sung từ năm 2030 đến 2032. Thiết kế này sẽ tạo nên một cấu trúc hình chữ T quen thuộc trên quỹ đạo Trái Đất. Haven-2 không chỉ là nơi sinh sống và làm việc cho các phi hành gia mà còn bao gồm phòng thí nghiệm để nghiên cứu vi trọng lực và sản xuất trong không gian. Trạm vũ trụ này cũng sẽ có một cửa sổ vòm giống như ISS, giúp các phi hành gia có cái nhìn tuyệt đẹp ra vũ trụ.
Haven-2 cũng được trang bị một cánh tay robot hỗ trợ lắp ghép tải trọng và hai khóa khí—một khóa cho các nhiệm vụ đi bộ ngoài không gian và một khóa cho các hoạt động khác. Vast cũng dự định dành toàn bộ mô-đun cho các đối tác quốc tế, mở rộng khả năng hợp tác khoa học không gian toàn cầu.
Cạnh tranh trong cuộc đua thay thế ISS.
Mặc dù Vast Space có những kế hoạch đầy tham vọng với Haven-2, họ không phải là ứng cử viên duy nhất trong cuộc đua này. Các công ty khác như Axiom Space, Blue Origin và Northrop Grumman cũng đang tích cực phát triển các dự án thay thế ISS của riêng họ. Cạnh tranh giữa các công ty này hứa hẹn sẽ mang đến những công nghệ và thiết kế đột phá cho tương lai của ngành vũ trụ.
Tuy nhiên, việc giành được hợp đồng CLD từ NASA không phải là điều dễ dàng. NASA sẽ là bên quyết định cuối cùng, và việc lựa chọn đối tác nào sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tính khả thi của thiết kế, thời gian hoàn thành và khả năng vận hành trạm vũ trụ lâu dài.
Những thách thức hiện tại và tương lai của ISS.
Trạm vũ trụ ISS, sau hơn hai thập kỷ hoạt động, đã gặp phải nhiều vấn đề kỹ thuật do tiếp xúc lâu dài với môi trường khắc nghiệt của không gian. Một báo cáo gần đây đã chỉ ra sự hao mòn của ISS, cho thấy nhu cầu cấp bách về một người kế nhiệm có khả năng tiếp tục sứ mệnh quan trọng của trạm vũ trụ này.
Với kế hoạch phóng Haven-1 vào năm 2025 và Haven-2 vào năm 2028, Vast Space đang hướng tới việc định hình tương lai cho các trạm vũ trụ thương mại. Mặc dù cuộc cạnh tranh rất khốc liệt, nếu thành công, Haven-2 có thể trở thành biểu tượng mới cho con người trên quỹ đạo, tiếp tục sứ mệnh mà ISS đã thực hiện trong hơn hai thập kỷ.
Trong cuộc đua này, tương lai của ngành vũ trụ không chỉ thuộc về các cơ quan vũ trụ quốc gia mà còn mở rộng tới các công ty tư nhân, hứa hẹn một kỷ nguyên mới cho sự hợp tác giữa chính phủ và khu vực tư nhân trong việc khám phá không gian.
